Zeilster Emma Plasschaert, recht door zee naar goud in Tokio: “Ik zou tekenen voor een bronzen medaille”

Emma Plasschaert: “Ik doe super graag wat ik doe en ik word er nog voor betaald ook.” © Kris Van Exel
Frank Buyse
Frank Buyse Senior writer

Volgende week starten in Tokio de 24ste Olympische Spelen, ‘s werelds grootste sportfeest. Eén van de Belgische kanshebbers op een medaille is Emma Plasschaert (27). Emma, de kille zeilster voortaan. Een rasechte Oostendse die als geen ander de zee kan ‘lezen’. Welaan, je moet er even voor gaan zitten, voor Emma’s liefde voor en lezing over onze Noordzee. Inbegrepen een snelcursus topzeilen. Maar dan ben je meteen klaar voor 1 augustus, misschien wel de dag van onze enige West-Vlaamse olympische medaille in Japan. Maar hoe zit dat met haar Australische verloofde? Draagt Emma ginder echt de broek?

Emma speelt een thuismatch. Ook al resideert ze in Gent, al ligt haar hart in Australië en al verblijft ze gemiddeld 240 dagen per jaar in het buitenland: onze 27-jarige topzeilster blijft in ’t diepst van haar gedachten een Oostendse. En de Noordzee is haar thuiszee.

“Het is dan misschien niet mijn favoriete zee om te zeilen, het blijft mijn thuiszee. In Oostende zeil ik het liefst. Vanwege de herkenbaarheid vanop het water: het zicht op de Rock Strangers op de dijk, het Kursaal, Thermae Palace… Het is de max. En vanuit de vismijn in vijf minuten op zee en dan de windmolens zien. Mijn zus, die ook in Gent woont, snákt elke keer weer naar de zee hier. Ik kan mij heel goed voorstellen dat ik later, wanneer ik niet meer zeil, beter aan de zijkant van het land zou aarden dan in het binnenland.” In Australië is het allemaal zijkant, “maar dat is geen eerlijke vergelijking.” Hij heet Matthew, dat is voor straks. Eerst willen we, met omzeggens onze voeten in dat grote water op het terras van Thermae Palace, een snelcursus zee en zeilen. Gedoceerd door misschien wel de grootste autoriteit van het land. Want: “Emma’s grootste kwaliteit als zeilster is dat ze ontzettend goed de zee kan lezen”, dixit haar Britse coach Mark Littlejohn. Dan mag ze nu deze landrat een snelcursus zeelezen Noordzee, 10 juni 2021, 18.30u geven.

Emma, wijzend naar euh… Engeland: “De kustlijn is ongeveer noordoost-zuidwest georiënteerd. We voelen een beetje de wind, ongeveer westenwind. Ik schat drie Beaufort. Niet zoveel dus. Dat de zee nu toch wat roerig is, heeft te maken met de stroming op het water, dat zorgt voor wat fricties door de opwellingen van het zand in het water. De sterkte van de stroming kan je zien aan de boeien, maar meestal is er bij laagwater wat meer stroming. Bij hoogwater heb je dat ook, maar in tegengestelde richting. Drie uren voor laagwater en hoogwater heb je dan een kenterpunt en krijg je minder stroming. Dat is vanwege de rustige, natuurlijke golven uit het noordwesten momenteel een perfect zeetje om op te zeilen. Maar elke zeiler zeilt toch liever op wat wildere golven. Afhankelijk van de boot dan. Iedereen in de Laserklasse heeft het liefst grote golven. Golven van twee meter zijn voor ons het walhalla. (lacht) Dat is avontuurlijker, leuker. Door de maximumsnelheid van onze boot geeft plat water niet de kick die de acceleratie op golven geeft.”

Ho maar, dit gaat al iets te snel voor ons. Wij genieten liever van de zonsondergang op zee. Volgens Arno, notoir Oostendenaar, is die tussen het Kursaal en Thermae Palace zelfs de mooiste van de kust. Dat zou te maken hebben met een soort zandheuvels in het water. Dáár heeft Emma dan weer geen kennis van.

