Coronacrisis dwingt ‘t Westvlams Gemiengeld Vintekoor tot vervroegd afscheid

“Gie en ik meisje, me zitn in de sauna, te genieten van malkanders flora en fauna.” Deze en andere legendarische oneliners uit het repertoire van ‘t Westvlams Gemiengeld Vintekoor zullen we nooit meer vanop een podium horen weerklinken. In november wilde het legendarische ensemble met een dubbel afscheidsconcert in thuisgemeente Koekelare afscheid nemen, maar de coronacrisis zorgt voor een bruusk slot van twintig mooie jaren. “Enkele leden behoren tot de risicogroep. Dit was de enige juiste beslissing”, zegt boegbeeld Johan Catteeuw.

Flashback naar het najaar van 2000. Het eerste seizoen van het realityprogramma Big Brother doet Vlaanderen op zijn grondvesten daveren en dat zet de creatieve duizendpoot Johan Catteeuw (57) aan het denken. De Koekelarenaar, die in het dagelijkse leven arbeidsconsulent bij de VDAB is, eindigde vier jaar eerder tweede op Humorologie in Marke en kreeg zo een voet tussen de deur bij Radio 2, waar hij toen wekelijks een gesproken cursiefje mocht debiteren.

“Net als iedereen pikte ik toen wel eens een aflevering van Big Brother mee”, glimlacht hij. “Betty Owczarek, de wulpse slagersvrouw uit Ingelmunster, was toen dé smaakmaker en ik besloot een nummer aan haar te wijden. Op de tonen van Busje komt zo zong ik in zeven of acht stemmen Betty komt zo in. Ik mailde het plaatje naar de redactie van het programma en geen vijf minuten later kreeg ik al telefoon: of ik het nummer live kon brengen tijdens de zondagavondshow. Er was wel één probleem, er wás geen koor. Ik had alles alleen gedaan. Waarop die kerels van VTM me vroegen om wat vrienden en collega’s op te trommelen…”

Zonder Betty van Big Brother was er geen Vintekoor – Johan Catteeuw

In allerijl zocht en vond Johan dertien Chinese vrijwilligers en sloegen ze aan het repeteren. “Een choreografie instuderen, iedereen de tekst leren playbacken… Maar die bewuste zondag stónden we plots voor 5.000 man aan het Big Brother-huis in Vilvoorde. Ik krijg er nog altijd kippenvel van. Wij, wat West-Vlaamse boerkes uit Koekelare, zaten plots backstage met Walter Grootaers. Koorlid Frans Vermeersch, eigenlijk een landbouwer, heeft toen zelfs nog de kip met frietjes van Walter opgegeten!”

Pioniersrol

Dat ene mailtje zette een onwaarschijnlijk verhaal in gang. Het Ingelmunsters Gemiengeld Vintekoor vervelde tot de West-Vlaamse versie en Johan werd overspoeld met boekingen. “Het is en blijft een enorme toevalstreffer”, benadrukt hij. “Eigenlijk is het simpel: zonder Betty was er nooit sprake van ons. Zij heeft onbewust het vuur aan de lont gestoken. En dat is twintig jaar lang hevig blijven branden.”

Begin 21ste eeuw in het West-Vlaams zingen, dat was toen amper gezien. “Vandaag is het bon ton om in het dialect muziek te maken. Kijk maar naar het succes van ‘t Zesde Metaal en Brihang. Maar toen had je enkel ‘t Hof van Commerce en wij. Maar we hebben onszelf eigenlijk nooit gepromoot. Geen halve euro hebben we daaraan gespendeerd. We kregen ook nergens airplay, maar toch lokten we keer voor keer volle zalen. Ik herinner me nog levendig het eerste optreden na Big Brother. Dat was voor de Boerenbond van Kortemark, maar we hadden slechts één nummer. In zeven haasten heb ik toen nog vier nieuwe liedjes geschreven en die hebben we elk drie keer gebracht. Kwestie van toch een ietwat avondvullende show te hebben”, knipoogt Johan. “In onze hele carrière hebben we wel amper buiten West-Vlaanderen opgetreden. Een enkele keer in Kruishoutem en drie keer in het Brusselse Hilton voor de West-Vlaamse club van de hoofdstad, maar daar bleef het ook bij. De pointe zit in de teksten van onze liedjes. Als je die niet begrijpt, heb je er niet veel aan.”

Zonder afscheid

In twee decennia stond het West-Vlaams Gemiengeld Vintekoor om en bij de 500 keer op het podium en passeerden 24 koorleden de revue, waaronder 14 mensen 15 jaar lang een vaste kern vormden. Maar daar komt nu definitief een einde aan. “2020 moest sowieso ons eindpunt worden, maar wij wilden dat doen door in november twee keer cultuurzaal De Balluchon in Koekelare te laten vollopen. Helaas gooit de coronacrisis roet in het eten. Enkele van onze leden behoren tot de risicogroep. Dit was dan ook de enige juiste beslissing.”

Toch wringt het, geeft Johan toe. “We blijven wat verweesd achter. We kunnen geen afscheid nemen van onze fans van het eerste uur, maar we zijn dankbaar voor de vele mooie momenten. Die zijn amper te tellen. We kregen 5.000 mensen aan het zingen tijdens Koekelare Kermis, maar traden evengoed op in een restaurant in Kortrijk, waar we met meer op het podium stonden dan dat er mensen in de zaak zaten. Weet je wat ik nog het meest zal missen? De vriendschap. Na twintig jaar zijn we een kleine familie geworden. Het verzamelen in de kleedkamer, het gezwans dat aan elk optreden vooraf gaat en de ontlading na een geslaagde show. Het voetbalploegsyndroom noem ik dat. We waren net FC De Kampioenen: een bende maten die zich gewoon wil amuseren. Maar dan op een iets hoger niveau”, schatert hij.

Steentjes verlegd

In 2019 mocht ‘t Westvlams Gemiengeld Vintekoor nog De Bronzen Stekker – de Koekelaarse cultuurprijs – in ontvangst nemen en in het verleden toonde ook huidig Vlaams minister Hilde Crevits (CD&V) zich onvoorwaardelijk fan. “Onze monsterhit Sauna heeft op YouTube enkele honderdduizenden views en veel jeugdbewegingen gebruiken onze muziek nog altijd. Dat bewijst toch dat we enkele steentjes verlegd hebben. Ik weet nu al dat ik ‘t Vintekoor ongelofelijk zal missen, maar tegelijk opent dit de weg naar nieuwe kansen. Ik heb enkele projectjes op de plank liggen. Ik moet nog twee dichtbundels en een verzameling kortverhalen afwerken en ik hoop eindelijk ook tijd te hebben voor mijn album met Nederlandstalige luisterliedjes.”

Het meest in het oog springend is dan weer Johans intentie om de dertien grootste hits van Will Tura een West-Vlaamse versie te bezorgen. “Will Tura zelf is laaiend enthousiast over de plannen. Ik hoef geen schrik te hebben van het zwarte gat, maar wat ‘t West-Vlams Gemiengeld Vintekoor me bezorgd heeft, zal ik nooit vergeten.” Optreden zullen de heren koorleden niet meer doen, maar hun muziek lijkt gemaakt voor de eeuwigheid. Daarom heeft Johan, bij wijze van afscheidscadeau, een usb-stick klaar met daarop álle nummers. “370 in totaal. Goed voor twintig uur muzikaal plezier. En de verkoop daarvan loopt als een trein. Dat doet deugd, want zo zullen veel mensen nog lang meezingen met onze hersenspinsels.”