De Zillebeekse ‘Jambers’-boer Marc Martain (56) heeft voor de Brugse rechtbank vier maanden celstraf met uitstel en vijf miljoen euro geldboete gekregen, waarvan 200.000 euro effectief, voor illegale tabakshandel. Samen met zijn intussen overleden vader Joël verpatste hij op drie jaar tijd liefst zeven ton ‘zwarte’ tabak en werkte daarvoor samen met een Ieperse producent. De verdediging wierp allerlei procedurefouten op, maar de rechtbank veegde die allemaal van tafel. “Het is zonneklaar dat ze allen meewerkten aan grootschalige, illegale tabakshandel”.
Vlaanderen leerde Joël en Marc Martain halfweg de jaren negentig kennen dankzij enkele reportages van Paul Jambers. De erbarmelijke omstandigheden waarin de boeren leefden, waren niet enkel voer voor ‘spraakmakende televisie’, maar ook voor een gerechtelijk onderzoek. Hun erf was dermate verloederd dat het duo begin 2022 van de rechtbank in Kortrijk zes maanden celstraf met uitstel kreeg voor milieuvervuiling.
In de aanloop naar het proces voerde de politie op 10 maart 2021 een controle uit om na te gaan of de twee voldoende inspanningen leverden om het afval en asbest op de boerderij te verwijderen. Maar tijdens de inspectie werd de aandacht van de agenten getrokken door een zwarte plastic zak in het struikgewas. Daarin bleek een grote hoeveelheid roltabak te zitten. De douane kwam ter plaatse en die nam nog eens negen zakken tabak in beslag, goed voor in totaal 119 kilogram.
Illegaal
Verder onderzoek wees uit dat de landbouwers al drie jaar illegaal tabak verhandelden. Volgens de douane vertrok tabak van hun eigen twee velden en die van collega’s naar een Ieperse producent, waar ze versneden werd en vervolgens door Marc en Joël in het zwart verkocht werd aan boeren in de Westhoek. “Uit de schriftjes waarin ze hun boekhouding bijhielden bleek dat ze tussen 2018 en 2021 zeven ton tabak op illegale wijze verhandeld hadden. Zo werd ruim 800.000 euro aan accijnzen ontdoken”, aldus Luc De Schepper, de advocaat van Douane en Accijnzen.
Omdat zijn vader eind juni op 84-jarige leeftijd overleed, werd enkel Marc voor de Brugse strafrechtbank gedaagd. De advocate van de Zillebekenaar richtte haar pijlen op het onderzoek. “Deze mentaal zwakke mensen werden zonder bijstand van een advocaat verhoord”, pleitte meester Julie Podevyn. “Mijn cliënt heeft zijn theoretisch rijexamen liefst 65 keer opnieuw moeten doen. Hij is duidelijk ongeletterd en tóch werd hij niet als een kwetsbaar persoon behandeld.”
Ook het Ieperse tabaksbedrijf dat met de ‘Jambers’-boeren samenwerkte, werd voor de rechtbank gedaagd. “Dit was een schabouwelijk onderzoek”, foeterde Jan Leysen, de advocaat van de zaakvoerder, J.V. (60) uit Houthulst. “De vervolging van mijn cliënt is enkel gebaseerd op de verklaringen van de boeren, maar die zijn totaal onbetrouwbaar. Hoewel ze op een verschillend moment verhoord werden, zijn hun uitgetypte verklaringen exact hetzelfde, inclusief schrijffouten.”
Huiszoeking onwettig
Meester Leysen wees er ook op dat vader Joël pas dertien minuten na de start van zijn verhoor een document ondertekende waarin hij afstand deed van zijn recht op bijstand van een advocaat. “Er werd hen gezegd dat het allemaal wel zou meevallen als ze alles toegaven. De verbalisanten gingen als cowboys te werk.”
Volgens de advocaat van het bedrijf was ook de huiszoeking onwettig. “De politie was er enkel om na te gaan of de boel was opgeruimd, niet om nieuw onderzoek uit te voeren”, stelde meester Luc Arnou.
De rechtbank veegde evenwel alle argumenten van de verdediging van tafel. “Niets wijst er op dat deze mensen kwetsbare personen zijn die onder druk van de ondervragers afstand deden van hun recht op bijstand”, klonk het. Volgens de rechtbank is evenmin sprake van een onregelmatige huiszoeking. “Het is zonneklaar dat alle beklaagden op onregelmatige wijze hebben meegewerkt aan de illegale handel van tabaksgoederen en dit op een georganiseerde grote schaal.”
Marc Martain kreeg vier maanden celstraf met uitstel en vijf miljoen euro geldboete, waarvan 200.000 euro effectief. Tabaksproducent J.V. kreeg eveneens vier maanden celstraf met uitstel. Hij en zijn bedrijf kregen ook elk vijf miljoen euro boete, waarvan 200.000 euro effectief. Marc Martain, J.V. en het tabaksbedrijf moeten in totaal ook ruim 860.000 euro aan ontdoken accijnzen terugbetalen.
“Geen idee hoe ik dit zal betalen”, zucht Marc Martain aan de telefoon. “Het gerecht nam hier 240.000 euro in beslag, dus daar kan ik alvast wel de boete mee betalen. Nu, de boete had nog veel hoger kunnen zijn. En dat ik niet naar de gevangenis moet, is natuurlijk ook een opluchting.”
De beklaagden kunnen nog in beroep gaan tegen hun veroordeling. (AFr)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
