Dijkenwandeling rond de Zwinduinen

We parkeren op de parking van het Zwin (5 euro per dag) op het einde van de Graaf Leon Lippensdreef.

De najaarstrek is zo goed als voorbij. Dat betekent niet dat in de Zwinregio geen vogels meer voorkomen. “Ze komen en gaan het hele jaar door”, zegt Wouter Faveyts, wetenschappelijk medewerker van het Zwin Natuur Park (1). “Nu strijken enkele duizenden ganzen, eenden en steltlopers uit de Arctische gebieden hier neer om te overwinteren. Een mooi schouwspel. Het is niet de koude die vogels wegdrijft, wel het gebrek aan voedsel.”

En wat met de plaatselijke mascotte? “Het grootste deel van de ooievaars is al in augustus vertrokken. Je vindt wel nog enkele exemplaren in de polders. De ooievaar is de eerste terugkeerder. In februari beginnen ze hier al hun nesten te bouwen.”

Het mooiste moment is één uur voor hoogtij als vogels in allerijl nog droge plekjes opzoeken

Wouter Faveyts, die in Merelbeke woont, werkt sinds anderhalf jaar in het Zwin. “Het is de leukste job die er bestaat en dat in een van de grootste en meest bijzondere natuurgebieden van westelijk Vlaanderen.” Hij duikt vaak het landschap in. “Op dit moment vertoef ik het liefst in de uitbreiding van het Zwin aan de Internationale Dijk. Dat is een gebied dat zich volop aan het settelen is. Heel fascinerend om van nabij te volgen. Het mooiste moment is één uur voor hoogtij als het water in snel tempo binnenstroomt en vogels in allerijl nog droge plekjes opzoeken.”

We volgen de parking terug naar de uitgang, richting knooppunt 1. We maken op deze wandeling gebruik van het wandelnetwerk Zwin. Het onverharde pad start naast de slagbomen van de parking.

Er zijn meer fietsers dan wandelaars op de eind maart geopende Internationale Dijk (2). Gisteren werden in dit nieuwe getijdengebied nog twee visarenden gesignaleerd.

1->25->3

We beklimmen een trapje over de zeven meter brede dijk. De Nieuwe Hazegraspolderdijk die erachter ligt, dateert van 1784 en zorgde ervoor dat de slikken en schorren veranderden in vruchtbare Zwinpolders. We volgen een onverhard, modderig graspad meteen links achter deze historische dijk.

Sprookjesachtige wilgen omzomen het smalle pad. Aan de Theresiahoeve volgen we rechts een betonnen pad tussen de akkers. Waar de hoeve nu staat, stond in de 17de eeuw een Spaans fort. Niet zo uitzonderlijk, want in deze grensstreek stond het vol met Spaanse forten in de 16de, 17de en 18de eeuw. Ze hadden boel met de Nederlanders.

3->18->2

We gaan links in de Hazegrasstraat, rechts aan het rondpunt en daarna meteen rechts op de gekasseide Graaf Jansdijk.

Deze panoramaweg ligt iets hoger in het golvende weidelandschap. De dijk dateert van begin 15de eeuw en strekt zich uit tot in Duinkerken. Dankzij die dijk hebben we een loodrechte kustlijn. De Bourgondische hertog Jan zonder Vrees was de vele overstromingen in het kustgebied beu. Zijn moeder had al verschillende dijken laten aanleggen en hertog Jan nam het initiatief al die dijken met elkaar te verbinden. Vanaf Knokke-Heist trekt de dijk landinwaarts naar het Meetjesland.

In een weide spotten we drie ooievaars. Ter hoogte van huisnummer 467 zie je rechts de achterkant van de oudste waterzuiveringsinstallatie van het land (3). Compagnie du Zoute wou bij het bouwen van de modelwijk het Zoute dat het afvalwater van de bewoners gezuiverd werd voor het aan de natuur werd teruggegeven. Jammer dat Aquafin deze historische site (voorlopig) niet toegankelijk maakt.

Rond de Kalfmolen (4) zijn er de laatste jaren veel huizen bijgekomen. Ze lijken allemaal wat op elkaar. De 17de-eeuwse staakmolen was in 1939 de eerste als monument beschermde windmolen van België. Net voorbij de molen nemen we rechts de Boslaan, langs de Royal Zoute Golf Club.

2->5->16

Op het rondpunt volgen we rechts de Eikenlaan door het Koningsbos (5). Dit door klimop aangetaste bos werd op de Blinckaertduinen geplant. Die duinen vormden vanaf de 16de eeuw een soort natuurlijke dijk voor het hinterland.

In Lippensnaam, wie heeft ooit beslist hier rode klinkers te leggen? De combinatie met de rottende bladeren maakt het voetpad extreem glad. Stap er best naast.

We houden links aan in de Eikenlaan en volgen links verder in de Paulusstraat. Op het Oosthoekplein bevindt zich een aantal restaurants en nabij knooppunt 16 ook een volkscafé.

16->15->14->13->9

We trekken de Zwinduinen in langs een onverhard pad dat vooral door ruiters wordt gebruikt. Op de Kleine Vlakte staan gallowayrunderen en konikpaarden rustig te grazen.

Op het kruispunt met de Bronlaan nemen we rechts het knuppelpad door de Zwinbosjes. Het pad komt uit tegenover de majestueuze Roze Villa. We volgen het Zenopad naar rechts.

9->10->11->7->6->1

We dwarsen het Noordelijke Begrazingsblok waar zich ook in deze wintermaanden Kempense duinengeiten en Schotse shetlandpony’s ophouden. De oranje paaltjes wijzen de weg door het gebied. Op de Zeedijk houden we rechts aan.

Dit stuk dijk werd aangelegd door de Duitsers. In beide wereldoorlogen richtten ze hier stellingen op om een eventuele aanval van de geallieerden af te slaan. Knokke was op het einde van de Tweede Wereldoorlog een van de laatste Duitse bolwerken die nog moest worden bevrijd.

Het uitkijkpunt aan de Haas van Flanagan (6) is ons favoriete panoramapunt aan de Kust. De bouwwoede in Cadzand ontsiert een beetje, maar voor de rest heb je een prachtig uitzicht op het Zwin Natuur Park en de drukke vaarroute naar de Westerschelde.

De avond valt als we het bezoekerscentrum van het Zwin Natuur Park bereiken. Op de Kleine Vlakte komen gallowayrunderen nieuwsgierig de laatste wandelaar van de dag aanstaren.

Vergeet niet om je parkeerticket te valideren aan de automaat.