“Waar zijn we mee bezig als je pas na meer dan 40 jaar uit je ambt wordt gezet?” De dood van zijn broer Rudi blijft decennia later als een donkere wolk hangen boven het leven van Gert Verstraete (50). M. V., die Rudi misbruikte en later diaken werd in Vlamertinge, verloor nu pas zijn titel, zo vernam Gert in een e-mail. “En wat ik opvallend vind: de gewezen diaken moest zélf zijn toestemming geven daarvoor.” Ook het bisdom reageerde intussen op de zaak.
Eind vorige week mocht Gert Verstraete op gesprek bij bisschop Lode Aerts in Brugge. Gert kreeg er wat meer uitleg over diaken M. V. uit Poperinge die zijn status van geestelijke verliest en weer leek wordt. Meer dan 40 jaar geleden, in 1985, misbruikte die man, die toen godsdienstleraar was, Rudi, de broer van Gert. Het misbruik gebeurde niet één keer, maar drie keer. Lange tijd hield het slachtoffer dat voor zich, maar na een ziekenhuisopname kwamen de feiten aan het licht.
De godsdienstleerkracht werd voor de rechter in Ieper gebracht en kreeg opschorting van straf voor een periode van drie jaar. V. werd dus wel schuldig bevonden, maar er werd geen straf opgelegd. In beroep werd de periode van opschorting verlengd tot vijf jaar. De leraar kreeg geen omgangsverbod met kinderen en ging snel opnieuw aan de slag in het onderwijs.
Zeven jaar later
“Mijn broer is daar jarenlang psychisch door in de war geweest. Uiteindelijk stapte hij zeven jaar later uit het leven, Rudi was toen 21 jaar”, vertelt Gert. Nadat M. V. voor de rechter was gekomen, wijdde de toenmalige Brugse bisschop Roger Vangheluwe de leraar nog tot diaken van de Sint-Vedastusparochie in de Vlamertinge. De ouders van Gert en Rudi probeerden dat nog tegen te houden, maar dat is niet gelukt. De bisschop zei tegen de moeder van het slachtoffer dat hij moest ‘vergeten en vergeven’.
Het tij keerde toen Vangeheluwe zelf betrokken bleek bij een pedofilieschandaal. Pas dan, in 2010, werd Rudi als slachtoffer erkend. Maar de ouders moesten het doen met een schadevergoeding van 7.500 euro en spreekverbod. De diaken werd ontslagen, maar excuses kwamen er nooit.
Nu, 42 jaar na de start van het misbruik, wordt de diaken door de kerk tot de lekenstand herleid, een beslissing nog genomen door paus Franciscus. “Ik kreeg zo’n twee maanden geleden een mail van het Opvangpunt (Het kerkelijke Opvangpunt voor seksueel misbruik van minderjarigen in pastorale relaties, red.) met het nieuws van de laïcisering (de onttrekking van de geestelijke titel, red.) van die man”, aldus Gert. “In de mail stond ook te lezen dat we met vragen bij het bisdom terecht konden. Ik wou er inderdaad wel meer over weten en daarom mocht ik vorige week op bezoek bij bisschop Lode Aerts. Wat ik opvallend vind in deze zaak, is dat de gewezen diaken zelf zijn toestemming moest geven daarvoor”, zegt Gert.
Bescherming
“Het is echter toch wel fenomenaal dat dat niet eerder gebeurde. Als iemand iets mispeutert, wordt hij door een rechtbank veroordeeld en over je straf heb je zelf niet te beslissen”, gaat Gert verder. “Een laïcisering moet worden goedgekeurd door het Vaticaan en mede worden ondertekend door de dader. Dit is toch een teken dat de kerk zijn mensen beschermt. Bovendien mag die man, die ondertussen in de zeventig is, als leek actief blijven in de kerk. Hij kan bijvoorbeeld nog steeds geldophaling doen tijdens de mis.”
De familie van Gert Verstraete zegt tot nu toe nog nooit excuses te hebben gekregen. “En ik weet niet of dat nu nog nodig is, na al die tijd zou het toch niet meer geloofwaardig klinken”, aldus Verstraete. “Mijn moeder is een gebroken vrouw en dat zal zeker voor de rest van haar leven zo zijn. Haar een kaartje of een brief sturen kan heel veel betekenen voor haar, want een serieuze schadevergoeding komt er niet meer. Nochtans zou dat wel mogen. Mijn broer was zeven jaar in psychiatrische behandeling, iets wat mijn ouders 500 à 600 euro per maand kostte, wat in totaal neerkomt op 35.000 tot 40.000 euro.” Volgens het bisdom klopt het echter niet dat er geen excuses zijn geweest. “Die zijn er wel degelijk geweest, naar Gert en naar zijn moeder”, aldus een woordvoerder van het Bisdom. “Die zijn ook formeel doorgegeven bij de dading die afgesloten werd.”
Goed gevoel
Toch zegt Gert een goed gevoel over te houden aan het gesprek met de bisschop. “De bisschop voelt zich wel zeer verantwoordelijk voor wat er is gebeurd. Hij is zeer begaan en zeer kwaad over wat er zich in het verleden afspeelde. Ik ben blij dat ik warm werd onthaald, maar het is met een dubbel gevoel. Waar zijn we mee bezig als je pas na meer dan 40 jaar uit je ambt wordt gezet?”
Het bisdom benadrukt dat de diaken meteen na het vernemen van de zaak een verbod kreeg om zijn diakenambt uit te voeren. “Hij was nog diaken in titel maar kon zijn ambt niet uitvoeren”, klinkt het. Het bisdom bevestigt ook dat de laïcisatie inderdaad werd aangevraagd door de dader. Er zijn twee manieren van laïcisatie. Een eerste is een aanvraag door de persoon in kwestie. “Wat de makkelijkste manier is, omdat het aangevraagd wordt door de persoon zelf”, aldus het bisdom. “De andere manier is door de bisschop, waarbij er een kerkrechtelijk proces wordt aangegaan, wat zoals alle juridische procedures meer tijd en moeite vraagt.” In het geval van M. V. ging het bisdom met de man in gesprek om aan te geven dat die zou worden opgestart. De dader wou dit vermijden en heeft daarom zelf de laïcisatie aangevraagd. Hij ondertekende nadien het document voor ontvangst.
Wat wel extra pijnlijk is voor Gert en zijn familie, is het feit dat M. V. ook in Poperinge woont en de twee elkaar onlangs nog te zien kregen. “Ik werk in de horeca en op een familiefeest dook die man op. Hij was vrolijk aan het dansen, maar hij herkende mij uiteraard wel. Hij weet wie ik ben”, aldus nog Gert.
Wie kampt met donkere gedachten, weet dat er een luisterend oor is op de zelfmoordlijn 1813 of online via www.zelfmoordlijn1813.be
