Brandweerkorpsen van Fluvia voor de rechtbank door blussen met (wettig) PFAS-houdend schuim: “Dit zal een domino-effect veroorzaken”

Dinsdagochtend werden drie dossiers ingeleid voor de rechtbank van Kortrijk waarbij een aanklacht werd ingediend tegen de hulpverleningszone Fluvia. Nog voor de oprichting van de verschillende zones in 2014 werd er op drie verschillende momenten een brand geblust bij een bedrijf in Waregem en tweemaal bij een bedrijf in Wielsbeke. Toen werd er blusschuim met fluor gebruikt, waarvan men pas later ontdekte dat het PFAS bevat en dus schadelijk is voor de gezondheid.

“Sinds 2009 wordt dit type schuim amper nog gebruikt door brandweerkorpsen in onze regio, enkel als het écht nodig is. De branden dateren van voor 2014, nog voor de hulpverleningszones in het leven werden geroepen. In principe mogen brandweerdiensten zelfs nog tot 2025 bepaalde branden blussen met dit schuim, maar ze proberen het – sinds we weten wat PFAS teweeg kan brengen – natuurlijk zoveel mogelijk te vermijden. Bij de drie branden in kwestie hebben de hulpverleners volledig volgens de geldende wetten en normen gehandeld”, reageert Francis Benoit, voorzitter van de hulpverleningszone en tevens burgemeester van Kuurne.

Dagelijkse werking in het gedrang

Toch hebben de twee bedrijven in kwestie een klacht neergelegd. Volgens Francis Benoit doen ze dit om de factuur van hun bodemonderzoek door te kunnen schuiven naar een andere partij.

“OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij, red.) bracht recent de risicogebieden in kaart waar ooit geblust werd met dit PFAS-houdend schuim. Daardoor zijn heel wat eigenaren van de betreffende gronden verplicht om een bijkomend bodemonderzoek te laten uitvoeren. In het slechtste geval wordt dit gevolgd door een verplichte sanering van de grond. Dat kostenplaatje is niet mals, en daar willen bedrijven liever niet zelf voor opdraaien”, aldus Benoit.

“Als al die bedrijven hulpverleningszones gaan beginnen aanklagen, zal er geen geld meer over zijn om effectief branden te blussen en vrijwilligers te betalen”

Ook in dit geval redeneren de bedrijven volgens de voorzitter dat de vervuiler de prijs moet betalen. “Maar brandweerkorpsen worden voor een groot deel gefinancierd door de gemeentes zelf, en ook de belastingbetaler dus. Als deze bedrijven nu door de rechter in het gelijk worden gesteld, zal dit een domino-effect veroorzaken. In heel Vlaanderen zullen bedrijven hulpverleningszones aanklagen. Als de overheid dan geen fonds aanlegt om deze kosten te betalen, zullen er gewoon geen middelen meer overblijven om vrijwilligers en andere werkingskosten van de brandweer betalen, waardoor de veiligheid van de burger in het gedrang komt. Het is een complexe materie…”

Collectief probleem

Ook Vlaams parlementslid Maxim Veys (Vooruit) uit Kortrijk meent dat de Vlaamse regering deze trend in de gaten moet houden en zijn verantwoordelijkheid moet opnemen. ““Dit is ongetwijfeld de eerste van vele gelijkaardige zaken. Ook lokale besturen zullen in het vizier komen van advocaten op deze manier. Maar het kan toch niet zijn dat de brandweer – de helden die ons dagelijks beschermen – nu zouden moeten opdraaien voor deze hoge onderzoeks- en saneringskosten?”

“Bedrijven moeten bodemonderzoek laten uitvoeren en proberen die factuur nu door te schuiven naar de hulpverleningszones”

Veys is van plan om minister van Leefmilieu Zuhal Demir hierover te bevragen. “Er zou een fonds moeten komen voor de collectieve sanering van PFAS-gronden. Dit is namelijk een collectief probleem dat opgelost moet worden. We moeten er minstens voor zorgen dat brandweerlui zich kunnen bezighouden met ons beschermen en blussen, in plaats van met rechtszaken.”