Terwijl wij massaal een ticket naar de zon boekten, trekt Katrien Claeys straks naar… Gaza. De West-Vlaamse was er eerder al aan de slag als medisch teamleider bij Artsen Zonder Grenzen en keert in augustus terug naar het oorlogsgebied. “Omdat humanitaire hulp er onmisbaar blijft. Het werk dat we er verrichten, is enorm betekenisvol.”
De familie van Katrien Claeys (33) uit Varsenare bij Jabbeke telt nogal wat medische zorgverstrekkers. Dat ze verpleegkunde ging studeren aan de Arteveldehogeschool in Gent, verwonderde dan ook niemand in haar omgeving. “Op mijn zestiende wist ik al dat ik mensen in nood wilde helpen; studies, stages maar ook vrijwilligerswerk koos ik met dat doel voor ogen”, vertelt ze.
Na het behalen van haar bachelordiploma volgde een banaba spoed- en intensieve zorgen, een master verpleegkunde en behaalde ze ook haar diploma aan de Liverpool School of Tropical Medicine. Ze werkte vier jaar op de spoedafdeling van UZ Gent, waarna ze er in 2018 voor koos om deel te nemen aan missies voor Artsen zonder Grenzen.
“Toen we voor het eerst dat ziekenhuis binnenstapten, waren we in shock. De gangen lagen vol gewonden en doden, op de grond, naast en zelfs op elkaar” – Katrien Claeys, Artsen Zonder Grenzen
“Die avontuurlijke richting hadden mijn familie en vrienden wel verwacht, maar niet dat het om gebieden met hoge veiligheidsrisico’s zou gaan. Maar ze hebben me altijd volledig gesteund”, glimlacht ze. “Op de een of andere manier sprak het idee om mensen te helpen die in acute nood leven in andere delen van de wereld me nog meer aan dan de zorgverlening hier. Op onbekende plekken komen, andere mensen ontmoeten, ervaringen opdoen die toch nog heel anders zijn dan bij ons… Dat alles terug mee naar huis nemen en beseffen wat echt waardevol is in het leven: dat inspireert mij persoonlijk”, verklaart ze haar keuze.
Urgentieprojecten
Ze werkte telkens een half jaar voor Artsen Zonder Grenzen in Nigeria en Sierra Leone, waar ze onder meer ondervoeding behandelde en een kinderziekenhuis hielp opstarten. Daarna werd ze ingezet in zogenaamde urgentieprojecten. “Dat gaat dan om het aanpakken van crisissituaties: uitbraken van ziekten, conflictgebieden, vluchtelingenstromen, ziekenhuizen voorbereiden op grote aantallen gewonden, covid-brandhaarden ook… in Ivoorkust, Ecuador, Libanon, Jemen en Ethiopië.”
Toen op 7 oktober vorig jaar de oorlog tussen het Israëlische leger en de Palestijnse beweging Hamas uitbrak in de Gazastrook, maakte Katrien deel uit van het eerste internationale team van AzG dat al op 15 oktober in Egypte klaarstond om toegelaten te worden in het oorlogsgebied. Die toelating kwam er pas bijna een maand later.
Katrien was vervolgens van 14 november tot 20 december medisch teamleider in Gaza, net als in februari en maart. “In die functie wordt van mij verwacht dat ik de noden van het project definieer, het in dit geval zeventig leden tellend zorgteam aanstuur, stafleden rekruteer, medische voorraden opvolg en contacten leg met autoriteiten en partners”, licht ze toe.
Gevaarlijk
Haar team vestigde zich in het Al-Aqsaziekenhuis, in het midden van de Gazastrook. “Daar startten we zo goed als mogelijk de ondersteuning van de spoedgevallen op en het uitvoeren van operaties en wondverzorging. Maar we moesten ook vaak gezondheidscentra en ziekenhuizen evacueren omdat ook die aangevallen werden. We werden elke ochtend gebrieft over de oorlogssituatie om onze medische strategie daar voortdurend aan aan te passen. Het was gevaarlijk en moeizaam werken. Maar net omdat dit soort opdrachten betekent dat we bijna non-stop werken in een bijzonder fragiele situatie, met heel wat bijkomende security issues, worden we doorgaans om de zes weken even op rust gesteld.”
Artsen Zonder Grenzen probeert zijn medewerkers voor te bereiden, maar een draaiboek daarvoor bestaat niet. “Binnen de organisatie bouw je wel geleidelijk ervaring op, je wordt niet meteen in de meest urgente situaties gegooid”, aldus Katrien. “Meestal weten we welke mensen en welk materiaal we ter beschikking zullen hebben, maar ook dat was bijvoorbeeld in Gaza niet het geval. Dan is het dag per dag aanpakken en zo creatief mogelijk omspringen met wat wel voorhanden is.”
Zich mentaal voorbereiden blijkt nauwelijks mogelijk: “Je weet gewoon niet wat op je afkomt. Het zijn indrukken die je nooit meer kunt vergeten. Toen we voor het eerst het Al-Aqsaziekenhuis binnenstapten, waren we in shock. De gangen lagen vol gewonden en doden, op de grond, naast en zelfs op elkaar. De geur die daar hing, is niet te beschrijven, mensen wachtten al dagen en weken op een operatie…”
Kracht
Hoe iemand overeind blijft in zulke omstandigheden? “Wat mij recht houdt is de positiviteit, moed en hoop van de collega’s, niet in het minst ook van de lokale zorgverstrekkers. Zij waren er al langer dan wij aan de slag, bleven dag na dag doorgaan, ook al werden ze voortdurend van het ene ziekenhuis naar het andere gestuurd, vaak op plaatsen ver weg van hun eigen familie, en leven ze zelf constant in angst. Als je dan ’s avonds even samenzit en overloopt wat je gedaan hebt – ook al is dat zeker geen positief verhaal, maar een met veel leed en dood – dan haal je daar kracht uit.”
Dat haar job neerkomt op dweilen met de kraan open, is voor Katrien geen argument om niets te doen. “Als de nood zich voor je ogen afspeelt, dan help je. Dat zit sowieso in mij en doe ik dan ook gewoon. Voor iedereen overigens, ik kies geen partij. Dat heeft ook geen zin, we werken gewoon in overlevingsmodus: elke situatie inschatten en er zo snel mogelijk op inspelen.”
Momenteel werkt Katrien als adjunct-manager in het noodopvangcentrum van Rode Kruis-Vlaanderen in Sijsele bij Damme. In augustus gaat ze voor een derde keer naar Gaza. Hoelang ze doorgaat, kan ze niet zeggen. “Ik haal enorm veel voldoening uit het werk voor Artsen Zonder Grenzen, maar ik zie het mezelf ook niet eeuwig doen. Het heeft me enorm veel bijgebracht en geleerd. Ik zal sowieso onthouden hoe ongelooflijk groot de kracht van mensen is om in de grootste ellende met het minimum aan middelen creatief om te gaan.”
Hoe kan jij helpen?
De oorlog tussen Israël en de extremistische beweging Hamas in Gaza heeft al 38.193 mensen het leven gekost. Dat meldde het ministerie van Volksgezondheid, dat onder controle staat van Hamas, maandag. Sinds 7 oktober zijn in de Gazastrook ook 87.903 mensen gewond geraakt.
De hulp van organisaties als Artsen Zonder Grenzen is dus meer dan welkom. Door een bijdrage te schenken, kan je hun werk in Gaza steunen. “Elke donatie helpt ons om essentiële voorraden binnen te brengen en om aanwezig te zijn en effectief in te grijpen wanneer dat nodig is”, klinkt het bij de organisatie. Doneren kan via de website donate.msf-azg.be.
Maar je kan ook helpen zonder in de buidel te tasten. Artsen Zonder Grenzen biedt niet alleen medische hulp, maar klaagt ook wantoestanden publiekelijk aan. Je kan hun oproep naar een onmiddellijk staakt-het-vuren delen op sociale media en daarbij de hashtag #GazaStopNow gebruiken. “Elk gedeeld bericht helpt de internationale druk te verhogen zodat er een einde kan komen aan het geweld.” (CJ)
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
