Een sporteconoom aan de KU Leuven versus een ex-profwielrenner en Development Coach bij Belgian Cycling in spe. Een uitgeweken West-Vlaming versus een ingeweken West-Vlaming. En toch zijn Wim Lagae (56) en Serge Pauwels (37) al vijftien jaar met elkaar verbonden door hun gemeenschappelijke passies: koers en economie. Wij brachten de twee in de gebouwen van Roularta in Roeselare samen voor een unieke terugblik op het vreemde wielerjaar 2020. “De wielersport is meer dan coronaproof gebleken.”
Hingene, een klein dorpje bij Antwerpen. Daar is het dat Wim Lagae en Serge Pauwels elkaar voor de eerste keer ontmoetten. “Ik woonde toen al in Temse, Serge nog in Edegem”, vertelt Lagae, een uitgeweken Lendelenaar die hoogleraar sporteconomie aan de KU Leuven is. “Plots werd ik door iemand in Rabobank-outfit voorbijgestoken. Met sokjes en helm van Rabobank en zongebruinde, afgetrainde kuitspieren. Serge dus. We hadden een gemeenschappelijk contact, zo bleek: David Bombeke (nu medisch coördinator bij Club Brugge, red.) , bij wie hij van een bekkenbreuk revalideerde. Sindsdien hielden we contact en heb ik zijn carrière gevolgd.”
Pauwels : “Wim was altijd zo’n beetje mijn klankbord. Een soort van raadgever. Niet alleen wat de koers betreft, want ik studeerde toen ook nog. Ik maakte in die periode een late switch van handelsingenieur naar TEW en daarin heeft Wim me gecoacht.”
Lagae : “Handelsingenieur, een studie van vijf jaar, zou in combinatie met zijn carrière te moeilijk geweest zijn. TEW duurde vier jaar. En een gelukje: Serge studeerde aan de universiteit van Antwerpen, terwijl ik een paar straten verder aan de KU Leuven Antwerpen doceerde. Zelf gaf ik dus nooit les aan Serge, waardoor er voor mij geen belangenconflict was.”
Pauwels : “De voorbije maanden, toen ik sukkelde met die ontsteking aan de hartspier, was Wim degene die ik wekelijks wel eens hoorde. Hij maakt tijd om zijn contacten te onderhouden en stuurt geregeld een berichtje. Dat apprecieer ik enorm.”
Januari
Remco Evenepoel start zijn seizoen daags na zijn 20ste verjaardag in de Ronde van San Juan en wint meteen zijn eerste van vier rittenkoersen in 2020.
Pauwels : “Ik herinner me dat ik in 2017 met bondscoach Carlo Bomans aan het praten was en hij half lachend zei: Serge, nu komt er eentje bij de juniores, nog maar net gestopt met voetballen. Evenepoel. Tgoh ! Je voelde echt iets van: dit is indrukwekkend. Natuurlijk onthoud je dan die naam. Ik las eens iets over hem in de krant, over zijn connectie met Anderlecht. Maar toch verwacht je nooit dat hij zo goed zou worden. Remco heeft het allemaal. Er zijn al zoveel superlatieven gebruikt en nu zijn ze op. Wat hij doet, is niet zomaar binnenkomen. Dat is die hele ploeg verplichten om voor hem te rijden. Lefevere kan daar niet meer naast. Hij kan nog een jaartje rekening houden met Alaphilippe, maar er komt een moment dat die ploeg een ander DNA zal moeten aannemen. Als je echt voor het geel in Parijs wil gaan, kan je niet zomaar een sprinter meenemen.”
Lagae : “Wat ik dit jaar vooral vervelend vond, was die heisa rond dat flesje dat na zijn val in Lombardije uit zijn trui werd gehaald door ploegleider Bramati. Wielrennen heeft een perceptieprobleem, maar het heeft als een veerkrachtige sport met dat dopingspook afgerekend. Sinds 2008 is er geen enkele grote zaak meer geweest. Maar dan heb je een jongen die miraculeus aan de dood ontsnapt en toch doet de UCI zijn best om zo’n verhaal op te poken. Wij hebben met de universiteit al veel marktonderzoek naar wielrennen gedaan. Wie weinig voeling met de sport heeft, haalt alles door elkaar. Om de verwarring rond doping nog wat meer te voeden, had de UCI niets beter kunnen vinden dan een onderzoek naar dat flesje op te starten. Dan denk ik: als je als sporttak je eigen ramen wil ingooien, ben je niet slecht bezig. Die jongen had dat echt niet verdiend. Hij was bijna verlamd en kreeg er dan nog eens dat dossier bovenop. Misdadig vond ik dat.”
