Theatermakery Het Eenzame Westen speelt van 10 tot en met 25 januari in het voormalig visrestaurant Seabone in Seafront in Zeebrugge ‘GRYSDE’, een toneelvoorstelling over vergrijzing aan de kust. Twaalf Zeebruggenaren werken mee aan dit tragikomisch project van de Roeselaarse artistieke duizendpoot Tom Ternest.
In september 2024 al vond het voortraject van ‘GRYSDE’ plaats aan het Visserskruis in Zeebrugge. Vier jonge theatermakers (Gust Mestdach, Camille Moreels, Jeanne Veracx, Elise Vervaeke) creëerden er samen met aangespoelde en niet aangespoelde Zeebruggenaren een theaterwandeling.
Interviews
Als voorbereiding voor de theaterwandeling en nu de theatervoorstelling ‘GRYSDE’, interviewden audiokunstenaar Lucas Derycke de en debuterende Brugse productieleidster Camille Moreels verschillende Zeebruggenaren. Hun verhalen en ervaringen vormen de basis van ‘GRYSDE’.
Op de scène staan Warre Borgmans, de Brugse Inge Schaillée, de Knokse Billie-Joanna Tcheke, Roeselarenaar Tom Ternest, Geert Vandewalle en Mattias Sercu. De twaalf Zeebrugse participanten zijn klanten van een fictief ouderenzorgbedrijf en zullen tijdens de voorstelling te zien zijn in de videoprojecties.
Aangespoeld
Wij spraken met een aangespoelde en een geboren Zeebruggenaar die meewerken aan ‘GRYSDE’. Magda Mets (72) uit Waasmunster was turnlerares in Antwerpen, maar woont al vier jaar in een flat op de zeedijk. “Als kind kwam ik hier al naar het strand, en kwarteeuw lang had ik er een tweede verblijf.”
“Nu huur ik voltijds een appartement. Waarom Zeebrugge? Ik hou van de rust, de stilte. Ook al moet je er nadelen van bij nemen: in de strandwijk is er een bakker noch beenhouwer.”
Wachten op de dood
“In mijn interview heb ik het over verhuizen. Ik heb alles achtergelaten, zelfs mijn meubels. Goed wetende dat het de laatste keer was, ooit stopt het. Ik heb hier een nieuw leven opgebouwd, ook al besef ik dat het eindig is.”
Artistiek leider Tom Ternest vult aan: “Het idee om iets te maken over vergrijzing aan de kust spookte al tien jaar door mijn hoofd. Ik zag op de dijk een oude man op een winterse dag sukkelen met zijn trolley. De uitgestorven kustplaats wacht in de winter op het leven, diegene die er wonen op de dood”, was mijn gedachte.
‘GRYSDE’ is een tragikomische voorstelling over twee grijsaards en een fictief zorgbedrijf (‘ConniCare’) dat onder andere een elektronische knuffelkat aanbiedt.
Tom Ternest: “Het idee om iets te maken over vergrijzing aan de kust spookte al tien jaar door mijn hoofd”
Chris Vantorre (63) is geboren en getogen in Zeebrugge, maar werkte 45 jaar lang in 53 landen voor baggeraar De Cloedt. “Ik heb overal ter wereld miserie gezien. In Nigeria ben ik overvallen en werd mijn hand kapotgeschoten. Zeebrugge is het paradijs op aarde. Of liever: was het paradijs dertig jaar geleden, nu is ons dorp omgeven door prikkeldraad. We leven in een kamp, waar de grote schepen hun gas uitwasemen.”
de kaviaks
“Mijn vader Jozef Vantorre schreef het boek ‘de kaviaks’. Tien dagen na mijn geboorte ben ik op het strand gedoopt met zand en ijskoud zeewater. Ik heb ook dertien jaar op zee gevaren. Dikwijls zag ik de zeeduivel passeren. In december 1981 maakte ik deel uit van de bemanning van de Z.161 De Knar.”
“Onze bokkentrailer maakte door grondzee slagzij, de machinekamer liep onder water. Negen dagen later dan voorzien vaarden we, enkel op kompas, Zeebrugge binnen. De aalmoezenier had al een mis opgedragen, mijn vrouw dacht dat ik een geest was, toen ik thuis opdaagde!”
Eenzaamheid
“Eenzaamheid is een van de thema’s van de voorstelling. Er wonen veel eenzame, oude mensen in onze vijf wijken Zwankendamme inbegrepen. Weet je wat deze voorstelling al teweeggebracht heeft? Dat mensen uit de verschillende wijken nu met elkaar praten. Dat heeft een kwarteeuw buurtwerking niet kunnen realiseren.”
Tom Ternest vult aan: “Met de wijkregisseurs Peter en Karel voel je het engagement om daar verandering in te brengen, getuige hun enorme ‘smijten’ in deze coproductie.”
Chris Vantorre geeft in de videofilm zijn principes over het leven: “Ik doe iets voor jou, jij doet iets voor mij. Ik schenk kersen, groenten en eieren, krijg er confituur en garnalen voor terug. Voor dit project heb ik strandcabines vervaardigd en 100 liter brandwerende verf in de zaal aangebracht. Voor en na de voorstelling zal ik ter plaatse sprotjes roken.”
‘GRYSDE’ gaat na de voorstellingen in Zeebrugge van 9 februari tot 2 maart op tournee in Vlaamse culturele centra en in het voorjaar van 2026 opnieuw. Info en tickets:www.ccbrugge.be of www.heteenzamewesten.be
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
