Piloot Jürgen Verleyen (47) voert vandaag de allerlaatste vlucht uit met de RS-05, de laatst overgebleven Sea King van de luchtmachtbasis in Koksijde. De RS-05 maakt nog een tocht langs alle kustgemeenten, in de namiddag volgt een vlucht met een Noorse en een Duitse Sea King langs Diksmuide, Brugge en Oostende. Het afscheid van de legendarische reddingshelikopter betekent voor Jürgen ook het afscheid van Koksijde. “Als ik het toestel na de allerlaatste demonstratie definitief aan de grond zal zetten, zullen er wel wat traantjes vloeien”, wist hij vooraf al. “Ik heb iets van een 180 reddingsmissies – scrambles – achter mijn naam. Ik zal het heel hard missen.”
Twee van de vijf oorspronkelijke Sea Kings zijn al een hele tijd uit dienst. In 2008 vertrok één exemplaar al definitief naar het legermuseum aan het Jubelpark in Brussel. In 2013 werd een tweede toestel uit dienst genomen. Dat bevindt zich wel nog altijd op de basis in Koksijde. Er werd handig gebruik van gemaakt voor wisselstukken voor de drie overgebleven Sea Kings die regelmatig te kampen hadden met pannes. In december 2018 was er nog een last formation flight met de drie toestellen samen. Die oogstten toen veel bekijks en vlogen onder meer ook over het provinciaal domein Puyenbroeck in Wachtebeke tijdens de Warmste Week van Studio Brussel.
Museum
Meteen daarna werd één van de drie uit dienst genomen. Eerder deze maand bleef het voorlaatste toestel aan de grond en vandaag is de allerlaatste Sea King aan zijn zwanenzang toe. Het gaat om de RS-05, het enige zwarte toestel van de vijf, ook wel de corbillard genoemd. De al eerder uit dienst genomen RS-03 werd woensdag voor 1 symbolische euro officieel overgedragen aan de gemeente Koksijde. De helikopter krijgt een ereplaats in de Robert Vandammestraat, vlakbij de luchtmachtbasis. Het gemeentebestuur wil in de toekomst een museum wijden aan de Sea King, de basis en hun roemruchte geschiedenis.
Waalse touwtrekkerij
Zoals bekend zijn de Sea Kings vervangen door vier NH90 Caiman-helikopters, die al sinds 2014 in gebruik zijn in Koksijde. Dat nu na 43 jaar afscheid is genomen van de Sea Kings, heeft vooral met de onderhoudscyclus te maken. De toestellen vlogen verder tot hun volgende onderhoudsbeurt, maar er was beslist die niet meer uit te voeren en ze daarna aan de grond te houden. Wat met de drie overgebleven Sea Kings zal gebeuren, is nog niet beslist.
Vraag is ook hoe lang de NH90 en de reddingsoperaties nog in Koksijde blijven. De al jaren aangekondigde afslanking van de basis lijkt nu in een stroomversnelling te zitten. Maar het is nog niet duidelijk of de helikopters helemaal verdwijnen en naar waar. N-VA-lijsttrekker Sander Loones, zelf van Koksijde, ving geruchten op dat de NH90-toestellen naar de luchtmachtbasis in het Waalse Beauvechain zouden vertrekken. “De nieuwe Franstalige minister van Defensie, Didier Reynders, zou dat wellicht prettig vinden”, denkt Loones die absoluut niet blij is met de Waalse touwtrekkerij. “Maar dit kan absoluut niet. De reddingscapaciteit per helikopter moet absoluut in West-Vlaanderen blijven. Zo kunnen ze snel in actie schieten bij incidenten op zee.”
Zeeziek
Wie na het einde van de Sea King wel zeker uit Koksijde vertrekt, is Jürgen Verleyen, uitgerekend de piloot die donderdag de allerlaatste vlucht van de RS-05 uitvoert en het toestel een allerlaatste keer aan de grond zet. Dat doet hij na een formatievlucht samen met een Noorse en een Duitse Sea King. Vanaf Nieuwpoort komen er ook een Alouette III en een NH90 bij, de twee andere types militaire helikopter die in Koksijde zijn gestationeerd.
“Ik blijf nog tot 1 mei bij het 40ste Smaldeel in Koksijde”, vertelt Jürgen, die in Dendermonde woont en aanvankelijk van plan was om over te stappen naar de NH90. “Eerst konden we kiezen tussen reddings- en marine-operaties. Ik koos voor reddingsopdrachten, omdat ik een gevoelig middenoor heb en snel zeeziek word op een schip. Maar uiteindelijk werd beslist dat NH90-piloten de beide zullen moeten doen. En door die zeeziekte zal mij dat niet lukken.”