Serge, hoe heb jij je sport de voorbije decennia op dat vlak zien evolueren?
Pauwels : “Ik denk dat ik me heel gelukkig mag prijzen met het moment waarop ik prof ben geworden. Die eerste drie jaar bij Topsport reed ik geen grote rondes.”
Lagae : “Het verbod op intraveneuze injecties, whereabouts, biologisch paspoort… Dat is allemaal in die periode ingevoerd.”
Pauwels : “Het is al een jaar of tien dat er op dat vlak geen probleem is, maar er is wel een ander probleem in de plaats gekomen: er is bijna geen ruimte meer voor een gezinsleven. Tien jaar geleden was je een uitzondering als je op hoogtestage ging. Nu moet je jezelf zowat schuldig voelen als je het niet doet. Sommige ploegen trainen drie weken op hoogte om de Ronde van het Baskenland voor te bereiden. Daarna gaan ze weer op hoogte om Romandië te rijden. Dat leven is niet te onderschatten. Ik denk niet dat de carrière van de renners nu nog vijftien jaar zal duren, eerder twaalf jaar.”
Februari
Serge Pauwels wordt 29ste in de slotrit van de Tour des Alpes Maritimes et du Var met aankomst op de steile Mont Faron. De allerlaatste koers uit zijn profcarrière, zo blijkt achteraf.
Pauwels : “Het straffe is: toen ik daar over de streep reed, heb ik me die bedenking ook gemaakt, omwille van corona. Ik had zoiets van: wie weet is dit wel de laatste koers van 2020. Ik wist ook dat ik in november 37 werd, wat me niet de beste onderhandelingspositie gaf. Uiteindelijk is dat ergens een profetische gedachte geweest.”
Maart
Maximilian Schachmann wint Parijs-Nice. Na afloop gaat het volledige wielerpeloton mee in lockdown.
Pauwels : “Ik heb daar op zich best wel van genoten. Het was heel mooi weer. Op het einde van mijn training kwam mijn vrouw Ine mij met de bakfiets vaak ergens te velde tegen gereden en deden we een picknick. Best aangenaam. Het lastigste vond ik dat er niets was om naar uit te kijken.”
Lagae : “Ik vond het een onwezenlijke periode. Corona werd gitzwart overschaduwd door het drama van mijn neef Kasper, die uit het leven stapte. Een bruisende kerel, toptriatleet en vooral zoon van mijn broer Bart… En wanneer zoveel miserie, naschokken, vragen en machteloosheid passeren, ligt lockdown Temse eensklaps heel ver van Izegem.”
April
De 130 werknemers van de UCI worden op technische werkloosheid gezet. Tal van profteams doen hetzelfde.
Pauwels : “Eerst hoorde ik niets en dacht ik: het is oké. Maar plots kwam men toch af met het nieuws dat sponsor CCC zware klappen kreeg en of wij, renners, met een voorstel konden komen. Veel hadden we finaal niet in de pap te brokken. Ik denk dat ook het personeel bij ons volledig op technische werkloosheid is geplaatst. Pijnlijk. Maar ik herinner me dat ik toen met Wim heb gebeld en dat hij zei: solidariteit is nu wel het codewoord . Maar goed, wat is solidariteit als de sponsor op het einde van het jaar afhaakt?”
Lagae : “Sinds ik in de wielersport betrokken ben is de klacht der klachten: we zijn alleen van sponsoring afhankelijk, hebben geen mediarechten en geen inkomsten van toeschouwers. Wat blijkt dit jaar? Als sponsors coronaproof zijn, kunnen wielerploegen perfect overleven. Er zijn twee van de negentien WorldTour-teams niet coronaproof gebleken: CCC, een schoenenretail, en ietwat verrassend ook NTT, een Japanse mediagroep. Plots werd dat fragiele businessmodel een sterke troef. Wielrennen is veel meer coronaproof gebleken dan andere sporten, zoals volleybal, basketbal en zelfs voetbal. In de wielersport heeft men 80 procent van de kalender kunnen afwerken. En er was de Tour. Die koers alleen al zorgt voor 60, 65 procent van de visibiliteit.”
Pauwels : “Als we dit als sport in 2021 op dezelfde manier kunnen overleven en het vaccin een beetje zijn werk doet, zullen we dit toch behoorlijk doorspartelen.”
Lagae : “Let wel: voor organisatoren is corona wel een ramp. De vips zorgen voor de grootste inkomsten. Ik zie nu al scenario’s voor de komende Ronde van Vlaanderen waarbij ze iets met de restaurants in de buurt van het parcours zullen doen. Maar sowieso zullen we daar de komende twee jaar wel wat schade zien. De meeste organisatoren hebben een spaarpotje, maar dat blijft ook niet duren.”
Mei
Mathieu van der Poel wint De Container Cup op Vier. Eerder zetten de renners van Astana de Ronde van Italië op Zwift naar hun hand en won Greg Van Avermaet de Ronde van Vlaanderen op rollen.
Lagae : “Die Ronde vond ik maar niets. Ik begrijp niet dat mensen blij kunnen zijn met een dooie mus. Ik ben een Zwifter van het eerste uur en weet hoe je die toestellen kalibreert. Dat bepaalt alles. Ik zie Michael Matthews nog altijd voor me met zijn rollen naast zijn bed. Hij moest meteen stoppen. Zo’n pijnlijk beeld! Daar heb ik me niet aan kunnen optrekken. De Container Cup was wel een lichtpuntje. Op zo’n moment voel je hoe belangrijk televisiesport is. Dat verbindt mensen. Om over Remco of over KV Kortrijk te praten. Als je een sportdier bent en dat ziet wegvallen, is het een harde noot om te kraken.”
Pauwels : “De vader van mijn ex-buurman is 96 en woont in Proven. Die mens leefde daarvan, van mij bezig te zien en de uitslagen in de krant uit te pluizen. Ik kan me voorstellen dat het voor de oudere generatie, die thuis opgesloten zat, heel erg was.”
Lagae : “In de sportverslaggeving ging toen bijna alle aandacht naar de omvang van de economische schade. Door die binnenrollende mediavragen besliste ik om een coronaboek ( Winst of Verlies? De Sponsormatch, red. ) te schrijven. Ik droeg het op aan Kasper, die we allen erg missen.”
Juni
Vele profs proberen op Strava een King of the Mountain (KOM) te veroveren. Zo verbetert Benjamin Declercq de besttijd van zijn broer Tim op de Kemmelberg.
Pauwels : “Heel typisch voor renners is dat ze een profileringsdrang hebben. Normaal kan je die kwijt in competitie, maar nu was dat er niet meer. Dus gingen renners op Strava of Zwift hun ding doen. Er waren er die 300 kilometer gingen fietsen en er waren er die KOM’s probeerden te pakken. Maar zelf was ik daar niet mee bezig.”
Juli
In Dikkebus vindt de eerste oefenkoers voor de jeugd plaats. Even is er hoop, maar door de almaar slechter wordende coronacijfers vinden vanaf augustus nog amper jeugdwedstrijden plaats.
Lagae : “Een drama voor de jeugd. Al kon de Lendeleedse eerstejaarsjunior Alec Segaert op het EK en in Belgische topwedstrijden zijn grote klasse demonstreren.”
Pauwels : “Er zullen toch wel wat jonge renners afhaken en niet meer aan het nieuwe seizoen beginnen, vermoed ik.”
Lagae : “Gastjes die in februari op stage naar Spanje gingen en finaal maar zes koersen reden, ondanks voorbeeldige inspanningen van wendbare organisatoren.”
Pauwels : “Plus: het is nog niet voorbij. Het wordt waarschijnlijk ook een moeilijk begin van het seizoen 2021.”
Augustus
Wout van Aert wint meteen de Strade Bianche, het begin van een fenomenaal seizoen. Is hij de figuur van 2020?
Pauwels : “Toch wel.”
Lagae : “Voor mij ook.”
