Van de 513 officiële refs die onze provincie telt, zijn er slechts tien van het vrouwelijke geslacht. En er is niet meteen beterschap op komst, want de 63 kandidaten die straks aan de starterscursus beginnen, zijn stuk voor stuk mannen. “Het damesvoetbal zit in de lift, maar dat heeft jammer genoeg geen invloed op het aantal vrouwen dat het fluitje ter hand wil nemen”, zegt Pascal Engels van Bureau Arbitrage West-Vlaanderen.
Pascal Engels is voorzitter van Bureau Arbitrage West-Vlaanderen. Zijn voorganger Luc Mathys poneerde zes jaar geleden in onze krant dat de 615 scheidsrechters waarover hij beschikte, maar net voldoende waren om rond te geraken. Op vandaag zijn het er al 100 minder. “De trend is al jaren dalend, dat is over heel Vlaanderen zo. Maar we lijken nu op een stabiel aantal te komen en hopen ook dat er heel wat jongeren die de starterscursus volgen nog dit seizoen instromen”, aldus voorzitter Pascal Engels.
Door de coronacrisis heeft ook het scheidsrechterskorps er twee bizarre jaren op zitten. “Laat ons hopen dat we opnieuw een normaal seizoen kunnen afwerken. We stellen niet meteen een corona-uitval aan refs vast, maar we zijn wel benieuwd hoe het met hun fysieke conditie is gesteld. Afgelopen zomer was het alle hens aan dek om voldoende refs te vinden. Uiteraard genieten zij ook nog van verlof, maar er waren in de voorbereiding opvallend meer aanvragen voor vriendschappelijke wedstrijden. Bij de spelers doken ook wat meer kleine blessures op, bij de refs was dat niet anders.”
Referee Ambassador
De opleiding van jonge refs wordt nu ook op een andere manier aangepakt. Met de cursus Word scheidsrechter in één dag hoopt men kandidaten te overtuigen. “Vroeger waren het de vriendenkringen die de opleidingen organiseerden. Nu wordt alle theorie in één dag gegeven, maar we vragen wel dat de kandidaten op voorhand al eens een jeugdwedstrijd gaan leiden. Zo voel je meteen of het iets voor jou is of niet. Na de opleiding krijg je nog een peter en word je ook begeleid in je eerste matchen. Bij de clubs hebben we nu ook de titel van Referee Ambassador ingevoerd. Tachtig van de 160 West-Vlaamse clubs hebben ondertussen iemand die ervoor instaat dat binnen de club een positief klimaat richting scheidsrechters gecreëerd wordt.”
Jonge refs zijn uiteraard welkom. Liefst 38 procent van het korps is ouder dan 50 jaar. Positief is dat 26 procent jonger is dan 25 jaar. “Als startende refs een seizoen vol maken, zijn ze meestal vertrokken. De uitvalmomenten zijn pakweg rond Nieuwjaar of met de zomerstop als de ref wat later gestart is. Ook een slechte ervaring kan aan de basis liggen van het stoppen.”
Persoonlijkheid
Dat dames zo moeilijk de weg vinden naar de scheidsrechterswereld, stelt men over heel Vlaanderen vast. In West-Vlaanderen is amper twee procent van de refs vrouwelijk. “Tien op een totaal van 513. Er wordt nochtans hard op ingezet. In West-Vlaanderen hebben we met Jolien Decroix iemand die assistent is in eerste nationale amateur en die ook FIFA-assistent is. Een mooi voorbeeld van hoe je het als dame ook ver kan brengen als scheidsrechter”, aldus Engels.
Zelf zette Pascal Engels destijds na een carrière tussen de lijnen de stap van scheidsrechter naar die van assistent. Op die manier schopte hij het tot eerste klasse en mocht hij ook Europees aan de bak. “Uit onze hobby kun je veel halen. Je leert er leiding geven en beslissingen nemen. Je persoonlijkheid wordt er ook gevormd. Ook bij professionele sollicitaties wordt dit als een pluspunt ervaren. Je krijgt erdoor ook wat haar op je tanden.”
Ref Hayat Azzam: “De spelers noemen me soms hun vriendin”
Een van de tien West-Vlaamse vrouwelijke refs is Hayat Azzam. Ze leidt wedstrijden bij de heren in derde en vierde provinciale en ze heeft ook een hart voor het G-voetbal. Voetbal is voor Hayat, van Marokkaanse origine, ook een hulp geweest bij haar integratie. “Jammer dat er zo weinig vrouwen voor deze hobby kiezen. Ik heb er alvast al veel vrienden aan over gehouden.”
Hayat Azzam (41) werd in Tangers geboren en voetbalde er ook. Toen ze in 2009 naar België kwam sloot ze zich ook aan bij de dames van Harelbeke. Ze volgde ook de cursus voor scheidsrechter en is nu al elf jaar actief als ref. “De laatste vijf jaar ben ik vaste ref in derde en vierde provinciale, maar soms krijg ik ook wedstrijden in de nationale reeksen bij de dames.”
In derde en vierde provinciale moeten de refs het doen zonder assistenten, wat het er ook niet makkelijker op maakt. “Om het buitenspel juist te beoordelen moet je wat dieper lopen dan in een wedstrijd met lijnrechters. Dus loop ik soms vaak meer dan de meeste spelers, meestal toch gemiddeld elf kilometer per match. Maar ik maak voor een wedstrijd ook duidelijke afspraken met de kapiteins. Zij zijn mijn assistenten tijdens de match. Als je er alleen voor staat gebeurt het wel eens dat je iets niet ziet, zeker als het achter je rug gebeurt. En wij hebben ook geen VAR. Als je ziet dat in de Champions League met een VAR en zes refs het soms lang duurt voor een beslissing genomen wordt, dan weet je dat onze taak niet makkelijk is.”
Over het feit dat ze een vrouw is krijgt ze naar eigen zeggen nooit opmerkingen. “Ik heb een goede band met spelers. Ze kennen mijn karakter. Ik ben eerlijk en kordaat. Langs de zijlijn wordt er wel eens iets geroepen, maar ik hou me uitsluitend bezig met de wedstrijd. En nadien kan ik nog genieten om even na te praten met de afgevaardigde. Soms zitten we ook nog eens samen met de spelers, sommigen noemen me ‘hun vriendin’. “
Hayat woont met dochter Maissa (10) in Zwevegem. Ze is aan de slag als buschauffeur en ruilt straks de belbus voor een gewone lijnbus. “Toen ik hier in 2009 arriveerde ben ik eerst gaan werken als poetshulp. Maar ik volgde ook Nederlandse lessen en haalde mijn rijbewijs voor de bus. Ik heb nog maar weinig stil gezeten. Ik ben een echte voetballiefhebber en de sport helpt me ook bij mijn integratie. Het is ook gewoon een mooie hobby die ik iedere sportieve dame zou aanraden.”
Afgelopen weekend moesten de refs op Schiervelde hun jaarlijkse testen gaan doen. “Voor mijn theoretische proef was ik er door, maar de fysieke testen zal ik moeten overdoen. Het was erg vroeg in de morgen, ik voelde me onwel en moest overgeven. Maar tweede zit in oktober. Deze zomer leidde ik al 12 oefen- en bekerwedstrijden, dit weekend staat SC Wielsbeke B – SV Ingelmunster B op mijn programma. En vorig weekend was ik ook ref op een G-voetbaltornooi. Ook daarvoor volgde ik een speciale cursus. Die spelers reageren soms anders en je moet er soms wat psycholoog zijn, maar gelukkig hebben we daar ook hulp van de begeleiders. Maar ook die wedstrijden fluit ik met plezier.”
WEST-VLAAMSE REFS IN PROFVOETBAL
Jan Boterberg (ref)
Kevin Debeuckelaere (ref)
Brecht Devriese (AR)
Kevin Dhondt (AR)
Michael Geerolf (AR)
Kevin Monteny (FIFA AR)
Nick Senecaut (AR)
Kevin Van Damme (ref)
Tom Vanpoucke (AR)
Jasper Vergoote (ref)
Jordy Vermeire (ref – ook FIFA ref Beach Soccer)
Ken Vermeiren (ref)
WEST-VLAAMSE REF NATIONAAL NIVEAU VOETBAL VLAANDEREN
* 1D/REFEREE – EERSTE NATIONALE KBVB
LEFEVER Robin – STOVE Florian – WINDELS Christophe – ZEEBROEK Bart
* 2D/REFEREE – TWEEDE AFDELING VOETBAL VLAANDEREN
BOSSUYT Niels – PATROUILLE Tom
* 3D/REFEREE – DERDE AFDELING VOETBAL VLAANDEREN
DEWULF Bjorn – FOCKEDEY Gilles – VANDENBUSSCHE Bernd –
* 1D/ASSISTANT-REFEREE – EERSTE NATIONALE KBVB
BONDUEL Toon – LAKIERE Glenn – DE MEULEMEESTER Stijn – DELCROIX Joline (FIFA AR in damesvoetbal) – DELPORTE Nick – D’HAENE Niels – SANDERS Thomas
* 2D/ASSISTANT-REFEREE – TWEEDE AFDELING VOETBAL VLAANDEREN
BAILLIEUL Christophe – DECROO Sam – DUYCK Brian – PROVOOST Niek – VERHEYE Tom – GEBRUERS Indy – HUYGHEBAERT Joachim – VERMEULEN Andy
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