“Ik vind een zonsondergang bij hoogwater wel mooier dan bij laagwater, door de ophoging van het strand zie je dan ook een deel mooi, droog zand. Maar de zonsondergang tussen het Kursaal en de pier zou dan minder mooi zijn dan hier? Hum… Wat ik wel weet is dat de zonsondergang altijd overal verschillend is. Maak straks hier een foto en op hetzelfde moment een foto in Nieuwpoort en je zal de verschillen zien. Maar ik ga er graag in mee: Oostende heeft de mooiste zonsondergang!” (lacht)

***

Einde Noordzee voor beginners. Emma is al járen afgestudeerd. Ze woonde als kind vlak bij het Maria Hendrikapark, maar de jongste Plasschaert zat al in haar kinderjaren meer in een Optimistje – een bootje waarin kinderen leren zeilen – op de Spuikom dan in een speeltuin van ‘t Bosje, zoals het immense park in de Oostendse volksmond wordt genoemd. Haar vader is in Oostende schepen van Vrije Tijd, waaronder ook Sport, maar Bart Plasschaert heeft zijn dochter de titel van Oostendse Sportvrouw van 2020 niet uitgereikt. “Dat moest iemand anders doen. Want we waken er echt voor zodat er niemand zou kunnen zeggen dat zijn ambt en mijn zeilprestaties ook maar iets met elkaar te maken hebben. Ik zal mij dan ook nooit uitlaten over het sportbeleid van Oostende.” Maar de liefde voor het water heeft ze wel van haar vader, die twintig jaar voorzitter is geweest van watersportclub Inside-Outside.

“Ik was meteen gebeten van het zeilen. En ik was zo’n meisje dat alles wat ze deed, ook zo goed mogelijk wilde doen. Er kwamen al snel meerdere zeilkampjes per vakantie, een wedstrijd-Optimistje gekocht…”

© Kris Van Exel

En zo zat Emma in haar tienerjaren liever in haar Laser, intussen op zee, dan in de uitgaansbuurt in de Langestraat. ‘t Bosje was voor de looptrainingen. “Mijn jeugd was vooral sporten. Daar heb ik nooit spijt van gehad. Dat zou ik nog steeds voor geen enkele party willen inruilen. Ik drink ook nauwelijks alcohol. Dankzij mijn sport heb ik dit leven en deze vrijheid. Liefst 95 procent van de mensen heeft niet die manier om zijn vrijheid te uiten. En ik reis veel, ik doe super graag wat ik doe en ik word er nog voor betaald ook. Een verloning van Topsport Vlaanderen en de zeilfederatie, gebaseerd op mijn bachelordiploma. Zeilen is geen goedkope sport. Zo hebben we intussen ook al een trailer gekocht voor onze boten. Een Laser kost 7.000 euro. Veel geld als je kind wil beginnen zeilen, al kan je die boot na een paar jaar nog wel verkopen voor pakweg 3.000 euro. Gelukkig betaalt de federatie intussen ook de zeilen terug. Daarvoor steunde mijn zus Lise mij door de verkoop van onder andere strandtassen en iPadhoezen, gemaakt van mijn versleten zeilen. Lise was een surfer, Katrien zeilde ook, maar zij stopte met competitiezeilen toen ze begon te studeren.”

***

Het diner wacht. Garnaalkroketjes en filet pur. Maar geen frietjes. Al moet een zeilster niet écht op haar gewicht letten. Integendeel. “Er bestaat een ideaal gewicht: voldoende voor veel wind, niet te veel voor weinig wind. En om dat ideaal gewicht, zo’n 68 à 69 kilogram, te houden moet ik eigenlijk superveel eten, mijn natuurlijk gewicht is zo’n 6 kilogram lichter. Ik heb daar vier jaar lang echt moeite voor moeten doen. Ook omdat er bovenop de soms uitputtende zeiltrainingen – technisch, strategisch, tactisch – niet veel tijd overblijft om via krachttrainingen meer spieren op te bouwen.”

Het meisje van het Optimistje in de Spuikom is intussen de topzeilster van België. Wereldkampioene Laser Radial zelfs in 2018, de enige Belgische wereldtitel in het zeilen.

