Frederic Vansteenkiste is getrouwd en papa van twee dochters. Hij werkt voor afvalintercommunale MIROM in Roeselare. Deze week blogt hij over… zwerfvuil!
Op de lente zelf is het nog even wachten, maar de Grote Lenteschoonmaak: die is wél al begonnen. En laat die emmer en dweil gerust nog even staan: we hebben het niet over dié lenteschoonmaak. Van 16 t.e.m. 31 maart trekken duizenden vrijwilligers op pad om zwerfvuil op te ruimen. Heel wat van hen doen dat eigenlijk ook al eens tijdens zomer, herfst of winter, maar tijdens deze specifieke twee weken besteden gemeenten samen met de Mooimakers extra aandacht aan het netjes houden van onze omgeving. Niet toevallig in de lente, want het is nòg zo hard genieten van ontluikend groen en bloeiende bloemetjes als er géén muffe plastic zak rond gedrapeerd hangt.
Voor hardleerse overtreders kan je er enkel op vertrouwen dat karma bestaat
Schrik dus niet als je de komende dagen groepjes mannen, vrouwen en kinderen in fluohesjes ziet opduiken. Ze komen niet per se lawaai maken tegen de stijgende brandstofprijzen en gaan de boel al helemaal niet kort en klein slaan. Integendeel, ze komen opruimen en ervoor zorgen dat straten, bermen, parken en pleinen er piekfijn bij liggen. Je hebt ze trouwens in alle soorten. Er zijn gelegenheidsvrijwilligers die één keer per jaar de handschoentjes aantrekken, kindjes die moeten van papa en papa’s die moeten van de kindjes, je hebt mannen die het huis uit willen maar niet kunnen biljarten en er zijn gepensioneerden die tussen het reizen, opvangen van de kleinkinderen, kaarten, verbouwen en tuinieren nog ergens een half uurtje vrije tijd hadden gevonden. Je hebt er die zorgen dat hun stoep en die van hun buurvrouw er proper bij ligt en je hebt er die wekelijks een traject van een bescheiden rittenkoers netjes houden.
Ikzelf zit daar een beetje tussenin. Een paar jaar geleden toevallig een eerste keer mee begonnen (Meer daarover in een blog ergens in april… Spannend hé!) en sindsdien de activiteiten een beetje opgedreven. Tegenwoordig proberen we er telkens bij te zijn voor de jaarlijkse opruimactie van de school en die in onze wijk en hebben we ook onze vereniging meegesleurd in het engagement. Sinds kort heb ik bovendien ook een eigen smerig stukje straat ‘geclaimd’ (op de website van de Mooimakers), waarmee ik het op mij neem om daar de strijd aan te gaan met enkele hardnekkige pollueerders. Dat klinkt wel stoerder dan het is, want ik ga niet in een hinderlaag liggen en ik zet (nog) geen valstrikken uit. Maar bon: alle rommel opruimen is toch ook een béétje stoer, right? Zeker als ik mijn superheldenpak draag!
Hoe dan ook, door er zelf mee bezig te zijn, ben ik er ook alsmaar meer van overtuigd dat zwerfvuil opruimen binnen afzienbare tijd dé nieuwe hype wordt. Kan ook niet anders, want het is een activiteit opgebouwd uit essentiële elementen van alle eerdere hypes: Evy Gruyaert meets Marie Kondo, overgoten met een scheut ‘Hygge’. Behalve de rubik’s cube dan, daar vind ik geen analogie. En die is dan nog eens van plastic gemaakt… * eyeroll * Echt waar: is het 2019 niet, dan wordt 2020 vast en zeker het jaar van zwerfvuil ruimen. Een variant op ‘plogging’, maar dan zonder dat obligate hardlopen. Ze moeten er alleen ook nog een iets commerciëlere en bij voorkeur exotische term voor bedenken. Want je hebt het eigenlijk allemaal: je wandelt in de gezonde buitenlucht, je strekt je armen, buigt voorover en draagt intussen een steeds zwaarder wegend gewicht met je mee. Je persoonlijke fitness coach kan het zo efficiënt niet bedenken! Tegelijk moet je bovendien de ogen open en de geest wakker houden om geen propje of peukje te missen. Een immer muterende geocache als het ware. Er hoort ook een niet te verwaarlozen sociaal aspect bij én je houdt er nadien een voldaan gevoel aan over. Goed voor hart en geest, het is eigenlijk bizar dat het nog niet eerder is doorgebroken.
