Mama wil voorrang voor fietsers en voetgangers: “Was die fietsstraat er, dan hadden we Kato nog”

Niet alleen de zone 30 zal almaar groter worden en vaker opduiken. Ook fietsstraten en fietszones winnen terrein. Uit onze rondvraag blijkt dat 95 procent van de West-Vlaamse gemeenten fietsstraten wil of er al heeft, zes op de tien lokale besturen werkt zelfs aan een fietszone. Zwevegem is een van de gemeenten die straks haar grote fietszone opent. En toch komt die voor de familie van Kato (12) te laat.

“Elke keer ik langs het bordje ‘fietsstraat’ rij, flitst die dag weer voor mijn ogen. Die rode tent, dat laken over haar lichaam, haar hand in de mijne. Het went niet. Nooit, vrees ik.” Wendy Demeestere (42) kijkt even voor zich uit. Het zijn zowat de eerste woorden van ons gesprek. “Niets wat ik doe of zeg, brengt ons Kato terug. Ik kan alleen maar hopen dat niemand ooit hoeft mee te maken waar wij sinds die vrijdagochtend door moeten.”

Vijf maanden geleden, op 18 september 2020, fietste de 12-jarige Kato Vandenbogaerde samen met haar vriendinnetje naar school. Iets wat ze zo goed als elke dag deed. Zorgeloos. Lachend. Op minder dan 100 meter van de schoolpoort loopt het gruwelijk fout. Bij een inhaalmanoeuvre van een vrachtwagenchauffeur komt Kato ten val, onder de vrachtwagen. Het meisje overleeft de zware verwondingen aan haar hoofd niet. Twaalf jaar is ze. Twaalf jaar voor altijd.

“Weet je wat het laatste is wat ze zei tegen haar vriendinnetje? Pas op, ’t is daar ne camion . Kato had hem voelen komen, ze was altijd bijzonder voorzichtig onderweg. Net als ik”, zegt Wendy. “We weten eigenlijk nog altijd niet hoe het precies is kunnen gebeuren. We wachten nog altijd op het verslag van de verkeersdeskundige… Vijf maanden later.”

Wat wel zeker is: Kato en haar vriendin fietsten naast elkaar, iets wat perfect is toegestaan in een bebouwde kom. Dat de vrachtwagenbestuurder hen inhaalde, vlak voor een wegversmalling is ook klaar en duidelijk. “Ze zaten klem tussen de vrachtwagen en de hoge drempel van het voetpad. Ze konden niet uitwijken, ze konden gewoon niet weg.”

Te laat voor ons

Wendy denkt na, en wikt haar woorden. “Eigenlijk geven wij de chauffeur niet de schuld. Je kan je afvragen waarom hij daar was vlak voor schooltijd. Je kan je afvragen waarom hij die twee fietsende kinderen net daar wilde inhalen. Dat allemaal wel. Maar wij zijn het slachtoffer van het uitstellen door de gemeente, het slachtoffer van iets wat al lang had moeten gebeuren. Daar moest een fietsstraat zijn. Al lang. Dat nemen wij het gemeentebestuur wél kwalijk.”

Het nieuwe circulatieplan, met de fietszone in het centrum, lag inderdaad al langer klaar. Alleen gooide corona roet in het eten, zowel voor de burgerparticipatie als voor de uitwerking, gaf burgemeester Doutreluingne aan. Kort na het dodelijke ongeval wordt het circulatieplan wél ingevoerd. En vanaf begin maart is ook de 6 kilometer lange fietszone in Zwevegem-centrum van kracht.

Heel wrang gevoel

“Het is nog altijd corona, en nu lukt het wel? Er moet altijd eerst iets gebeuren vooraleer men in actie schiet”, zucht Wendy. “Voor ons is het te laat. Kato is weg. Was daar toen een fietsstraat geweest, dan was het nooit zover gekomen. Daar ben ik zeker van, 100 procent zeker. Ik zit in dat opzicht met een heel wrang gevoel.”

“Er moet altijd eerst iets gebeuren vooraleer men in actie schiet” – Wendy Demeestere, mama van Kato

Dat zegt ook Luc Demeestere, Wendy’s vader en de opa van Kato. “Er is geen greintje bescherming voor fietsende kinderen, ook al zijn ze vlak bij school. Terwijl die er daar wel had kunnen en moeten zijn. Mochten ze gedaan hebben wat ze moesten doen, zaten we hier nu niet zo. Kato zou hier nog rondlopen. Ze zou hier om 16.10 uur binnenkomen, haar glazeke ice tea drinken en vier karamellen in haar zak duwen. En daarna was ze weer weg.”

Luc glimlacht terwijl hij vertelt over zijn kleindochter. “Het zijn die kleine dingen die we missen. Je kan je niet voorstellen hoe dat voelt. Eigenlijk zou niemand dat ooit moeten voelen. Niemand.”

Anders denken

Ondanks hun verdriet zijn Wendy en Luc ergens ook blij dat de beloofde fietszone er daadwerkelijk komt, al is het maar omdat hun gemeente in de toekomst veiliger wordt. “Als ouder waarschuwen we onze kinderen als ze zich in het verkeer begeven. Dat ze heel goed moeten opletten, geen risico’s nemen, altijd uitkijken”, zegt Wendy. “Terwijl we als maatschappij minstens evenveel op het omgekeerde moeten inzetten. We moeten onze kinderen in het verkeer beschermen. Natuurlijk moeten ze de gevaren leren kennen, maar de mentaliteit van velen achter het stuur zit fout.”

“Opmerkingen als ’t zijn die fietsers die peizen dat ze het ’t allemaal mogen . Daar komen mijn haren van recht, hé”, gaat Wendy verder. “Wat in hemelsnaam heeft Kato misdaan? Zeg het mij.” “Met borden en roodgeschilderde straten alleen komen we er niet”, zegt Luc. “Zoals Wendy zegt: je moet kinderen waarschuwen, maar zowel het beleid als de chauffeurs zelf moeten ook stilstaan bij hun verantwoordelijkheid. Die klik moeten we maken. En niet enkel vlak bij scholen. In het hart van een gemeente moeten de voetgangers en de fietsers op de eerste plaats komen, boven de auto en de vrachtwagen. Maar weet je wat het probleem is? Velen doen zowat alles met de auto en willen vlakbij parkeren. Mochten ze kunnen, ze rijden tot in de winkel. Die manier van denken moet veranderen.”

Opvang

Intussen proberen Wendy, haar oudste dochter Yana (16) en de rest van de familie het verlies van Kato een plaats te geven. “ Soms heb je het gevoel dat je je voor de buitenwereld sterk moet voordoen. De ene dag gaat het beter dan de andere”, geeft Wendy aan. “De beste momenten zijn die met mijn opvangkindjes (Wendy heeft een kinderopvang ‘La Casa de Kato’, red.) . Zij stellen mij geen vragen, zij kennen zelf geen zorgen. Die kindjes zijn er gewoon voor je, ze komen je troosten als ze zien dat het moeilijk wordt. Dat is fantastisch. Ik zou het niet zonder hen kunnen.”