“Nooit gedroomd dat het zo’n vaart ging lopen. Wat zou ik, niemand zei me hoe goed ik was. Ik had geen voorbeeld, zag geen zeilsters op televisie. Pas rond mijn zestiende groeide de ambitie, zeker toen Evi Van Acker (brons op de Spelen van 2012, red.) doorstootte naar de wereldtop. Toen begon ik te denken: dat kan ik ook.”

Komen we terug bij haar grootste kwaliteit: ze is zo zeilslim. Emma is de Kevin De Bruyne van het Belgische zeilen: altijd de juiste keuze op het juiste moment. En risico in het spel.

“Je hebt zeilers die het meer van hun fysieke kwaliteiten moeten hebben. Ik zeil heel beredeneerd, soms wel eens té, je moet je ook eens op snelheid laten gáán. Ik ben het type dat voortdurend denkt: hoe kan ik mijn concurrenten (vooral de Nederlandse Marit Bouwmeester en de Deense Anne-Marie Rindom, red.) te slim af zijn? Het klinkt misschien als hocus pocus maar het is een soort feeling, een aanvoelen wanneer de wind gaat draaien en zo. Het komt ook voort uit mijn interesse hoe de wind werkt, hoe de stroming werkt, wat de impact is van de golven… Dat is mijn analytische geest.”

Genietend van een goed glas wijn bij het diner.
Genietend van een goed glas wijn bij het diner. © Kris Van Exel

We leerden al de zee lezen, tijd voor een snelcursus topzeilen nu.

“De boei ligt nauwelijks op een kilometer van de startlijn. In de wind. Je moet dus een hoek maken waardoor de wind in je zeil blijft. Dat heet opkruisen. Doordat de enen dan naar links en de anderen naar rechts gaan, kom je soms meer dan een kilometer uit elkaar te liggen. En dan moet je inschatten… Zeilen is één van de meest tactische individuele sporten. Tennis is meer confined, beperkt: het terrein is altijd even lang, het net even hoog, de racket dezelfde. Bij ons draait de wind, worden de boeien verlegd, is het om de vijf dagen aanpassen aan een ander zeil… Wij hebben de meeste variabelen. Het is schaken. Schaken op een schaakbord dat beweegt.”

Op naar de Spelen nu. Die starten volgende vrijdag, de zeilcompetities worden afgewerkt in Enoshima, op anderhalf uur van Tokio. Zonder de coronamaatregelen verbleven de Belgische zeildeelnemers er al meer dan een maand in eigen appartementjes, nu zijn ze pas op 7 juli vertrokken naar Japan. Daar acclimatiseerden ze eerst in een coronaveilig basecamp, sinds deze week trainen ze in Enoshima. Vanaf zondag 25 juli worden dan vijf dagen lang, twee reeksen per dag, de wedstrijden van telkens een uur afgewerkt. Het is mentaal slopend, zo’n week. “Dat is misschien wel hét lastigste. De hele week geconcentreerd blijven, soms lang wachten omdat een reeks door de weersomstandigheden wordt uitgesteld… En je hebt voor- en achteraf altijd je werk met optuigen, aftuigen… Sommigen landen hebben daarvoor helpers mee, wij doen alles zelf. Ook de logistiek vooraf, de containers laden enzovoort.”

Na elke reeks volgt volgens de finish een score, de top tien zeilt dan op 1 augustus de kortere finale, die punten tellen dubbel. Emma heeft er lang naar uitgekeken, naar haar eerste Olympiade. De wereldkampioene van 2018 wordt beschouwd als één van de kanshebbers op een medaille, maar zelf blijft ze liever bescheiden: “Ik zou alvast diep ontgoocheld zijn als ik die top 10 niet haal. En dan zien we wel.”

© Kris Van Exel

Maar neen, de druk zal niet te groot zijn. Vroeger kon ze onder grote druk gaan twijfelen waardoor ze in de Wereldbekerwedstrijden wel eens nipt naast een medaille pakte. Maar mental coach Els Snauwaert hielp haar daarover. “Daar heb ik geen last meer van, dat heb ik sinds mijn wereldtitel al bewezen.”

En wat ook verleden tijd is: Emma is naar eigen zeggen niet langer Emma, het sociale dier maar Emma, de kille zeilster. Lachend: “Heb ik dat ooit zo gezegd? Maar het klopt wel. Ik was vroeger te braaf, ik wilde niemand tegen de schenen stampen uit schrik dat er mensen zouden boos zijn op mij. En in het zeilen moet je soms wel eens durven je tegenstanders in de zak te zetten. Ik heb moeten leren om assertief te zijn. Om op mijn strepen te staan.”

