“Reizen verruimt mijn levensvisie”

"Na onze eerste expeditie in Zuid-Amerika beseften we dat we in het westen heel weinig weten over chocolade en cacao. En we leren nog elke reis bij", vertelt Dominique Persoone. © Davy Coghe
Nancy Boerjan

Reizen is wat chocolatier Dominique Persoone het liefst doet, en wel op verschillende manieren. Er zijn de ontspannende reisjes met het gezin, de werkreizen – “bijvoorbeeld drie dagen Seoel waar ik niks anders doe dan demo’s geven” – maar hij trekt nog het liefst op expeditie: “Ik kom er telkens uitgeput maar tegelijk vol energie van terug.”

Ze zijn met z’n vijven en zijn elk op een manier met chocolade verbonden: chocolatier Dominique Persoone, de al even Brugse ondernemer Eddy Van Belle – stichter ook van het Chocolademuseum -, Jacky Vergote, verbonden aan hetzelfde museum, de Luxemburgse chocolatier en globetrotter Mathieu Brees en Agustin Otegui, chocolatier uit Mexico. Samen trekken ze een tweetal keer per jaar op expeditie, al tien jaar lang: “Dat begon heel toevallig”, vertelt Dominique. “Ik las destijds nogal wat boeken over de herkomst en geschiedenis van chocolade en cacao, en veel van die lectuur ging terug tot bij de Maya’s. Ik praatte daarover met mijn kompanen, en zo rees het plan om samen naar de roots van ons product in Mexico te reizen. Van die eerste reis waren we ronduit ondersteboven: we leerden er chocolade en cacao op een compleet andere manier kennen. En vooral: we beseften toen pas dat we er hier in het Westen eigenlijk heel weinig over weten. Sindsdien bezoeken we telkens een ander cacaoproducerend land – tot nu toe vooral in Zuid-Amerika en Azië – en dat leert ons telkens een hoop nieuws over de teelt en productie maar ook over de verhalen en rituelen die aan chocolade vastzitten. Elk land heeft weer een andere traditie, een cacaodrankje in Mexico smaakt anders dan in Nicaragua, en weer anders in Brazilië. Bij veel van de volkeren die we bezoeken staat hun hele leven ook in functie van cacao, van hun geboorte tot hun dood. Het is een ongelooflijk fascinerende wereld.”

“Bij elke reis koop ik een machete, die komt altijd van pas onderweg.”

Op alles voorzien

Ze vinden het dan wel onbetaalbare ervaringen, de expedities die Persoone en co ondernemen zijn niet bepaald plezierreisjes. Bovendien worden ze maanden op voorhand voorbereid. “We liggen daar niet aan het zwembad, geloof me. Elke dag trekken we eropuit, van zonsopgang tot zonsondergang, en willen we zo veel mogelijk gezien en gedaan hebben. We boeken alleen een hotel voor de eerste en laatste nacht, alles daartussen zoeken we al reizend. Dat levert veel meer interessante ervaringen op.”

Ze reizen naar afgelegen, vaak onherbergzame gebieden en moeten dus op alles voorzien zijn. “Onze bagage is minimaal maar uitgekiend. Een survivalkit maakt er deel van uit, met onder meer pillen om water drinkbaar te maken, maar ook een condoom… waarin je water kan opvangen als je het omgekeerd aan een tak knoopt”, lacht hij. “Ook een Lonely Planet gids heb ik altijd bij me, en geplastificeerde landkaarten.”

“Ik heb als kind leren paardrijden gelukkig. Het is als fietsen, je verleert het niet.”

In je eentje kan je dit soort reizen allicht beter niet ondernemen. “Soms overnachten we in de jungle, dan moeten we elkaar kunnen afwisselen om de wacht te houden. Er is ook altijd het risico op beten en ziektes. En soms kan een situatie ook echt wel spannend worden. In Colombia zijn we op een plek verzeild geraakt waar de sfeer beklemmend was, gangsterbendes zwaaien er de plak, de bevolking is er grotendeels drugsverslaafd… Mathieu woont sinds jaren in Mexico en heeft ervaring met dat soort situaties; hij heeft ons erdoor geloodst. Maar zoiets hoef ik niet nog eens mee te maken.”

Verrijkend en confronterend

Uitputtend maar tegelijk verrijkend en inspirerend, zo ervaart hij de expedities. “Ik kom elke keer vol nieuwe ideeën terug. Het heeft ook mijn kijk op het leven verruimd. Op andere plaatsen in de wereld denken mensen soms heel anders dan wij; het is leerrijk om daarbij stil te staan. Of als ik zie hoe mensen die het hier materieel goed hebben toch depressief worden terwijl mensen die wij ‘arm’ noemen juist wel gelukkig zijn: dat doet een mens eens goed nadenken over wat belangrijk is in het leven.”

Confronterend kan reizen evenwel ook zijn: “Ik merk wel dat de tradities, onder meer rond cacao, stilaan verdwijnen. De oudere generaties respecteren die nog, bij jongeren leeft dat al veel minder. Vroeger dronken ze cacao uit bekers gemaakt van vruchten, nu uit plastiek. Maar waar die vruchten afgebroken worden als je ze weggooit, doet dat plastiek dat allerminst, met alle gevolgen van dien voor het milieu in die landen. De corruptie is groot, er is veel vervuiling, maar tegelijk zie ik ook veel kleine positieve initiatieven ontstaan. Dus ik blijf hoopvol.”

“Hoogtepunt bij de Kuna”

© GF

Een van de voor Dominique Persoone meest memorabele expedities was die naar de Kuna-indianen, die in Panama leven. Uit onderzoek komt het volk als het gezondste ter wereld naar voren; hart- en vaatziekten en kanker

komen er vele keren minder voor dan elders, wat toegeschreven wordt aan de grote hoeveelheden cacaodrank die ze drinken. “We vertrokken vanuit Panama City met een Land Rover, tot de weg na enkele uren simpelweg ophield. Daar huurden we 14 paarden om ons door de jungle tot bij de Kuna te brengen, samen met een begeleider. We hadden maanden eerder contact gelegd met een vertegenwoordiger van de Kuna in Panama City, en hebben eerst omstandig moeten aantonen dat we goede bedoelingen hadden,

namelijk een boek maken over hun cacaotraditie. We werden er dus wel verwacht, maar het was niettemin een enorme belevenis om die mensen te ontmoeten. Het was van 1962 geleden dat ze er een blanke hadden gezien, een Duitse missionaris was dat geweest”, lacht hij.