De onbreekbare band tussen moeder en zoon blijft ook in tijden van dementie alleen maar groeien, met onvoorwaardelijke liefde als eeuwige brandstof. ‘Dag ma, blijft je nog even?’, de debuutroman van Pascal Kerkhove, vertelt het verhaal van zijn intussen overleden moeder die steeds meer verloren lijkt te lopen in de mist van een rijkgevuld leven, waarbij fictie en non-fictie naadloos in elkaar overlopen. “Ik hoop dat ik het taboe rond dementie mee help doorbreken”, zegt hij. “Als eerbetoon aan mama.”
Wanneer Andrea Algoet op 28 januari 2022 op 90-jarige leeftijd overlijdt, verliest Pascal Kerkhove (62), samen met zijn zus en twee broers, de rots die zijn hele leven aan zijn zijde stond.
De laatste 2,5 jaar van haar leven werd de fiere Waregemse vrouw met dementie geconfronteerd. Haar kinderen zagen haar langzaam maar zeker de grip op de wereld verliezen. “Mama had al langer last van stemmingswisselingen”, legt Pascal uit.
Hij spendeerde zijn hele leven in de journalistiek en was onder andere algemeen hoofdredacteur bij Gazet van Antwerpen en redactiedirecteur van De Zondag en De Krant van West-Vlaanderen. Begin dit jaar ruilde hij Gent voor een nieuwe thuisbasis in Oostende. “Ze kon in een oogwenk van erg blij naar zeer boos evolueren. Ze begon ook erg veel last te hebben van eenzaamheid, terwijl mama altijd erg goed – en graag – alleen kon zijn.”
Twee liefdesverhalen
Het aftakelingsproces greep Pascal recht naar de keel. “Ik had de voorbije jaren de vaste gewoonte om elke zondag bij mama op de koffie te gaan. Wat praten over de dagdagelijkse gang van zaken en gewoon genieten van elkaars aanwezigheid. De ene keer gingen onze gesprekken over koetjes en kalfjes, maar evengoed wilde mama dieper ingaan op haar eigen situatie. Ze had het er ook zelf moeilijk mee dat dementie haar omgeving langzaam maar zeker volledig overnam.”
Pascal besloot om de moeder-zoongesprekken zorgvuldig te noteren. “In de rode KW-schriftjes die op onze redactie lagen”, glimlacht hij. “Het was voor mij een goeie manier om mijn gedachten te ordenen en het hele verhaal een plek te geven. Minstens 250.000 Belgen moeten met dementie door het leven. Tel daar nog eens de partners, kinderen en andere mensen dicht rondom hen bij… Dan weet je dat héél veel mensen met de ziekte geconfronteerd worden. Zo rijpte het idee om het verhaal van mama in boekvorm te gieten.”
“Mensen met dementie zijn personen van vlees en bloed. Behandel ze dan ook zo”
In januari van dit jaar zette hij zich aan zijn schrijverstafel om van de vele losse flarden tekst een harmonieus geheel te maken. “Bij momenten was het best moeilijk, maar ik wilde dit doen. Voor mezelf, mijn familie, maar vooral voor mama. En de vele lotgenoten van haar.”
Dag ma, blijf je nog even? combineert twee liefdesverhalen. De kind-ouderrelatie gaat logischerwijs over de band die Pascal met zijn mama had en hoe dementie die beïnvloedde, maar ook de relatie tussen man en vrouw komt in het boek aan bod.
“Daarvoor maak ik een sprong richting fictie”, gaat Pascal verder. “In het boek lees je dat ik word gecontacteerd door een bekende professor neurologie die te horen krijgt dat hij zelf dementie heeft. De combinatie van beide verhalen – realiteit en fictie – zorgt voor de nodige verwarring, net zoals dementie dat teweegbrengt.”
Twaalf gesprekken
Het boek is opgebouwd in twaalf gesprekken, één per maand van het laatste levensjaar van Andrea, en gaat geen enkel taboe uit de weg. “Zo leg ik uit hoe bepaalde gebeurtenissen uit mijn jeugd er mee voor gezorgd hebben dat mama en ik zo hecht waren, maar ook hoe hoog de drempel voor haar was toen ze thuishulp moest aanvaarden.”
“Ook het gesprek waarin ik mama moest vertellen dat thuis blijven wonen geen optie meer was en ze naar het Zorghotel Seniorcity in Gent kon verhuizen, moest absoluut verteld worden. Ik had me voorbereid op een loodzware reactie, maar achteraf bleek het een van onze meest makkelijke conversaties. De manier waarop ze met haar situatie omging en afscheid nam van haar vertrouwde omgeving: ronduit bewonderenswaardig.”
“Alleen dankzij mama kon ik worden wie ik ben. Ze kende geen makkelijk leven, maar hoe tenger ze fysiek ook was, mentaal toonde ze zich ijzersterk. Dit boek beschouw ik als een ode aan haar leven”
Pascal omschrijft zijn eerste roman als een ultiem eerbetoon aan zijn moeder. “Alleen dankzij haar kon ik worden wie ik ben. Ze kende geen makkelijk leven, maar hoe tenger ze fysiek ook was, mentaal toonde ze zich ijzersterk. Dit boek beschouw ik als een ode aan haar leven.”
Euthanasie
Hoewel dementie alomtegenwoordig is en en heel veel mensen impacteert, rust er nog steeds een groot taboe op de ziekte. “Ik hoop dat mijn boek die drempel mee helpt doorbreken en het thema meer bespreekbaar kan maken. Ik vind persoonlijk dat het debat rond het juridisch kader voor euthanasie bij mensen met dementie moet aangezwengeld worden. Dit was bij mijn mama niet aan de orde, maar zelf je levenseinde kunnen bepalen, moet een grondrecht zijn.”
Dag ma, blijf je nog even? moet vooral een boodschap van liefde uitdragen, klinkt het. “De ondertitel is niet voor niets liefde in tijden van dementie. De aandoening stelt liefde op de proef, maar je moet blijven praten, blijven voor elkaar zorgen en je vooral inleven in de situatie. Mensen met dementie zijn ook mensen van vlees en bloed. Behandel ze dan ook zo. Ik hoop vooral dat mijn boek voor troost en herkenning kan zorgen.”
‘Dag ma, blijf je nog even?’ is uitgegeven bij Bitbook.be en kost 25 euro. Zondag 7 juli is er om 11 uur in Boekhandel Corman in Oostende een boekvoorstelling.
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