Weet dus al: indien nodig haalt Emma, de kille zeilster in Tokio vuile trucs uit. “Ja! Zolang het binnen de regels is.”

***

Over die analytische geest van daarnet: Emma studeert niet voor niets voor industrieel ingenieur. Al staan die studies sinds een jaar on hold. De Spelen! “Toen ik eraan begon, was ik ervan overtuigd dat het allemaal wel zou lukken. De eerste drie jaar heb ik heel vlot over vijf jaar kunnen spreiden. Maar intussen wordt het steeds moeilijker even de boeken twee maanden opzij te leggen om dan hard te studeren en examens af te leggen. En Tokio wordt ook mijn laatste Olympiade niet, ik wil ook nog naar de Spelen in Parijs in 2024. Ik ben toch niet zo zeker meer dat het nog lukt, mijn masterdiploma.”

Het is ook niet niks. Topstudies in België, topzeilen over de hele wereld en … haar Australiër. Matthew Wearn. Al zeven jaar haar lief, sinds november haar verloofde. Matt ging toen in Australië, toen Emma er eindelijk geraakte na acht maanden gescheiden van haar lief door het coronavirus, door de knieën. En ze zei meteen ja!

“Het was eigenlijk de eerste keer dat we drie maanden na elkaar samenwoonden, alleen met zijn tweetjes. Dat bleek te werken. (lacht) Matt is trouwens nog nooit voor een lange periode in België geweest, door ons vele reizen is een verblijfsvisum niet evident. We vonden dat nooit een onoverkomelijk probleem, maar nu moeten we daar toch eens beginnen over nadenken. Probleem is dat Matt al van zijn 19de een topzeiler is die nu ook kansen kan krijgen op grote zeilprojecten als de America’s Cup, wellicht de volgende keer in Groot-Brittannië. Een mega kans voor hem en ik zou hem dan ook wel volgen. Hij gaat ook zeker nog door tot in Parijs. Wat dus betekent dat we ons de volgende vier jaar nog niet gaan settelen. (nadenkend) Al moet ik zeggen dat ik nog geen nestdrang voel.”

“Ik ben een zondagskind”, vertelt Emma.
“Ik ben een zondagskind”, vertelt Emma. © Kris Van Exel

Maar dat ze ooit haar leven verder zal uitbouwen in Australië lijkt wel al vast te staan. De way of life van de Australiërs lijkt haar op het lijf geschreven.

“Toch bij iedereen die sportief is aangelegd? Al zal het wennen zijn aan de vele regels die er zijn opgelegd, alles is er zeer strikt en protectionistisch. Ik denk daar wel eens aan. Anderzijds is er overal wel iets waar je niet honderd procent achter staat. Maar ik vind de Australiërs wel oprechte mensen. Duizend keer oprechter dan Amerikanen.”

Ze reisde al de hele wereld rond. Het zat er van jongsaf in, die drang naar avontuur en reizen.

“Mijn zussen hebben nochtans wel die nestdrang. Getrouwd, een eigen huis, twee kinderen en heel gelukkig. Supertof om bij hen te komen, maar voor mij is dat geen doel in het leven. Nog niet misschien, maar ik kijk er in elk geval nog niet naar uit. (nadenkend) Voor Matt en ik is thuis gewoon samenzijn, ongeacht waar we ons ter wereld bevinden. Helemaal niet plaatsgebonden, waardoor het ook geen finaliteit moet zijn, begrijp je?”

Het was geen echte langeafstandsrelatie, door het zeilen zagen ze elkaar best veel, tot de coronacrisis toesloeg en het koppel vanaf maart vorig jaar acht maanden van elkaar gescheiden werd.

“Het bleef maar aanslepen, zonder enig perspectief. En toen de Spelen werden uitgesteld, werd het nog heftiger. We kregen het steeds moeilijker. We hebben het dan ook snel op tafel gegooid. Willen we nog wel verder gaan met onze relatie? Zie jij dat zitten?Ja! Zie jij dat zitten? Ja! Ok, dan is dat beslist! Vanaf dat moment waren alle twijfels weg. We waren toen ook al zes jaar samen, dan heb je toch al wat opgebouwd. Ik ken andere zeilkoppels die die periode niet hebben overleefd.”