Jeugddroom
“Ik blijf bij de luchtcomponent, maar ga bij de semi-stafdiensten in Melsbroek werken. Ik blijf er ook vliegen op Marchetti-sportvliegtuigen om mijn vliegkwalificaties te behouden. Ik ben oorspronkelijk piloot bij de landmacht, maar in 2004 werd het vliegwezen van de landmacht bij de luchtmacht gevoegd. Ik moest officier worden om te blijven vliegen en kreeg in 2006 de kans om naar de Sea King te komen.”
Kindjes moeten vervoeren, dat vind ik het moeilijkste aan deze job
“Dat was geen probleem, want ik ken het toestel al van toen ik een jaar of tien was”, vertelt Jürgen. “Wij kwamen op zeeklassen in een gebouw achter de basis in Koksijde. Daar ergens moet mijn passie voor de Sea King ontstaan zijn. Maar dat besef je natuurlijk niet als tienjarige snotneus. Op die leeftijd willen we allemaal brandweerman, politieman of piloot worden. Ik heb de droom volbracht. Ik was al tien jaar helikopterpiloot, toen ik naar de Sea King overstapte. Maar in mijn vorige functie zaten we in een gevechtsrol, het antitankgebeuren. Een helikopter om mensen te helpen, dat is toch iets totaal anders. Vliegen is vliegen, maar dit doe ik toch liever. In die dertien jaar droeg ik mijn steentje bij om mensenlevens te redden. Ik heb zo’n 180 scrambles op mijn actief.”
Aanslagen Brussel
“Met de aanslagen in Brussel vloog ik met de Sea King om slachtoffers naar ziekenhuizen over te brengen. Samen met de Caiman en de politietoestellen waren wij de enigen in het Belgische luchtruim. Ik vloog onder meer twee zwaar verbrande kinderen over”, herinnert Jürgen zich. “In 2012 werd ik ingezet na het ongeval van het ferryschip Baltic Ace in Nederlandse wateren. Er was toen net een pensioenfeestje van een collega. De standbycrew vertrok meteen, maar veel anderen hadden wat gedronken. Ik was thuis en ben de piloot die het verst van de basis woont, maar kreeg toch telefoon. Ik reed toen veel te snel naar de basis. Ik waarschuwde de politie, die me begeleidde vanaf Jabbeke tot in Koksijde.”
Vermist
“Het moeilijkste vind ik kindjes vervoeren”, zegt Jürgen. “Onlangs bracht ik de verbrande kleuters van de school in Blankenberge over naar Neder-Over-Heembeek. Ze lagen met twee in één brancard, de voetjes tegen elkaar. Ik voel me daar wel bij betrokken, ja. Er zijn piloten die doelbewust enkel vliegen, maar zodra we op de grond staan, probeer ik ook actief mee te helpen. Al is dat niet altijd gemakkelijk. Het gebeurt ook dat je zoekt zonder te vinden. Met de storm van 9 maart werden we ingezet voor een schip dat gekapseisd was in de Westerschelde, ter hoogte van Vlissingen. We hebben vier uur gevlogen, maar de vermiste niet meer gevonden. Dat is bitter. Bij deze temperaturen weet je dat mensen na een half uur in het water sterven door onderkoeling. Dan zoek je naar een lichaam. Maar het is beter een lichaam te vinden dan helemaal niets”, stelt Jürgen.
Bij de laatste landing hou ik het allicht niet droog
“Wij beschouwen dit als onze job. Het wordt heroïsch bekeken door de extreme omstandigheden, maar dat geldt voor een brandweerman ook. Niet iedereen is geschikt voor zo’n job. Maar wij zijn getraind en doen ons werk”, vindt Jürgen. “De serie Windkracht 10 was gemediatiseerd. Enerzijds werden we opgehemeld, anderzijds waren er de vele romances. Zo is het in realiteit niet. We duiken niet allemaal met elkaar het bed in. Maar we zitten wel veel uren op elkaars lip. Je leert elkaar kennen zoals andere collega’s elkaar nooit leren kennen. We eten, slapen, douchen… samen.”
“Het gaat er heel vriendschappelijk aan toe in Koksijde. Maar we blijven zes individuen. Er wordt al eens gevloekt en gemiljaard. Zijn er al collega’s die elkaar op de grond het licht in de ogen niet gunnen, dan speelt dat niet meer als de bel gaat en we moeten opstijgen. Dan worden ze op en top professioneel. Ja, ik was heel graag in Koksijde. Het zal pijn doen als ik moet vertrekken. Mijn vrouw nam het me niet altijd in dank af, maar ik ben altijd heel flexibel geweest. Je passie gaat voor. Ik zal het hier heel hard missen. En de Sea King zeker.”
Afscheid van de Sea King
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier