Regisseur Gilles Coulier: “Je moet je angsten durven te omarmen”

Regisseur Gilles Coulier maakte een indrukwekkend debuut met de tv-reeks Bevergem, en blijft sindsdien verrassen. Hij timmert stevig aan de weg, met daarnaast ook een eigenzinnige en nuchtere visie op zijn werk en het leven. Gilles spreekt met ons over druk, ambitie en angst. “Ik vind het interessant om elke keer weer geconfronteerd te worden met mijn eigen angsten.”

Op het eerste gezicht lijkt het een gewoon bureau, maar al snel ga je vragen stellen bij de videocassettes van Disney, het borstbeeld van Jezus, de baardagaam en de Kabouter Wesley op het whiteboard met de melding dat hij noordzeesla háát. Gilles moet lachen als ik opmerk dat het precies een rariteitenkabinet is. “Dan heb je de mensen die hier werken nog niet gezien”, grijnst hij.

Wat wél bij hem past is de quote boven het projectiebord. ‘Het enige verschil tussen fictie en realiteit is dat fictie geloofwaardig moet zijn.’ De quote is er eentje van de Amerikaanse succesauteur Tom Clancy, die de ene hit na de andere voortbracht. Ook Gilles is aan een behoorlijk indrukwekkend parcours bezig. Tien jaar na zijn eerste kortfilm, heeft hij met zijn eigen productiehuis De Wereldvrede toppers als onder meer Bevergem, Cargo en War of the Worlds op zijn naam staan. Die laatste tv-serie wordt momenteel in 53 landen uitgezonden én bedolven onder de lovende kritieken. Gilles kreeg nog nooit zoveel aanbiedingen als vandaag, maar concentreert zich tegenwoordig vooral op het schrijven van een nieuwe film. We spreken met hem aan de keukentafel van De Wereldvrede, de plek waar hij meer tijd spendeert dan thuis tegenwoordig. Daar volgt hij van dichtbij de reeks Albatros op, van regisseur Wannes Destoop, volgend jaar bij ons te zien.

Heb je niet de neiging om te veel je eigen stempel te willen drukken?

“Ik dacht dat ik het er moeilijker mee zou hebben. Ik probeer hen zo goed mogelijk te begeleiden. Als ik iets opmerk, bekijken ze het wel eens, maar het is vaak een kwestie van smaak. Als ze beleefd weigeren ermee rekening te houden, dan vraag ik wel eens of ze zeker zijn. Maar voor de rest… (Wannes komt net binnengewandeld) Hé, Wannes, ik ben toch niet allesoverheersend, hé?”

“Ge zijt een heel vervelende mens, gij”, grijnst Wannes.

Sta je er soms nog eens bij stil waar je vandaag staat? Tien jaar geleden zat je nog op de schoolbanken. Een half jaar geleden stond je nog op een indrukwekkende set van een reeks die de wereld rondgaat.

“Ik sta daar zelf niet bij stil, de mensen rondom mij wel. Maar wat er achter de schermen gebeurt, zien er niet veel. Daar wordt hard gewerkt. In Engeland heb ik vooral geleerd dat het er niet zoveel anders is dan hier, je moet er ook heel veel zelf zien uit te vlooien. Bovendien ben je er ook maar zo goed als je laatste project. Hoe groter de reeks overigens, hoe meer risico’s. En dat is wel heftig, ja. Maar ik heb het geluk dat ik daar op de set sta en op dat moment niet wakker moet liggen van de cijfers. De mensen hier doen dat, en eerlijk: zonder hen zou ik niets van dit alles kunnen doen.”

Vind je dat niet frustrerend, die risico’s?

“Eerder uitdagend. Ik vind het net interessant om elke keer weer geconfronteerd te worden met mijn eigen angsten. En fuck, ik ben zo bang om iets slechts te maken. Echt waar. Elke keer. Maar als je die angst durft te omarmen, ga je elke keer weer jezelf de vraag stellen: hoe kan ik ervoor zorgen dat het niet slecht wordt? En dan inzetten op bepaalde factoren van dat proces.”

Angst kan heel verlammend werken.

“Bij mij is dat net het omgekeerde. En vandaag heb ik nog nooit zoveel goesting gehad om iets te maken, met mensen om mij heen, met jong nieuw talent. Je mag ook niet vergeten dat ik begon met een kortfilm, daarna was er een vrij low budget serie, die je dan opeens op de kaart zet. (denkt na) Wat ik geleerd heb van Bevergem is dat je er niet altijd de kantjes van af moet lopen. Laat het maar lekker scherp.”

“Mocht ik zes jaar geleden geweten hebben wat er allemaal verkeerd kon lopen, dan had ik mezelf zot verklaard om eraan te beginnen. Het had echt op zoveel manieren verkeerd kunnen lopen. Weinig mensen weten dat, maar we hadden steun aangevraagd en de productie in gang gestoken, toen er opeens beslist werd om de stekker uit de taxshelter te trekken. Dat betekent dat de banken opeens zelf geen geld meer mochten ophalen. Alleen hadden wij op dat moment één miljoen euro nodig. Dus wat hebben we gedaan? Elk weekend alle voetbalploegen afgelopen, en in de loges vips aangesproken om hen te overtuigen om geld te geven via de taxshelter. Als dat niet was gelukt, was het boeken toe.”

“Of de discussie over de ‘taal van Bevergem‘. Ik herinner me die nog levendig. Een paar weken voor de shoot waren er opeens twijfels van hogerhand of we de reeks niet beter in het algemeen Nederlands zouden draaien. Dan vecht je daarvoor.”

Heb je compromissen moeten sluiten voor ‘Bevergem’?

“Nee. Ik maak fictie, geen compromissen. Als je dat doet, is het altijd naar de kloten. In Engeland noemden ze mij ‘the rude Belgian’ (de brutale Belg, red.). Ik begin mijn mails niet met: ‘Hey, hopelijk gaat alles goed.’ Nee, ik heb daar geen tijd voor als ik iets gedaan wil krijgen, en zij trouwens ook niet. Ik wil dat het vooruitgaat. Als zij een bepaalde acteur niet willen, en ik wel, moet ik dan op zoek naar een derde die we allebei goed vinden? Nee, dan is het ofwel op mijn manier, ofwel doen we het dan volledig op hun manier.”

Een kleine nuance overigens voor wie nu ambitie met arrogantie zou verwarren bij Gilles. Voor ons zit een man die weet wat hij wil. Op de sets van Bevergem, Cargo en De Dag zag ik telkens iemand met een heel duidelijke visie, iemand die tegelijkertijd de tijd en ruimte nam om elke medewerker te betrekken in een positief verhaal. Daarvoor moet je wel nuchter zijn, down-to-earth en toch ook stevig in je schoenen staan. Maar wat ik me dan afvraag: slaat de twijfel dan nooit toe?

“Massa’s. Alleen mag je dat niet tonen. Ook twijfel moet je omarmen. Op de set maak je duizend beslissingen per dag en op den duur moet je je buikgevoel volgen. Het enige gevaar is dat het op een bepaald moment een automatisme wordt. Daar ben ik wel bang voor. Je mag er niet van onder de indruk zijn, maar je mag dat hele gebeuren ook niet als normaal beschouwen. Wat ik wel heb, is dat ik achteraf altijd wéét dat ik er op dat moment met de middelen en de kennis die ik had, alles heb uitgehaald. Dat ik elke scène vanbinnen en vanbuiten heb gedraaid om er het beste uit te halen. Bij Cargo had ik dat heel hard. Daar had ik mezelf een grote druk opgelegd, omdat ik wist: je maakt maar één keer een filmdebuut.”

Word je soms niet moe van jezelf?

“Naar het einde van De Dag toe was ik echt wel kapot. Ik had 110 dagen aan een stuk het beste van mezelf gegeven. Bij Bevergem konden we nog elke dag tot drie uur ‘s nachts op café zitten, maar ik kroop bij Cargo al om negen uur in mijn bed. Dat was ook fysiek heel zwaar.”

Niet gecrasht?

“Mensen zeiden vroeger altijd – zeker op de middelbare school – dat ik een stuurloos schip was, maar ik heb het altijd wel goed onder controle gehad. Ik ken die grens, ja. Ik ben er nog nooit over geweest. Ik heb er al veel mee geflirt, dat wel. Zeker na De Dag. Maar ik heb me daar op de een of andere manier over kunnen zetten. Misschien crash ik wel als ik er ben in mijn hoofd.”

En wanneer ga je er zijn?

“Nooit.” (grijnst)

Hoe zie je jezelf over tien jaar? Net als veel van je collega’s vooral actief in het buitenland?

“Na De Dag was er interesse uit de States en Engeland. Ik heb heel lang nagedacht over die voorstellen. De States, dat is te vroeg in mijn carrière. Ik wil daar niet bij een agent op de 52ste plaats staan op de lijst. Nee, in Engeland vechten ze ook voor mij en kan ik, net als hier, voorzichtig blijven groeien. Ik ben telkens met een groter budget gaan werken, maar dat zegt niet alles. Een uitdagend scenario kan je ook doen groeien. Elke keuze die je maakt in het leven, moet in functie staan van dat groeien. Het kan ook best zijn dat er nooit een project komt in de States. En dat is oké. Mijn droom ligt niet daar, mijn droom ligt vooral binnen mijn eigen parcours. Hoe kan ik zelf altijd maar beter worden? En wat mijn collega’s betreft, zij hebben ook geen bedrijf hier zoals ik er een heb. Bovendien is het allemaal relatief. Weet je, je kan perfect bellen naar een grote acteur, dat zijn ook maar mensen. Zo belde ik naar Gabriel Byrne (de hoofdrolspeler in ‘War of the Worlds’, red.) en zei: luister, de studio wil je niet, de producenten willen je niet, maar ik wel. En ik legde uit waarom. Als ze mee gepassioneerd geraken, dan zijn acteurs en actrices bereid om voor jou ook heel ver te gaan. Want ook zij willen verhalen vertellen. Dat is de reden waarom wij cultuur brengen, om die verhalen te vertellen.”

Je had het al over jonge mensen kansen geven en nu breng je cultuur ter sprake. Iets zegt me dat je allerminst blij was met de 60 procent vermindering van de projectsubsidies in die sector.

“Wel, als de regering dat beslist, dan moet ze dat vooral doen. Het is heel simpel en hier dreig ik wat ideologisch te worden, maar er zijn heel wat studies die aantonen dat mensen ontspannen met cultuur. En wat doe jij vanavond? Serietje kijken, een film, of muziek beluisteren? Daarvan ontstress je. Dat betekent minder depressies en ook minder burn-outs, dus ook een besparing op de gezondheidszorg. Anderzijds – en dat is een heel belangrijk punt – brengen wij verhalen die niet iedereen kent. Over mensen die het lastig hebben, migranten, vluchtelingen… Niet iedereen wordt geconfronteerd met kanker, vluchtelingen, een scheiding, noem maar op. Door die thematieken te belichten creëer je begrip, en met begrip creëer je verdraagzaamheid. (windt zich op) Denk je nu echt dat als de mensen het échte verhaal zouden kennen van die paar vluchtelingen die in Bilzen gaan wonen, dat kot in de fik zouden steken? Tuurlijk niet! Dat vind ik een heel gevaarlijk discours. Waar gaat het over? Besparingen? Oké, maar dan moet je als regering op zijn minst wel durven toe te geven dat je níét pleit voor begrip, voor verdraagzaamheid. Kom daar dan tenminste voor uit.”

Zelf ga je onbekende werelden ook niet uit de weg. Zo was het personage van Wim Willaert in ‘Cargo’ een homo in het stugge vissersmilieu.

“Mensen spraken mij daarover aan, vroegen of dat bestond. Wat denk je nu zelf? Een geaardheid is een geaardheid, geen ziekte, hé. Zo’n thematiek wordt te weinig belicht. En wij vertellen een verhaal aan de kijkers, over een wereld die ze niet altijd kennen. En weet je, of je nu naar Thuis of Familie kijkt, De Twaalf of De Dag… het interesseert me niet. Als je er maar ontspannen door wordt en er begrip uit haalt. Daar draait cultuur rond. En cultuur is het hart van onze samenleving. Durf als politiek dan toe te geven dat je niet wil investeren in het hart van de samenleving.”

Zie je de toekomst somber in op dat vlak?

“De wereld is te modern. Dat ze ons proberen te sturen wat thematiek betreft… tja. Gaan we daarin mee? Fuck you. We gaan vooral proberen ons eigen ding te doen.”

Welke gevoelige thematieken wil je zelf nog aanpakken?

“Migratie vind ik een heel belangrijk onderwerp. Simpelweg omdat zoiets lééft. Ik heb vier jaar in Brussel gewoond, en ik kan dat iedereen aanraden. Dat heeft echt mijn blik op de wereld veranderd. Ik vond dat superverrijkend. Je ziet de ménsen, niet de clichés. Een thema dat nu heel hard speelt bij mij is ambitie. (denkt na) Dat God vandaag dood is, is zelfs geen voer voor discussie meer. Alle fouten die je maakt als individu, zijn te herleiden tot jezelf. Er was nog nooit zoveel druk. We willen op de sociale media vooral tonen hoe goed we zijn, wat een erg zwaar verwachtingspatroon creëert bij jezelf en de mensen na jou. Ik ben kinderloos op dit moment. Ik heb een vriendin en er zal een moment komen dat ik kinderen krijg. Hoe ga ik dat kind opvoeden vraag ik mij vaak af. Je wil dat dat kind het perfecte pad bewandelt, de weg naar succes. Maar wat als dat perfecte pad niet het pad is dat je kind gelukkig maakt? Die vraag vind ik heel interessant. Ik ben heel bang om een slechte vader te worden. Maar dat zorgt er net ook voor dat ik mij afvraag hoe ik dat ga oplossen. Angst is echt iets goeds, het doet je probleemoplossend denken.”

En als regisseur dus ook.

“Natuurlijk ben ik bang om als regisseur op mijn bek te gaan. Elke regisseur heeft dat. En ik kijk soms naar anderen en denk: fuck, die zijn zoveel completer. Maar dat daagt je uit om je eigen grenzen te verleggen. Ik ben grote fan van Robin Pront, kijk graag naar wat Michael Roskam doet. Lukas D’hondt, Felix Van Groeningen, Tim Mielants… noem maar op. We hebben hier echt flink wat talent, maar ik voel ook weinig concurrentie, net omdat we ons eigen ding doen. In de Netflix-reeks The Defiant Oneszit een hele mooie quote van Jimmy Iovine, platenbaas en goeie vriend van Dr. Dre, die dat creatieve proces vergeleek met paardenraces. Er is een reden dat de paarden oogkleppen op hebben. Van zodra ze rondkijken zijn ze een vogel voor de kat. Dan vallen ze en trekken ze elkaar naar beneden. Doe vooral je eigen ding en probeer je op jezelf te focussen. Zo ga je het snelst vooruit.”