Boek bundelt zes pittige cartoonisten met een vlijmscherpe pen

© Doaa El-Adl
Phebe Somers

Op de Kortrijkse boekenbeurs Boektopia vind je dit weekend in primeur ‘Draw for Change’, een boek waarin de West-Vlaamse schrijfster Catherine Vuylsteke de levensverhalen van zes uitzonderlijke cartoonisten neerpende. In hun cartoons kleuren ze op figuurlijke wijze buiten de lijntjes en kaarten ze talloze sociale, politieke en maatschappelijke problematieken aan.

Dit artikel maakt deel uit van De Krant van Maaike. West-Vlaams Ambassadeur Maaike Cafmeyer was een hele week hoofdredactrice van De Krant van West-Vlaanderen. Deze unieke stuntkrant ligt vanaf vrijdag 27 oktober in de krantenwinkel.

Filmmakers Vincent Coen en Guillaume Vandenberghe vielen met de docuserie Draw for Change in de prijzen op het filmfestival van Cannes. In de serie volgen we zes vrouwelijke cartoonisten, wiens levensverhaal nu in een boek gegoten werd door journalist, auteur en filmmaker Catherine Vuylsteke (59) uit de Wevelgemse deelgemeente Gullegem.

“De docureeks belicht een momentopname, maar in het boek werken we het persoonlijke parcours van die zes cartoonisten verder uit op papier”, legt Catherine uit. “Tijdens het schrijven van dit boek groeide mijn bewondering voor deze zes vrouwen, die in zeer moeilijke situaties erin zijn geslaagd om op te komen voor hun eigen mening en het maatschappelijke debat aan te zwengelen.”

Mooie mix

Draw for Change vertelt de levensverhalen van Victoria Lomasko (Rusland), Amany Al-Ali (Syrië), Doaa El-Adl (Egypte), Rachita Taneja (India), Mar Maremoto (Mexico) en Ann Telnaes (Verenigde Staten), en de impact daarvan op hun kunst. “Als ik tentoonstellingen bezoek, ben ik altijd geïnteresseerd in de achtergrond van de artiest. De thema’s waarrond ze werken hebben altijd een link met hun eigen ervaringen, heel boeiend vind ik dat”, aldus Catherine.

Feminisme is een thema dat in het werk van alle zes de cartoonisten verweven zit, maar elk geven ze er een eigen invulling aan: van femicide, fatshaming en genderongelijkheid tot religieuze en politieke onderdrukking.

Maaike Cafmeyer:“Toen ik las hoeveel vrouwelijke cartoonisten met de dood bedreigd worden, schrok ik daar echt van. Dat zijn echt Charlie Hebdo-toestanden. Ik leerde jaren geleden het werk kennen van Ann Telnaes, die een prestigieuze Pulitzer-prijs won. Ik was echt onder de indruk van haar oeuvre. Zij zit in de positie dat ze wereldwijd aandacht kan vragen voor haar werk, maar pakweg een cartooniste in Syrië heeft die luxe niet. Dergelijke vrouwen op een dodenlijst zetten, enkel en alleen omdat ze een maatschappelijke zenuw raken… Daar maak ik mij wel zorgen over, ja.”

“Doorheen de verhalen en cartoons komen uiteindelijk alle belangrijke kwesties uit het maatschappelijke, sociale en politieke debat aan bod. Dat is het mooie aan deze mix van vrouwen, hun verschillende leeftijden en culturen vormen samen één uitzonderlijk divers en toch samenhangend geheel. Zo staan in het boek bijvoorbeeld twee moslima’s: Amany uit Syrië die in een oerconservatief gezin opgroeide waar vrouwen weinig tot geen inspraak kregen, en Doaa die uit een progressief nest komt waar ze alle mogelijke kansen kreeg. Een bijzondere tegenstelling”, aldus de Wevelgemse schrijfster.

Vrijgevochten

Eén van Maaikes favoriete cartoons uit het boek is de vrijgevochten ballerina van de Egyptische Doaa El-Adl. “De tekening in kwestie is een oproep om een stem te mogen hebben die niet wordt gemuilkorfd. Ook al krijg je te maken met tegenkanting van familie, de buitenwereld of zelfs de machthebbers van een land”, vertelt Catherine. “Doaa werkt voor verschillende kranten in een zeer moeilijke politieke context, voor haar is die strijd dus dagelijkse kost.”

Draw for Change’ verschijnt op dinsdag 31 oktober, maar zal ook al te vinden zijn op Boektopia in Kortrijk. Op zaterdag 28 oktober zal Catherine daar voorlezen uit haar nieuwe boek.