An Van Paemel debuteert bij Uitgeverij Houtekiet met de roman ‘Dansen op vluchtige noten’, die zich afspeelt tijdens WOI. Voor deze Brugse schrijfster vertoont de vluchtelingenstroom in de Groote Oorlog veel parallellen met de huidige vluchtelingencrisis.
“Mijn literair debuut was al lang aan het gisten en is losjes gebaseerd op mijn familiegeschiedenis”, vertelt An Van Paemel, oud-leerlinge van het Brugs Atheneum en Germaniste, die jarenlang schrijfcoach voor Avansa was en zich sinds haar pensioen aan het schrijven gezet heeft.
Gekkenhuis
“Ik was gefascineerd door mijn Nederlandse grootmoeder, die ik nooit gekend heb. Ze werkte tijdens WOI in een psychiatrische instelling. Ze leert er mijn opa kennen, een cellist die naar het neutrale Nederland gevlucht was, toen de Duitsers ons land aanvielen. Dat vormt het uitgangspunt van mijn allereerste roman.”
“Hoofdfiguren Gidia en Jean komen uit totaal tegenovergestelde milieus. Zij is de oudste dochter in een arm Noord-Brabants gezin en moet gaan werken om de studies van haar jongere broers te betalen. Eerst als dienstmeisje bij rijkere burgers, dan in een psychiatrische inrichting. Haar wacht een saai leven, maar ze geraakt in contact met de eerste golf van feministen, die ijverden voor vrouwenstemrecht en onderwijs voor meisjes.”
“Jean stamt uit een meer burgerlijk, Antwerps milieu. Zijn vader is violist en eist dat zijn zonen ook datzelfde instrument zouden leren spelen. Jean rebelleert, hij wil kunstschilder worden en verkiest de cello. Maar als zijn broer Louis door de stress krankzinnig wordt en in een psychiatrische instelling met een knuppel bewerkt wordt, is Jean zodanig onder de indruk dat hij zelf verpleegkundige studies aanvat.”
Parallellen
“Wanneer WOI uitbreekt, vlucht hij naar Nederland. Ik suggereer in mijn roman parallellen met huidige vluchtelingencrisis, die duizenden Syriërs en Afghanen naar Europa drijft. Tijdens WOI heeft Nederland een miljoen Belgen opgevangen.”
“Ik schrijf de roman afwisselend van het perspectief van Gidia en Jean. Hun levensverhaal komt samen in die psychiatrische instelling gedurende de oorlog, maar eerst geraakt Jean in de Nederlandse Bijbelgordel: een streng protestantse geloofsgemeenschap, aanhangers van de zwartekousenkerk, hun religieus fundamentalisme en houding tegenover vrouwen aan het begin van de 20ste eeuw verschilde niet zo erg veel van de Taliban in de 21ste eeuw”, vervolgt An Van Paemel.
Om de tijdsgeest van WOI te kunnen evoceren grasduinde de auteur niet alleen in de memoires van haar opa, maar trof ze op het internet veel getuigenissen van soldaten met shellshock en posttraumatische stress. Bovendien verdiepte ze zich in boeken over psychiatrie en psychoses.
“Zonder al te veel te verklappen over hoe de rest van het verhaal verloopt, kan ik wel zeggen dat Jean middenin de oorlog belandt. Het hoofdthema van het boek is de dunne grens tussen geestelijk ziek en gezond in tijden van oorlog, wanneer de hele wereld wel een gekkenhuis lijkt.”
Geen somber boek
“Dat lijkt somber en deprimerend, maar het is geen zwaar boek. Mijn personages bekijken de wereld met ironie en putten troost uit de schoonheid van kunst en muziek. De tijdsgeest honderd jaar geleden was anders, maar mensen blijven mensen met dezelfde drijfveren. We mogen nooit vergeten dat de inwoners van om het even welk land plots gedwongen kunnen worden om te vluchten voor oorlog.”, besluit An Van Paemel.
Dansen op vluchtige noten van An Van Paemel is uit bij Houtekiet, telt 312 pagina’s en kost 23 euro. Het boek wordt op zaterdag 30 april om 15 uur officieel voorgesteld in het Avansahuis in de Sint-Pieterskerklaan in Brugge.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
