Doortrekken A19 verdeelt de Westhoek al 30 jaar

Trekken we de snelweg A19 Kortrijk-Ieper door tot in Veurne? Die vraag wordt al gesteld sinds eind de jaren 80. Of het er nog ooit van komt, is hoogst onwaarschijnlijk.

“Dit is een heel ingewikkeld dossier. De snelweg heeft de Westhoekbevolking verdeeld en het is jammer dat er nog altijd geen oplossing uit de bus is gekomen. Meer wil ik er niet over kwijt.” Aan het woord een van de protagonisten van een burgerbeweging die zich een tiental jaar geleden mengde in het publieke debat rond de doortrekking van de A19. De plannen voor de snelweg van Ieper naar Veurne liggen nog altijd gevoelig bij heel wat mensen. Bij elke verkiezing zijn er politieke partijen die het dossier opnieuw op tafel gooien, maar vooralsnog heeft dat weinig zoden aan de dijk gebracht. Een terugblik op de geschiedenis van een autosnelweg die eindigt op een ‘spookbrug’ in Ieper.

Komgronden

De eerste plannen om een autosnelweg aan te leggen van Kortrijk over Ieper naar Veurne dateren van in 1960. Toch duurde het tot eind de jaren 70 voor de overheid startte met de aanleg van het eerste deel: de A19 van Kortrijk naar Ieper. In 1980 volgde de opening van de nieuwe autosnelweg met afritten in Gullegem, Moorsele, Menen, Wervik, Zonnebeke, Ieper-Centrum en Ieper-Noord. Van de aanleg van deel twee, Ieper-Veurne, was toen geen nog sprake. Het geld was op. “Tot de doortrekking van de A19 uitgetekend stond in de nieuwe gewestplannen van eind de jaren 80“, vertelt Jan Durnez. De burgemeester van Ieper is oud-gedeputeerde en Vlaams parlementslid. Hij volgt het dossier al vele jaren op de voet. “Er was echter geen haast bij, al begonnen onder meer landbouwers en natuurverenigingen zich wel zorgen te maken. De weg zou onder meer door de komgronden van Lampernisse lopen, een deelgemeente van Diksmuide. In 1993 besliste Europa om dat gebied te erkennen als natuurgebied. Onmogelijk om daar een autosnelweg aan te leggen en het dossier kon terug naar af.”

“Nog altijd zijn er politici die ijveren voor de doortrekking van de A19, maar dat is folklore”

Yves Leterme

De regering moest op zoek naar alternatieven. “Al vrij snel werd duidelijk dat het doortrekken van de A19 zou moeten gebeuren via de gewestweg N8 van Ieper naar Veurne”, gaat Jan Durnez verder. “Alleen is die weg daarvoor niet geschikt. Er volgde een zoektocht naar alternatieven. Zou er een stuk snelweg bijkomen tot in Woesten, halverwege tussen Ieper en Veurne? Kwam er een omleiding via de Ieperse deelgemeente Brielen? Zou Pilkem Ridge, een belangrijke Ieperse oorlogssite van tijdens de Eerste Wereldoorlog, doorkruist worden? Het waren opties en die hadden allemaal hun voor- en tegenstanders. Van de actiegroep JA19 tot de protestgroep Geen Streep Door De Westhoek: het dossier A19 hield de Westhoek vele jaren in zijn ban. Tot de Vlaamse regering, onder leiding van Vlaams minister-president Yves Leterme, in 2005 een compromis kon bereiken. Er zou een opwaardering komen van de N8 met een bypass rond Brielen, Elverdinge en Woesten.” Alles leek in kannen en kruiken, tot een groep inwoners van het gebied waar de bypass zou komen naar de Raad van State trok tegen de plannen… en die gaf de inwoners gelijk. Het werd opnieuw akelig stil in het dossier.

Geen prioriteit

Tot Vlaams minister Ben Weyts (N-VA) eind vorig jaar bekend maakte dat hij 10,5 miljoen euro vrijmaakt voor de herinrichting van de N8 van 2017 tot 2019. Daarvan is 6,5 miljoen euro bedoeld voor onteigeningen, het overige geld gaat naar het herinrichten van de N8 tussen Veurne en Alveringem. Voor het zuidelijke deel van de N8 volgde ook nieuws. Zo liet de minister weten dat hij 450.000 euro uittrekt voor het herinrichten van de weg in Vleteren. Het Agentschap Wegen en Verkeer heeft het initiatief genomen om met alle partijen één standpunt uit te werken voor de toekomst van de N8. “Er zijn nu wel consultaties bezig,” zegt Jan Durnez, “maar ik heb geen idee in welke richting die gaan. Het staat wel vast dat dit dossier geen prioriteit heeft. Hopelijk wordt dit probleem ooit opgelost.”

Peter Bossu is coördinator van de werkgroep Lampernisse Natuurpunt De Bron. “Het moet zo’n 30 jaar geleden zijn dat ik voor het eerst lid werd van een milieubeweging”, vertelt hij. “De doortrekking van de A19 was toen een heikel punt waar we ons met de natuurverenigingen hevig tegen verzetten. De nieuwe weg zou in de plaats van een waardevol natuurgebied komen en de Westhoek dwars doormidden snijden. We stelden ons de vraag of zo’n autosnelweg wel nodig was? Ook de boeren steunden ons. Uiteindelijk zijn we erin geslaagd om de komgronden te laten erkennen als natuurgebied en dus werd het tracé door de IJzervallei geschrapt. Een goede zaak, maar er volgde een zoektocht naar alternatieven.”

Achterhaalde gedachte

“Ook toen bleef de strijd doorgaan. Ik schreef onder andere een bijdrage in het boekje ‘De A19 doortrekken? Neen, merci!’. Ik ben er wel altijd voorstander van geweest om de N8 verkeersveiliger te maken. Geen autosnelweg of expresweg, maar een veiliger weg voor fietsers en voetgangers. Nog altijd zijn er politici die ijveren voor de doortrekking van de A19, maar dat is voor mij folklore. In deze tijden van besparingen is dat een achterhaalde gedachte. Wie zou dat betalen? Het zou geen wonderoplossing zijn. Het dossier houdt de bewoners ook veel minder bezig, maar hopelijk komt er ooit een goed compromis uit de bus.”