“Voor de beste Belgische lopers is het niet makkelijk om in Ploegsteert te winnen”

Hoeveel reportages er al over wijlen Frank Vandenbroucke zijn gemaakt, weet niemand. Ook ouders Jean-Jacques Vandenbroucke en Chantal Van Ruymbeke zouden het niet kunnen zeggen. Dus trokken wij naar Ploegsteert om met hen eens niet over hun zoon te praten. Waarover het dan wel ging? De Course du Souvenir, de bekende loopwedstrijd die traditioneel op 11 november plaatsvindt. Jean-Jacques organiseerde in 1981 de eerste editie en doet dat 38 jaar later nog altijd. Een reportage. En nee, Frank Vandenbroucke kwam niet ter sprake.

Het is woensdag 6 november en in Ploegsteert is er duidelijk iets op til. Nog vijf dagen. Dan vindt de jaarlijkse hoogmis van het landelijke dorpje plaats. Op Henegouws grondgebied, vlakbij de grens met West-Vlaanderen. Alhoewel, de link met onze provincie is wel degelijk aanwezig. Tot de wettelijke bepaling van de taalgrens in 1963 was Ploegsteert zelfs onderdeel van West-Vlaanderen. Jean-Jacques Vandenbroucke glimlacht eens als we hem ernaar vragen. “Ook ik heb West-Vlaamse roots, want mijn grootvader was afkomstig van de regio Zwevegem en Rollegem. Mijn vader groeide op in Moeskroen, terwijl mijn moeder van Tourcoing was en de Franse nationaliteit bezat. Daar ben ik ook naar school gegaan, vandaar dat ik niet zo goed Nederlands spreek. Mijn vrouw Chantal doet dat wel. Haar mama is afkomstig van Ninove, in Oost-Vlaanderen.”

Lopende coureurs

Gemoedelijkere gesprekspartners dan Jean-Jacques Vandenbroucke, 72 jaar intussen, kan je haast niet vinden. Zeker niet als zijn Course du Souvenir ter sprake komt. 38 jaar geleden, op 11 november 1981, vond onder zijn impuls de eerste editie plaats. Opmerkelijk, want was hij niet afkomstig uit een wielerfamilie pur sang? Zelf eindigde Jean-Jacques ooit op het podium van Gent-Staden, waarna hij als mecanicien bij tal van profteams aan de slag was. Zijn acht jaar jongere broer Jean-Luc bouwde dan weer een profcarrière van veertien jaar uit, bekroond met onder meer een zege in Parijs-Tours en de proloog in de Vuelta. “Onze link met het wielrennen was ook de reden om een loopwedstrijd te organiseren”, pikt Jean-Jacques al lachend meteen in. “In die tijd onderhielden heel wat coureurs hun conditie tijdens de winter met looptrainingen. Jean-Luc zei: ik kan tien kilometer in tijd x lopen. Een andere renner zei: ik kan dat in tijd y. En maar stoefen onder elkaar. Dus heb ik op een bepaald moment gezegd: als het zo zit, ga ik zelf een loopwedstrijd organiseren. Dan zullen we zien welke coureur het snelst kan lopen. (slaat enthousiast een map vol met oude knipsels open) Kijk, we hebben alles mooi bewaard. In de eerste editie waren er 87 deelnemers. Philippe Delannoy won. Mijn broer Jean-Luc werd zevende en eerste wielrenner, net voor Philippe Poissonnier. Zelf werd ik tiende, maar een grote loper is er aan mij niet verloren gegaan. Op de halve marathon van Kuurne haalde ik ooit een tijd van 1u26′. Ik was echter iets te zwaar om goed te kunnen lopen.”

Coureurs waren aan het stoefen over hoe snel ze liepen. Dus zei ik: ik organiseer een wedstrijd. Dan zien we meteen wie het snelst kan lopen

“Vanaf de tweede editie kwamen ook niet-fietsers naar Ploegsteert om deel te nemen”, vervolgt Jean-Jacques. “De trein was vertrokken, maar de naam Course du Souvenir kwam pas in 1986 op de proppen. Dat de eerste editie op 11 november plaatsvond, was niet bewust gekozen, ook al passeerde onze wedstrijd vanaf het begin langs enkele begraafplaatsen en monumenten. Al vlug beseften we dat het mooi zou zijn als we zo een link tussen de Eerste Wereldoorlog en sport konden leggen.”

1986 was ook het jaar waarin ene Roger De Vlaeminck, een fervent loper, aan de start van de Course du Souvenir verscheen. Hij was niet de enige grote naam die in de loop der jaren naar het bescheiden Henegouwse dorpje kwam afgezakt. “Mohammed Mourhit was één van hen”, somt Jean-Jacques om. “Ook Miel Puttemans stond hier ooit aan de start, net als Benoît Zwierzchiewski, die in 2003 de marathon van Parijs won in een fenomenale tijd van 2u06′, toen de beste Europese tijd ooit. Zwierzchiewski is geboren in Moeskroen, maar bezit de Franse nationaliteit. Het is een grote naam bij onze zuiderburen.” Daar bleef het niet bij. Jean-Jacques: “Grote namen als Paul Van Himst, Andrei Tchmile en Claude Criquielion kwamen hier ooit het startschot geven.”

Een beetje startgeld

Intussen prijken ook tal van nationaliteiten op de erelijst van de Course du Souvenir. “Britten, Australiërs, Russen, Kenianen…”, somt Jean-Jacques op. (grijnst) “Voor de beste Belgen is niet gemakkelijk om bij ons te komen winnen. De Keniaan Vincent Kiprop heeft met 1u01′ nog altijd het wedstrijdrecord op zijn naam staan. Hem nog verbeteren wordt niet evident, maar ook maandag zullen twee sterke Kenianen ongetwijfeld een poging ondernemen. Eén van hen, Enos Kales Kakopil, won enkele weken geleden de halve marathon van Parijs in een tijd van 58’29”. Hoe we erin slagen om lopers van dat niveau naar Ploegsteert te halen? We onderhandelen met hun managers en geven hen een onkostenvergoeding, aangevuld met premies. Maar daar gaan we nooit te ver in”, benadrukt Jean-Jacques.

“Van Belgische zijde nemen Abdelhadi El Hachimi en Stijn De Vulder deel, net als Frederik Van Lierde, Diego Van Looy en Alexandra Tondeur. Met die twee laatsten krijgen we twee wereldkampioenen aan de start. Maar die Kenianen bedreigen zal moeilijk worden. Ik hoorde onlangs hoe die gasten trainen. 20 intervallen van een kilometer aan een gemiddelde snelheid van 20 km per uur, met anderhalve minuut recuperatie tussenin. (fronst de wenkbrauwen) Incroyable, hein!

Jean-Jacques is ook vol bewondering voor de triatleet Frederik Van Lierde. “Ik kwam hem enkele dagen geleden nog tegen toen ik ter hoogte van Menen langs de Leie aan het fietsen was. Zelf heb ik net als hem een abonnement om op de wielerpiste in Roubaix te rijden. Als je hem daar ziet trainen… Wat een motor!

Mo Farah als idool

Jean-Jacques is nu helemaal op dreef. Enthousiast vertelt hij over zijn passie voor de atletieksport. “Pas op, wielrennen blijft mijn favoriete sport. Absoluut. Maar als het WK atletiek of de Memorial Van Damme bezig is, kruip ik gegarandeerd voor de televisie. Mo Farah is mijn favoriete atleet. Wat hij deed, heb ik zelden gezien. Ook Hicham El Guerrouj was een atleet naar mijn hart. En nu is er natuurlijk Koen Naert, die vorig jaar Europees kampioen op de marathon werd. Vorig jaar ging Koen normaal naar Ploegsteert komen, maar hij heeft uiteindelijk zelf gebeld om af te zeggen. Hij moest naar een familiefeest.”

Om al die toplopers aan de start te krijgen, is de naam Vandenbroucke natuurlijk mooi meegenomen. Dat beseft ook Jean-Jacques. “Om sponsors te vinden, is dat ontegensprekelijk een groot voordeel. Neem nu Garage Devos uit Roeselare. Zij sponsoren mijn kleindochter Cameron en zorgen komende maandag ook voor auto’s die de loopwedstrijd volgen. Het is opmerkelijk hoe de Course du Souvenir in deze streek leeft. Dé steenbakkerij in Ploegsteert, één van de grote bedrijven in deze regio, heeft zich met 300 personen ingeschreven. Het personeel mag gratis, op kosten van het bedrijf, deelnemen. Prachtig toch?”

Kleindochter Cameron

Wie maandag misschien ook aan de start verschijnt, is Cameron Vandenbroucke. De kleindochter van Jean-Jacques en Chantal nam enkele weken geleden nog deel aan een loopwedstrijd in Geluwe. Op de 7,1 kilometer werd ze tweede in 29’18”, ruim een minuut achter winnares Lies Deruddere. Vier jaar geleden mocht de intussen 20-jarige Cameron, een veelbelovend atlete op de 800 meter, nog aantreden op de Europese Jeugdolympiade in Tbilisi, maar een aanrijding op training maakte op 17-jarige leeftijd een vroegtijdig einde aan het atletiekcarrière.

Cameron loopt intussen weer, maar de oude wordt ze niet meer. Zelf praat ze daar niet zo graag over. Begrijpelijk. Ook zij zal nooit weten waartoe ze echt in staat was geweest

Jean-Jacques zucht als hij eraan terugdenkt. “Cameron was natuurlijk nog heel jong toen ze bij de beste loopsters van haar leeftijd in Europa was. Op haar 16de liep ze 2’11” op de 800 meter. Daarmee was ze een seconde trager dan de beste Belgische van haar generatie, de één jaar oudere Elise Vanderelst. Die veroverde dit jaar zilver op het EK voor beloften en was er in de zomer van 2018 ook al bij op het EK voor senioren in Berlijn. Niemand die kan zeggen of Cameron daar ook toe in staat was. Op je 18de en 19de moet je blijven evolueren. Sommigen slagen daarin, sommigen niet. We zullen het nooit weten.”

Jean-Jacques’ kleindochter maakte een jaar geleden de overstap naar de wielersport. “Maar hoe je het ook draait of keert: dat is haar sport niet, ook al doet ze het graag”, geeft hij aan. “Atletiek, dat is haar sport. Cameron loopt intussen weer, maar de oude wordt ze niet meer. Veel volume of zware intervaltrainingen afwerken, dat is niet meer aan haar besteed. Jammer, maar daar moeten we mee leren leven. Ook Cameron. Zelf praat ze daar niet zo graag over. Begrijpelijk. Ook zij zal nooit weten waartoe ze echt in staat was geweest.”