Vrijwilliger type 2: mannen die het huis uit willen, maar niet kunnen biljarten
Nu, hoe veel voldoening je ook haalt uit zo’n mooie roeping en hoe aangenaam het opruimen ook moge wezen, we gaan niet ontkennen dat er ook een keerzijde is. Experimenten hebben aangetoond dat plekken waar zwerfvuil wordt opgeruimd effectief sneller proper blijven (vuil lokt ander vuil uit), maar helaas blijven er ook plekken waar het keer op keer herbeginnen is. ‘Dweilen met de kraan open’, nogal wat vrijwilligers kennen het spijtig genoeg maar al te goed. Je zorgt dat een weggetje er kraaknet bijligt, draait je op het einde om en stelt vast dat er precies net weer een vrachtwagen een lading verse blikjes heeft gelost. Soms lijkt het alsof de viezigheid uit de lucht valt of uit de grond komt gekropen: zo snel is het er soms terug.
Het aantal remedies is spijtig genoeg eerder schaars. Met preventie en sensibilisering worden alsmaar meer mensen met goede bedoelingen zich bewust van wat kan en wat niet, maar er zal altijd een kleine groep pipo’s en pipettes zijn waar de boodschap niét doordringt. Zelfs niet als Jens Dendoncker het hen persoonlijk komt uitleggen. Daar kan je er enkel op vertrouwen dat karma bestaat en dat de flurk die argeloos en met een gemene grijns op de lippen een leeg blikje carapils in het gras mikt, op een mooie zondagmorgen onvoorzien, blootsvoets en met zijn volle gewicht op een rondslingerend legoblokje stapt. Andersom kan je dan duimen dat dappere vrijwilligers die zich nodeloos inzetten en blijven opruimen al eens een briefje van vijftig euro vinden dat in een struik is gewaaid.Echt gebeurd trouwens dat laatste, vraag maar aan mijn jongste dochter.
Er is trouwens nog wel meer hoop op wat gerechtigheid. Waar je vroeger als vervuiler toch wel hele dikke pech moest hebben om net door de wijkagent betrapt te worden bij het dumpen van je afval, is de pakkans tegenwoordig veel groter. Er staan nog geen camera’s op elke straathoek of langs elke sluipweg, maar ze kúnnen daar wel geplaatst worden. De bestuurder die argeloos z’n blikje cola uit het raam keilt of de dame die haar gebarsten servies achterlaat bij de glasbol,… ze plegen een strafbaar feit en dat kan ook vastgesteld en gesanctioneerd worden. Waar de verborgen camera vroeger enkel gebruikt werd voor dolle fratsen van enkele lolbroeken op televisie, valt er voor de personen die figureren in de filmpjes in deze context al een pak minder te lachen. Nummerplaat- en/of gezichtsherkenning en huppekee: een fikse boete of een paar uurtjes gemeenschapsdienst.
Goed nieuws: er zijn politici zat die onze privacy verder aan banden willen leggen
En dat is nog maar een begin, denk ik dan. Want de techniek staat niet stil, dna-testjes worden alsmaar goedkoper en er zijn politici zat die onze privacy willen aan banden leggen. Ik heb geen glazen bol (wel meerdere glasbollen, maar da’s niet hetzelfde), maar het zou me niet verbazen als binnen vijf of tien jaar quasi elk stuk afval kan gelinkt worden aan de rechtmatige eigenaar. Een partiële vingerafdruk op een chocoladewikkel, een druppel speeksel van de lippen die aan dat blikje bier lurkten of een fragment oorsmeer aan een argeloos weggegooid oorstokje en je hàngt. Ik zie het zo voor me…
Anno 2030, tijdens de 12e opeenvolgende droge zomer: een ELABA (Environmental Littering Abuse Betrappings Agent, duh) spot een weggegooide sigaret in de goot en scant de peuk met zijn machientje. Tien minuten later valt een zwaarbewapend SWAT-team binnen bij een malafide roker die vijf straten verder woont. Met veel brekend glas, geroep en naar beneden glijdend via zo’n kabels, want iedereen heeft een glazen plafond. Ze checken zijn identiteit en matchen zijn gele tanden aan het type sigaret, waarna hij ter plekke middels de justitie-app wordt veroordeeld voor misdaden tegen de planeet. Zijn straf: gedurende vijf maanden herbruikbare bekertjes met drinkwater en proteïnerepen gaan uitdelen aan uitgehongerde autobestuurders die dan al twee jaar stilstaan in een file op de Westlaan. (…) Ja, ik bekijk veel films.
Nu goed, zo ver zijn we voorlopig nog niet. En dus gaan we best gewoon nog even door met zwerfvuil opruimen. Nu zaterdag bijvoorbeeld, tijdens de zwerfvuilopkuisdag van Roeselare. (of een waardig alternatief in je eigen gemeente) Doe je eens mee? Claim dan een stukje (van jouw) straat, trek er af en toe (op je eigen tempo) eens op uit en besef ten volle dat alle beetjes helpen.
En dat briefje van vijftig euro dat je in de struik vindt, dat mag je van mij dan gewoon houden!
Leven zonder auto
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier