Zoe Bizoe: “Burleske doet veel voor je zelfvertrouwen”

Ze vindt West-Vlaams ongelooflijk geil klinken, maar dat is niet dé reden waarom burleske-danseres en comédienne Zoe Bizoe onze cover siert. Dat ze met haar unieke act de internationale bekroningen op elkaar stapelt wel. Zoe is een combinatie van sexy, grappig, speels én onhandig. Ze groeide uit van een gepest eendje tot een zelfzekere vrouw. Burleske een verplicht vak op school? Niet eens zo’n zot idee.

Zelden zag ik iemand zich met zo veel gretigheid in een fotoshoot storten als Zoe Bizoe, alter ego van Zoe Blyau. In het van nostalgie doordrenkte decor van restaurant en liveclub Velvet in Gent, waar ze dit najaar vast onderdeel van de crew wordt, gooit ze haar koffer open en tovert er een arsenaal podiumoutfits uit om duizelig van te worden. Letterlijk. In geen tijd vliegen de fotograaf weelderige boa’s, lange glitterjurken, strings en brassières om de oren. Of hij haar eerst in het zwart wil? Of toch liever dat velvet groen? Doet ze er de tiara met duivelshoorntjes bij? Als een kind op een verkleedfeestje. Ze zet muziek op, glijdt in en uit jurken, hangt in de gordijnen, balanceert vervaarlijk op hoge hakken in een wankele zetel – “Wat denk je? Zal ik mijn been omhooggooien?” -, goochelt met pluimen, geraakt af en toe een nippie kwijt, klautert de toog op, geraakt verstrikt in de zoom van haar lange, met nepbont afgeboorde kamerjas en plooit dubbel van het lachen.

Haar enthousiasme werkt aanstekelijk, en lang niet alleen op ons. Zoe Bizoe maakt sinds enkele jaren furore in het door haarzelf uitgevonden genre van de cabareske , burleske met een stevige scheut comedy. Ze won intussen zeven internationale wedstrijden, zag haar aantal optredens snel aanzwellen en stond op het punt van cabareske een fulltimejob te maken, toen in maart 2020 ook alle culturele leven stilviel. Maar Zoe is vastbesloten om de draad weer op te nemen. Binnenkort gaat ze opnieuw optreden – “Ook weer in West-Vlaanderen, ja! Daar heb ik al mijn beste shows gebracht, nergens gaat het publiek zo uit de bol als bij jullie !” -, haar aparte en unieke act inspireert anderen en dat leidt dan weer tot allerlei nevenprojectjes waar ze zich vol overgave voor engageert. Zo leerde ze voor de film Aller/Retour van Dorothée van den Berghe die normaal dit najaar uitkomt, actrice Anemone Valcke burleske dansen. En makers van ludieke televisieprogramma’s inviteren haar van langsom meer als gast. We mogen gerust zijn, we horen nog van haar.

Op het podium staat Zoe Bizoe. Hoeveel verschilt zij van Zoe Blyau?

“Geloof het of niet, maar ik ben mezelf op het podium. Weliswaar met wat uitvergrote trekjes, om de act scherper te stellen. Maar ik sta er zoals ik ben, en dat is wat ik mijn publiek ook wil meegeven: wees op je gemak met jezelf. Doen alsof levert niets op, binnen afzienbare tijd ben je toch dood.”

Wees op je gemak met jezelf, dat wil ik mijn publiek meegeven

“Het is meteen ook die herkenbaarheid die velen aanspreekt. Ik kreeg al bedankjes van mensen die, door mij aan het werk te zien, zelf besloten om meer zichzelf te durven zijn. Ook als anderen dat belachelijk of stom vinden. Goed in je vel zitten en je verder nergens iets van aantrekken: zo hoort het.”

Om burleske te dansen móét je wel goed in je vel zitten, lijkt me?