Pauwels : “Er wordt gezegd: nu breekt Van Aert door. Maar er waren al veel eerder momenten waarin hij zijn talent toonde. Ik denk aan die tijdrit in de Ronde van België een jaar of vijf geleden, toen hij Tony Martin klopte, waarschijnlijk op een stalen Colnago of een fiets die bij wijze van spreken nooit in de windtunnel had gestaan. Vorig jaar in Polen lag ik op de massagetafel bij Freddy Viaene, iemand die in zijn leven al heel veel koers heeft gezien en een maand ervoor op het BK tijdrijden in Middelkerke was geweest. Freddy zei: het was precies Miguel Indurain die ik heb zien rijden .”
Lagae : “Ik heb een stelling rond Van Aert: hij heeft zelf nog niet door dat hij zo goed is. Als ik zijn talent had, zou ik stoppen met crossen en me op de Tour toeleggen. Veldrijden blijft internationaal een nichesport. En hij neemt er veel risico’s. Wat zit die jongen in Boom of Tabor te doen? Al die stress. Een jaar geleden werd hij in de cross nog weggehoond en als de loser neergezet, omdat hij niet kon winnen. Voor wie en voor wat? Oké, ik weet dat hij het supergraag doet, maar na het WK in Oostende zou ik het een kans geven.”
Pauwels : “Hij is zo compleet en perfect. En dan moet je weten dat er in de jaren 90 in een grote ronde honderd tijdritkilometers waren. Als dat nu zo zou zijn, zet hij zo’n Quintana meteen op zeven minuten.”
September
Tadej Pogacar wint op zijn 21ste de Tour.
Pauwels : “De laatste Tourweek heb ik altijd gedacht dat hij zou winnen. Wat hij op de Peyresourde had getoond, loog niet. Het bewees dat hij de beste was. En Jumbo-Visma maakte een fout, vind ik. Tom Dumoulin is in die rit gekraakt op de Port de Balès, toen hij in het wiel van Van Aert reed, amper kon volgen en een kortsluiting in zijn hoofd kreeg, nog niet wetende dat Van Aert een van de beste klimmers in de Tour was. Dumoulin heeft op dat moment zelf beslist om zich ten dienste van Roglic te stellen, waardoor Jumbo-Visma met één kopman overbleef. Als dat niet was gebeurd, hadden ze in de derde week Dumoulin met een ontsnapping kunnen meesturen en UAE het werk laten opknappen. Zo had Dumoulin misschien wel de Tour kunnen winnen. Maar voor alle duidelijkheid: de prestatie van Pogacar op La Planche des Belles Filles was echt straf. Eind juni zag ik een file van hem na het Sloveens tijdritkampioenschap. Toen trapte hij bergop een vermogen van 420 of 430 watt. Echt indrukwekkend voor iemand van 66 kilo. Een verrassing kon je zijn Tourzege dan ook niet noemen.”
Lagae : “Ik zat die zaterdag een van de weinige keren dit jaar in Lendelede in de zetel naast mijn vader en dat was echt genieten. Toen zag je dat wielrennen een fenomenale tv-sport is. Publiek is niet noodzakelijk, want er wordt geen entreegeld gevraagd. Alles werd heel goed in beeld gebracht. Die tijdsverschillen in groen en rood. Die fietswissel ook. Het zal me altijd bijblijven.”
Pauwels : “Ik heb er ook van genoten.”
Lagae : “Had je toen al de klik gemaakt of voelde je je eerder schuldig dat je er zelf niet tussen reed?”
Pauwels : “Ik vroeg me eerder af of ik er voldoening uit zou halen als ik daar in de volgwagen achter een renner aan het rijden was. Eerlijk? Als coureur heb ik de Tour minder gemist dan verwacht.”
Oktober
Het onthoofde veldritseizoen is begonnen. Een winter zonder supporters, zonder vips en met verlaagde startgelden.
Lagae : “In het veld is de situatie nog iets slechter dan op de weg. Een ramp zonder toeschouwers. Wat de startgelden betreft: je moet de tering naar de nering zetten. Corona is een stresstest, maar ook een realitycheck. Drie, vier jaar geleden kregen middenmotors veertig crossen lang 1.500 euro. Zolang er ticketing en vipinkomsten waren, ging dat nog net. Voor de kleinere crossers zal het in de toekomst iets moeilijker zijn, maar gelukkig voor het veldrijden is en blijft het een televisiesport. Eén moeilijke winter, denk ik.”