Maar dat zeil tussen Matt en Emma is onkreukbaar. “Ik vraag me af of het ook zo goed zou werken indien we niet allebei dezelfde sport bedreven. We zouden elkaar al nooit hebben leren kennen. (lacht) We zouden elkaar ook nooit zien. Maar geloof maar niet dat 80 procent van onze gesprekken over zeilen gaat. Of toch misschien maar 50 procent. (lacht) Maar dan niet: hoe was de wind vandaag? Wel: hoe was jouw dag? Op het water dan…”

En als ze in competitie zitten, supporteren ze voor elkaar. Alleen de dag dat Emma in 2018 in het Deense Aarhus wereldkampioene werd en Matt op dat WK maar zilver pakte, was een beetje moeilijk. Hij tweette toen: She wears the pants! Zij draagt de broek.

Emma is een kind van de Noordzee.
Emma is een kind van de Noordzee. © Kris Van Exel

Lachend: “Matt gunde het mij natuurlijk volledig, maar voor hem was het toch superdubbel. En ik had er niet meteen bij stilgestaan hoe hard hij ontgoocheld was met zijn tweede plaats.” Het zit ook in de Australische topsportcultuur. Alleen winnen telt. Op Matts website staat: Mission: gold in Tokio. Belgen zijn bescheidener. Je zal het niet horen van Emma. Weer die analytische geest.

“Er is niet alleen een groot verschil met de Australiërs, ook Marit Bouwmeester zegt dat ze voor goud gaat. Met minder zal ze nooit tevreden zijn. Maar ik heb mijn redenen voor die bescheidener ambities. Evi Van Acker eindigde vóór haar olympische bronzen medaille in 95 procent van haar wedstrijden al op het podium, zij had dan ook 95 procent kans op een medaille. Ik stond de voorbije jaren in 80 procent van de wedstrijden niét op het podium. Dat maakt één kans op vijf voor een medaille. Daarom wil ik mezelf geen medaillekandidaat noemen.”

Komaan Emma, even niet zo bescheiden. Twaalf jaar na het brons van Evi Van Acker – nooit wereldkampioene geweest, sinds april technisch directeur bij de zeilbond en goeie vriendin geworden van Emma – kan de wereldkampioene 2018 in Japan toch wel een medaillekandidaat worden genoemd?

“Allez vooruit. Op mijn eerste Spelen al meteen een medaille halen, het zou de max zijn. Als ik mag kiezen: hoge golven en een medium wind. En in mijn hoofd de juiste balans. Er zal wel dagelijks een belletje zijn met Eva, ja.(lacht) Maar spreek niet over goud. Ik teken hier en nu meteen voor brons. Kijk, dat zou Matt dus nooit doen. (lacht)Maar hij maakt ook veel meer kans. Hij is gewoon beter.”

Stop ze evenwel niet samen in een zeilboot. “Dat is geen goed idee. Dat hebben we al eens gedaan. Het was heftig, hoor! We hadden nochtans vooraf afgesproken dat het voor de fun was. Maar eenmaal goed bezig begon het al. Ik was aan het sturen, Matt, groter en breder, was de fokkemaat. Al snel klonk: what the fuck are you doing? Het was onze boot niet, ik wilde dus geen risico’s nemen. Dat doen mannen wellicht sneller. Ik zei hem toen: ik dacht dat het voor de fun was? Dat competitieve in hem, ik ben blij dat ik nooit tégen hem moet zeilen. Maar we hebben het snel bijgelegd, hoor!”

Emma in gesprek met onze journalist. “Zowel Matt als ik willen ook naar de Spelen in 2024. Ons settelen is dus nog niet voor meteen.”
Emma in gesprek met onze journalist. “Zowel Matt als ik willen ook naar de Spelen in 2024. Ons settelen is dus nog niet voor meteen.” © Kris Van Exel

Wil Matt goud en is Emma al tevreden met brons, een olympische medaille is voor elke deelnemer het absolute summum. De Nederlandse drievoudige olympische zwemkampioen Pieter van den Hoogenband liet ooit noteren dat hij er vier jaar zonder seks zou voor over hebben gehad.

Emma (lachend): “Echt? (denkt na) Ja, je leeft daar zó hard naar toe, ik kan zo’n uitspraak wel begrijpen. Maar zou ik het er voor over hebben? Misschien wel. Maar dan wel voor een gouden medaille. Niet voor zilver!”

Zo heftig en intens dus, die Spelen. Daarom denkt Emma om meteen na de Spelen de riem eraf te leggen. Maar denk maar niet dat ze al met Matt twee weken een all-in in Spanje heeft geboekt. “We zijn nog maar één keer echt samen op reis geweest. In 2019. Een weekje aan het Comomeer in Italië. Waar we een bootje hebben gehuurd, natuurlijk.”

Het is toch haar leven, het water. Tot slot, afspraak op 1 augustus. We gaan het nu maar uitroepen: Emma Plasschaert uit Oostende is dé West-Vlaamse medaillekandidaat op de Olympische Spelen. Indien het lukt: het nieuwe zwembad is al genoemd naar ex-olympiër en zwemster Brigitte Becue, wat hebben ze in Oostende nog meer van water om naar Emma Plasschaert te noemen?

“Schei uit. Ik zou zelfs al tevreden zijn met top 5. En top 8 is nog altijd een olympisch diploma. (lacht) Maar het Emma Plasschaert-Oosterstaketsel? Ja, dat zou de max zijn!”

***

Tijd voor de foto’s. Geen Laser Radial voorhanden, dan racet Emma maar op een step rond de boei, het water in. Een ongecompliceerde, plezante meid. Laat maar komen, die eindvraagjes bij het ontbijt.

1. Wat vind je het mooiste aan het leven?

“Door mijn relatie in het buitenland: samenzijn. Maakt niet uit waar of hoe. Het moet niet thuis zijn, of gebonden aan een plaats. Het moment van re-united te zijn. Met Matt, maar ook met mijn ouders, mijn zussen… Zoals toen ik samen met Matt in Rio aan het trainen was en mijn ouders achter kwamen. We hebben er ook wat rondgereisd, maar er gewoon sámen zijn, dat was de max.”

2. Wat vind je het moeilijkste aan het leven?

(denk lang na) “Ik zou kunnen zeggen relativeren, maar ik vind dat minder en minder moeilijk. Ik denk niet meer zo snel dat iets het einde van de wereld is. Al heb ik nog nooit grote tegenslagen in mijn leven gekend. Ik ben een mega-zondagskind. Het moeilijkste in mijn leven was eigenlijk die acht maanden zonder Matt.”

3. Van welke kleine dingen in het leven kan je het meest genieten?

“Een goeie kop koffie op een zonnig terras. Of neen, ’s ochtends zwemmen in de zee. In Sydney heb je ’s ochtends heel vroeg The Bold and the Beautiful: zwemmen, terug naar het strandje en opnieuw zwemmen. Met steeds meer mensen. Zalig.”

Emma Plasschaert: “Zeilen is schaken op een bewegend bord.”
Emma Plasschaert: “Zeilen is schaken op een bewegend bord.” © Kris Van Exel

4. Wat wil je veranderen aan de wereld?

“De onverdraagzaamheid uit de wereld helpen. Op alle vlakken. Gelijkheid. Al weet ik ook dat zeilen een elitaire, blanke sport is. Dat mag gezegd worden. Als je het bedrag ziet dat moet worden neergelegd om te kunnen deelnemen aan wedstrijden, dan mag je toch niet zeggen dat het geen elitaire sport is?”

5. Aan wie, waar ter wereld dan ook, zou je eens een brief willen schrijven om jouw gedacht te zeggen?

“Hoh. Ik zou niet weten naar wie ik mij daarvoor specifiek moet richten, maar aan iemand die een impact heeft op de klimaatopwarming. Doe er iets aan en denk niet aan geld. Ik vind het zot dat men daar zo weinig mee bezig is. Oké, ons materiaal wordt ook vervoerd met containerschepen die vervuilen. Maar ik probeer dat toch te compenseren door zo ecologisch mogelijk te leven.”

Lees meer over: