Covidafdeling in Brugse gevangenis: broeihaard van frustraties

Een gijzeling en een bezoek van de minister. Er viel deze week wat te beleven in de gevangenis van Brugge… Het eerste liep goed af, tijdens het tweede loofde Vincent Van Quickenborne het harde werk van zorgpersoneel en penitentiair beambten op de covidafdeling. Maar achter de dubbel gesloten muren broeit de frustratie.

“De graad van beschaving van een samenleving, kan je afleiden uit de manier waarop die samenleving omgaat met haar gevangenen.” Strafpleiter Kris Vincke gebruikte dat citaat onlangs nog op het assisenproces over de Kruisboogmoord. Wie het vandaag toepast op de situatie in de covidafdeling van de Brugse gevangenis, kan weinig anders dan concluderen dat het met de graad van beschaving van de huidige samenleving pover gesteld is.

Dat zegt althans ACV-militante Anita Verschueren (52). Zij werkt al negen jaar als penitentiair beambte in de Brugse gevangenis en is sinds dag één van de pandemie actief op de hermetisch afgesloten afdeling. “Wie daar zit, wordt alles afgenomen. Er zijn drie douchecabines, maar douchen is verboden want de stoom loopt door de gangen en kan zo iedereen besmetten. Met het washandje aan de lavabo, en dat dagen aan een stuk. Roken – vaak het enige tijdverdrijf van gedetineerden – is ook verboden. Men moet zich behelpen met nicotinepleisters. De gedetineerden moeten ook verplicht in gevangeniskledij zitten. Tijdens de recente vrieskou hebben wij mensen een dikke trui of een pyjamavest moeten geven om niet helemaal te verkleumen tijdens de wandeling. Want dat is het enige dat ze nog hebben: een uurtje wandeling op een dag. Zelfs deftig eten is er niet, want de keuken van de gevangenis is al jaren kapot. De frustraties zijn enorm. Ik noem dit onmenselijk.”

De hel

Justitieminister Vincent Van Quickenborne (Open VLD) bezocht afgelopen week de Brugse gevangenis. Hij ging er onder meer langs in de ziekenboeg, maar de deuren van de covidafdeling bleven ook voor de minister dicht. “Het risico is te groot”, aldus het hoofd van de bewaking. Tijdens zijn passage in de smidse van de Brugse gevangenis sprak de minister wel met een aantal gedetineerden die ook op de afdeling verbleven. “Negentien dagen heb ik op cel moeten blijven. Negentien dagen niet douchen, geen bezoek, niks. Er is wel een tv in de cel en een telefoon zodat je toch enig contact kan hebben. Het is de hel!”, zei één van hen.

Anita Verschueren kan het alleen maar beamen. “Omdat de frustraties zo groot zijn, hadden wij graag gezien dat men één persoon per cel zet. Als mensen met iemand op cel zitten met wie het niet klikt, kan dat slecht aflopen. Als wij dan moeten tussenkomen bij een geval van agressie, kan dat niet op één-twee-drie. We moeten volledig ingekleed zijn, voor onze eigen gezondheid”, klinkt het.

Geen premie

Niet alleen bij de gedetineerden, ook bij de penitentiair beambten heerst er onvrede. “Wij krijgen elke dag meerdere keren de vraag van gedetineerden naar de uitslag van hun test, maar wij mogen geen medische informatie geven. Blijkbaar wacht men heel lang om die mensen te informeren. Dat is onmenselijk. Het is mentaal heel zwaar om als beambte op die afdeling te staan. De eenvoudigste zaken zijn een ingewikkeld kluwen geworden. Een voorbeeld: als vijf mensen op transport moeten, dan moeten die zich eerst kunnen wassen en propere kleren aan doen. Maar eens ze zo ver zijn, moeten ze meteen weg. Je kan ze toch niet opnieuw in die besmette cel steken? Klinkt eenvoudig, maar om dat geklaard te krijgen, is er een hele organisatie nodig en die loopt al te vaak mank”, zegt Anita.

De aanmoedigingspremie van bruto 985 euro die de federale regering voorziet voor zorgpersoneel in een gewoon ziekenhuis, krijgt het personeel in de covidafdeling van de Brugse gevangenis niet. En dat steekt, zegt ook de Brugse huisarts Dominiek Deruwe die de afdeling monitort. “Er zijn mensen in een gewoon ziekenhuis die nog nooit een coronapatiënt gezien hebben maar die premie wel krijgen, terwijl ze hier niets krijgen maar wel elke dag in de beschermingspakken kruipen om hun werk te doen in moeilijke omstandigheden. Het zou een mooi teken van erkenning zijn mocht de premie ook hier van toepassing zijn”, zegt hij.

“Alle vaste chefs van de covidafdeling zijn al ziek uitgevallen”, zegt Anita Verschueren. “Maar toch wordt een coronabesmetting niet als een beroepsziekte gezien. Wie thuis moet blijven, ziet zijn ziektedagen dus zo verdwijnen als sneeuw voor de zon. Men zegt dat we de besmetting ook buiten de gevangenismuren opgelopen kunnen hebben en dat het daarom geen beroepsziekte is, maar wij staan wel elke dag tussen de besmette gedetineerden.”

Frieten en kroketten

Minister Van Quickenborne belooft beterschap. “De aanmoedigingspremie kan alleen toegekend worden aan mensen die in een zorginstelling werken en een gevangenis is dat niet. Maar dit is een terechte opmerking en we doen er alles aan om dit in orde te krijgen. De centen zijn voorzien, het is aan mijn collega-minister Petra De Sutter van Ambtenarenzaken om de knoop door te hakken”, zegt hij. “Wij onderzoeken wat we kunnen doen en hoe we dat kunnen doen. We zijn ermee bezig”, klinkt het op het kabinet-De Sutter.

Wat de gevangeniskeuken betreft, beseft gevangenisdirecteur Tineke De Waele dat het zo niet verder kan. “Het ene na het andere toestel liet het al afweten, waardoor er sinds anderhalf jaar alleen nog voor het personeel kan gekookt worden. Voor de gedetineerden werken we grotendeels met afhaalmaaltijden, al zijn er elke zondag wel frieten of kroketten. De hele procedure voor de renovatie is nu aanbesteed, we moeten alleen nog wachten op de beroepstermijn en op de finale beslissing van de minister van Financiën”, klinkt het.