Pauwels : “De cross had geluk dat corona pas net na het seizoen begonnen is. Zo zullen ze er waarschijnlijk maar één winter last van gehad hebben.”
Lagae : “En wat een geluk dat Van Aert en Van der Poel weer komen crossen. Ik ga mijn pleidooi wat bijstellen: tot en met Oostende mogen die twee in het veld blijven om de cross mee te ondersteunen. Vergeet niet dat veldrijden geen olympische sport is, wel een kleine Vlaams discipline. Maar er is een leuk format voor.”
Pauwels : “Het is leuke televisie.”
November
Deze krant reikt geen IJzeren Briek voor de beste West-Vlaamse wielrenner van 2020 uit.
Pauwels : “Even denken wie de beste West-Vlaming was. Yves Lampaert zeker? Niet vergeten: zijn sleutelbeenbreuk op een slecht moment. En hij had dan ook nog eens de pech dat Paris-Roubaix afgelast werd. Yves was er ook altijd bij. Vijfde in de Ronde van Vlaanderen, sterk in Gent-Wevelgem…”
Lagae : “En werd hij in het begin van het seizoen ook al niet tweede in de Omloop?”
Pauwels : “Yves presteert, hé. Het kan heel goed zijn dat hij volgend jaar die grote klassieker wint.”
December
De toekomst van Serge Pauwels wordt bekendgemaakt: hij wordt Development Coach bij Belgian Cycling.
Pauwels : “Dat was een van de redenen waarom ik op tijd een beslissing nam om te stoppen. Laat ons eerlijk zijn: veel renners hebben geen B-plan. Ik kan me niet inbeelden dat ik op 31 december niet weet in welke situatie ik zal terechtkomen.”
Lagae : “Maar Serge, stel dat dit op je 31ste was gebeurd: had jij toen een plan B?”
Pauwels : “Toch wel. Ik zou dat op een of andere manier aanvoelen. Ik heb ingezien dat het tijd was om af te zwaaien. Ik sprak met WorldTour-teams om ploegleider te worden, maar dan kwam er plots weer iets anders op de proppen, Belgian Cycling. Ik kan er jonge gasten een rugzak aan ervaring doorgeven. Enerzijds op jeugdniveau en tegelijkertijd behoud ik het contact met de profs op EK’s en WK’s. En niet in een overvolle kalender van 200 dagen van huis. Een perfect compromis voor mij. Dit is helemaal wat ik wilde. De puzzel is op het juiste moment in de juiste plooi gevallen.”
Lagae : “Ik vind dat je op het juiste moment gestopt bent. Je had nog een jaar of twee bij een ploeg als Wanty kunnen voortdoen, maar dat zou niet goed geweest zijn. Drie procent minder motivatie en drie procent minder omkaderd kan je tien procent minder doen presteren.”
Pauwels : “Toen ik Wim er in augustus over belde, vertelde hij me al hetzelfde. In de economie noemen ze dat de kosten-batenanalyse. Wat kan ik nog winnen en wat kan ik nog verliezen? Ik kon nog één of twee jaar prof blijven, maar ik kon ook veel verliezen. Een zware valpartij bijvoorbeeld.”
Lagae : “Ik las dat Davide Rebellin, 49, in 2021 voor een Cambodjaans team zal uitkomen. In Serges geval zou ik dat zielig vinden. Hij heeft te veel andere talenten. En hij zal moeten investeren in een nieuwe carrière. Ik weet niet in welke mate hij daar al klaar voor is.”
Pauwels : (knikt) “Als renner moet je bij wijze van spreken enkel je koerskledij in de waszak stoppen. De rest wordt voor je gedaan. Het zal niet eenvoudig zijn om plots die switch te maken. Ik denk wel dat ik het zal kunnen, maar het is niet evident.”
Lagae : “Zorg dat je jezelf niet verliest in het uitvoerende. Ik zou niet alleen op eigen ervaring bogen. Dat zie ik soms te veel bij ploegleiders. Zo van: ik heb het vroeger op die manier gedaan en nu doen we het ook zo. Toen ik Serge in 2005 leerde kennen, had ik hem niet zo’n knappe wielercarrière toegedicht. Ik ben superblij dat het zo gelopen is. En ook zijn toekomst oogt mooi. Serge heeft veel emotionele intelligentie. Dat is een enorme troef.”
Profwielrennen
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