“Absoluut! En daar draait burleske ook om: jezelf durven te tonen en daarbij zelf de regels opstellen. In Europa is burleske overigens ontstaan als een reactie op wat er in de maatschappij gebeurde, er werd in gelachen om machtshebbers en hogere instanties. En dat waren vooral mannen. Zo groeide het uit tot een genre waarin vrouwen een belangrijk wapen, hun lichaam, inzetten tegen de gevestigde waarden: niet om te pleasen , wel om te teasen . Op het podium hebben zij de touwtjes in handen. Een heel sterke positie is dat.”

Met je act ‘Bird of Paradise’ won je al zeven internationale festivals. Wat geef je daarin mee?

“Dat iemand grappig en sexy tegelijk kan zijn. Vrouwen zijn vaak grappig ten koste van hun schoonheid. Ze maken grappen over hun lichaam omdat het niet aan de schoonheidsidealen beantwoordt. Of omgekeerd: ik hoor een seksbom zelden grappig uit de hoek komen. Mae West was wél zo’n vrouw – slim, zelfstandig, grappig én sexy – maar veel andere voorbeelden ken ik niet. En nu beweer ik niet dat alle vrouwen Mae West moeten zijn. Maar we worden van jongs af aan geleerd om ons kleiner te maken. We mogen vooral niet te luid zijn, niet te veel opvallen. Zie wat er gebeurt als een vrouw met een grote mond of een uitgesproken look De Slimste Mens wint: ze krijgt de grootste bagger over zich heen. Krachtige vrouwen intimideren blijkbaar, die moeten het zwijgen opgelegd worden.”

Krijg jij ook dat soort reacties over je heen?

“Dat valt mee. Misschien net doordat ik me niet alleen maar sterk opstel. Als burleske-danseres breng ik een tot in de puntjes afgewerkte act, daar toon ik me krachtig. Maar daar doorheen weef ik mijn persoonlijke verhaal, dat van een cafédochter, met haar fouten en dwaze streken. Waardoor mensen beseffen dat ik er dan wel sterk en mooi uit kan zien , maar tegelijk ook maar een heel gewone vrouw ben. Ik moet óók naar de wc, snap je?”

“Ik heb geluk met mijn persoonlijkheid, die maakt veel goed. Ik ben gewoon geen bitch.” ( lacht )

En hoe zit dat met gêne? Nooit gehad of toch moeten overwinnen om een act met tepelkwastjes voor een volle zaal te kunnen brengen?

“Dat is zoiets raars ! Ik zou bijvoorbeeld nooit een sauna nemen, naakt voel ik me ongelooflijk ongemakkelijk. En mijn eerste vrijages speelden zich af onder de lakens met het licht uit. Het is al beter nu. ( lacht ) Maar het lijkt alsof Zoe Bizoe alles doet wat Zoe Blyau in haar diepste gedachten wel wil maar niet durft…

Ja, ik ga nog veel bleiten, maar ook nog veel moois beleven

Burleske heeft dat effect op veel vrouwen, maar ook op mannen of gelijk welk gender: in een ander personage kruipen, werkt bevrijdend. We hoeven daarom niet met zijn allen te gaan optreden. Gewoon eens zo’n cursus volgen doet heel veel voor iemands zelfvertrouwen. Want het gaat niet om dat bloot vel, maar om het durven af te werpen van de aangeleerde schaamte om wie je bent.”

Je maakt er geen geheim van dat je dat zelfvertrouwen als tiener zeker niet had.

“Ik werd zwaar gepest, omdat ik anders was, erg luid ook, en graag artistiek bezig. Mijn vader was een Griek en dus heette ik in het dorp waar mijn moeder en ik na zijn dood gingen wonen de vreemde . Toen ik op mijn negentiende in Gent terechtkwam ging er een wereld voor me open. Hier bleken wel meer mensen te wonen die anders denken en leven, die het niet erg vinden dat ik niet wil trouwen of geen kinderen wil. Ik maakte vrienden in de rockabillyscene, zag voor het eerst een burleske optreden, en dat sloeg bij mij in als een bom: dat was het gewoon, dat wilde ik doen.”

Voortaan zou jij de lakens uitdelen? De controle behouden? Zoiets?

“Ja. Ik ben een controlefreak én een perfectionist en die kantjes kan ik kwijt in wat ik doe. Maar eigenlijk gaat dat ook voor een deel terug op hoe ik opgroeide. Mijn moeder is mijn grote voorbeeld.

Ze verloor haar man toen ik pas vijf was, kwam terug naar België en begon hier helemaal in haar eentje een café. Toen ik twaalf was geraakte ze verlamd door een auto-ongeluk. Maar hoewel ze sindsdien in een rolstoel zit, trekt ze nog altijd zoveel mogelijk haar plan. Ze heeft me geleerd dat wat er ook gebeurt, je je eigen leven zoveel mogelijk in handen moet blijven nemen.”

Ondanks alles altijd sterk zijn?

“Toch zo sterk mogelijk. Soms lukt dat niet. Ik heb me ook al verloren in een relatie waarin ik gemanipuleerd werd, ik ben nu eenmaal erg empathisch ook. Maar eens ik doorheb dat ik gebruikt word, is het gauw gedaan. Want ik ben ook allesbehalve een dutske . Ik krijg wel eens te horen dat ik wat zou moeten dimmen, mensen minder gemakkelijk moet toelaten in mijn hart. Maar waarom? Ik laat iedereen toe, tot die het verpest en dan is het ook helemaal voorbij. Dus ja, ik ben al dikwijls gekwetst geweest en ik zal nog veel gekwetst worden. Maar dat is voor mij het leven. Ik ga nog veel bleiten, maar ook nog veel toffe momenten beleven.”

Je volgde zelf nooit één burleske-cursus, leerde nooit dansen, maar stapelt de trofeeën wel op. Wat is het geheim van je succes?

“Het feit dat ik het net een beetje anders aanpak, denk ik. Er zit een eigenheid in mijn acts die in veel gelijkaardige shows ontbreekt. Net zoals mensen die tekenschool volgen dan wel perfect leren tekenen, maar hun eigen tekenstijl deels verliezen. Soms moet je de regeltjes gewoon aan je laars lappen.”

Weet de bekende Amerikaanse burleske-danseres Dita Von Deese al van jouw bestaan?

“Niet dat ik weet. ( lacht ) Maar ik ga daar ook geen inspanningen voor doen. Ik ondervind dat de kansen naar je toe komen, als je met hart en ziel doet waar je goed in bent. Wie weet pikt ze mij inderdaad ooit eens op, dat zou fantastisch zijn. Ik heb mezelf op een show van haar getrakteerd toen ik dertig werd: die was vooral heel Amerikaans, exotisch en sexy, met de vrouw als onbereikbare godin, maar miste toch een beetje humor, vond ik. Misschien kan zij nog iets van mij leren?” ( lacht )

Hoe ontstaat zo’n act van jou?

“Geen idee! Ik zit thuis, hoor een nummer dat me bevalt en ineens begin ik me uit te kleden en te dansen. Of een vriendin stuurt me Want To Be Evil van Eartha Kitt en ik zie meteen een hele act voor me. Als ik met een koptelefoon op door de stad loop, moet ik me inhouden om niet te dansen. Eigenlijk zou ik me helemaal niet moeten inhouden natuurlijk, maar ik bedoel maar: zo werkt mijn brein. Ik hoor iets, er beweegt iets in mijn hoofd en vervolgens gaat heel mijn lijf aan de slag. Ik doe zelfs een striptease als ik ga douchen!”

Op gelijk welke muziek?

“O ja! Jazz, blues, rock-‘n-roll, hiphop, techno… I love it . Ik wil me niet op één stijl vastpinnen, ik doe alles en ik ben alles. Waarom willen we iedereen toch altijd in kotjes duwen? Want daar past sowieso toch geen mens in? Gooi die koten toch open!” ( lacht alweer )

Als ik het tot slot íémand moet vragen, ben jij het wel: jouw guilty pleasure ?

“Eten… En dan heb ik het over koolhydraten opstapelen: een bord spaghetti, met veel saus erover, brood én frieten erbij. Móét je proberen!”

Geef mij maar een zak chips.

“Oh, maar dan heb ik deze voor je: een verse boterham met Nutella en zoutchips bovenop! Zó lekker!”