Het parket van Kortrijk opent een onderzoek nadat de 14-jarige Daan T. uit Waregem op de eerste schooldag na de kerstvakantie uit het leven stapte. Volgens zijn ouders werd de jongen al jaren gepest op school. Uit cijfers blijkt dat Daan niet de enige is. Vorig schooljaar trokken 624 leerlingen aan de alarmbel. Dat zijn er elke week 12. “Leerkrachten moeten de pols houden van hun klasgroep, we mogen dit niet laten escaleren”, zegt Stefan Grielens van het Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB).
Wat de precieze aanleiding is geweest voor de wanhoopsdaad van Daan T. maakt het voorwerp uit van een onderzoek dat momenteel gevoerd wordt door het parket van Kortrijk. De 14-jarige jongen maakte vorige week maandag, de eerste schooldag na de kerstvakantie, een einde aan zijn leven onderweg naar school. Al vrij snel doken op sociale media insinuaties op over het motief van de jongeman: pesten. Een alerte politieman maakte meteen een proces-verbaal op wegens belaging, maar ook de ouders van Daan T. stapten met hun advocaat Thomas Vandemeulebroucke naar het gerecht.
“Wat die mensen niet willen, is dat er een heksenjacht gevoerd wordt naar de pesters. Wat ze ook niet willen, is dat de school met de vinger gewezen wordt want ze hebben de voorbije maanden en jaren goed kunnen samenwerken met die school. Wat ze wél willen, is dat er een deftig onderzoek gebeurt naar de aansprakelijkheid van die pesters. Niet om ze een straf te geven, maar om ze op hun verantwoordelijkheid te wijzen en hen te doen inzien welke vernietigende gevolgen pesten kan hebben”, zegt meester Vandemeulebroucke.
Sluipend gif
Het aanhoudende pesten maakte het leven van de jonge Daan T. tot een hel. In mei vorig jaar kwam het tot een triest hoogtepunt toen een foto van Daan – die hij in vertrouwen had gedeeld op sociale media – plots de hele school werd rondgestuurd. Ook tijdens een fuif in de kerstvakantie moet de jongeman nog belaagd geweest zijn. “Allemaal druppels die stilaan zijn emmer deden overlopen. Voor die ouders is dit vreselijk. Zij zijn hun kind kwijt. Ze willen dat iedereen nu eindelijk eens beseft dat pesten een sluipend gif is”, zegt de advocaat.
Dat besef is er amper, zo blijkt uit de meest recente cijfers van de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB). In het schooljaar 2020-2021 moesten de medewerkers van het CLB 1.345 keer tussenkomen wegens mogelijk pestgedrag bij in totaal 527 leerlingen. Dat was toen al een stijging van 15 procent ten opzichte van het schooljaar daarvoor. Vorig schooljaar, 2021-2022, zette die stijging zich verder. Toen moesten de CLB’s in West-Vlaanderen 1.469 keer tussenkomen voor 624 leerlingen.
Opvallend is dat de cijfers in de jaren voor de coronapandemie stelselmatig daalden, maar dat het aantal interventies nadien opnieuw in de lift zit. “De cijfers waarover wij beschikken, zijn bovendien nog maar het topje van de ijsberg. Veel gevallen van pesten blijven onder de radar. Niet elk geval komt bij ons terecht en dat hoeft ook niet. Pesten is een breed begrip. Dat kan eenmalig zijn, maar het kan ook hardnekkig en zeer schadelijk zijn. Alles hangt af van hoe de leerkracht die ermee geconfronteerd wordt ermee omgaat”, zegt Stefan Grielens, algemeen directeur van het Vrij CLB Netwerk.
Patrouilleren
Pesten speelt zich niet langer alleen op de speelplaats af, het gebeurt meer en meer via sociale media. Nog onzichtbaarder voor leerkrachten dus. “Wij verwachten niet van leraars dat ze patrouilleren op sociale media. Ze moeten vooral de pols van hun klasgroep houden en ingrijpen als dat nodig is. Op elke school zal er gepest worden, je zal dat nooit helemaal kunnen uitroeien, maar alles staat of valt met hoe je er als school op reageert. Scholen kunnen veel doen: goed met de leerlingen spreken, zorgen voor een goeie controle op de speelplaats, een duidelijk aanspreekpunt hebben. Er zijn zelfs scholen die geregeld anonieme bevragingen organiseren om het probleem in kaart te brengen. Veeg het vooral niet onder de mat”, geeft Grielens aan.
Andere problemen
Hij wijst er wel op het probleem tien à vijftien jaar geleden veel groter was. “We hebben al een hele weg afgelegd, veel scholen doen hun uiterste best en de cijfers zaten jaren in een dalende lijn. In het onderwijs zitten we nu ook met andere prangende problemen: het nijpende lerarentekort, de daling van de kwaliteit, de toename van het aantal leerlingen met gedragsproblemen, noem maar op. Maar dat mag ons niet beletten om blijvend aandacht te hebben voor de pestproblematiek. We mogen de teugels niet lossen”, besluit Stefan Grielens.
Jeugdmagistraat: “Verband tussen zelfdoding en pesten is moeilijk te bewijzen”
Minderjarige pesters voor de rechtbank verantwoordelijk laten stellen voor de zelfdoding van hun slachtoffer: het is niet evident. Dat zegt ook Veronique Guyonnaud, diensthoofd van het Brugse jeugdparket. “Met pesten worden wij niet zo vaak geconfronteerd. Enerzijds omdat het moeilijk is om een strafrechtelijke term te plakken op de feiten die gebeurd zijn, anderzijds omdat mensen die gepest worden niet meteen staan te springen om naar de politie te stappen”, zegt Guyonnaud. Als dat toch gebeurt, hoeft dat niet meteen een proces te betekenen. “Er kan ook herstelbemiddeling plaatsvinden, waarbij dader en slachtoffer rond de tafel gaan zitten. De bedoeling is dan vooral om een attitudeverandering teweeg te brengen”, klinkt het. Bewijzen dat een zelfdoding enkel en alleen te wijten is aan pestgedrag is moeilijk. “Ik heb één keer zo’n dossier gehad met een slachtoffer van 12 of 13 jaar. Vaak kampt zo’n kind nog met andere problemen en dan is het causaal verband moeilijk aantoonbaar, vooral omdat de hoofdrolspeler overleden is en je die dus niet meer kan verhoren”, klinkt het. (LK)
Wie met vragen zit over zelfdoding, kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 en op zelfmoord1813.be.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
