De plannen die de Zusters van de Heilige Vincentius hebben met hun kloosterdomein in Gits, blijven op social media voor controverse zorgen. De Facebookgroep ‘Stop de sloop van Gits’ roept mensen op om een bezwaarschrift in te dienen tegen de sloop van een gedeelte van het klooster. De zusters zelf benadrukken dat ze met hun project niet over één nacht ijs gegaan zijn.
Het verhaal van het masterplan voor de kloostersite begon in 2018.
“Hier in Gits leven we momenteel nog met een 11-tal zusters samen in gemeenschap zoals vroeger”, vertellen zuster Lucrèse en zuster Monique. “Hierbij nemen we de zorg voor de oudere zusters op ons. Dat is iets wat we altijd willen blijven doen, zolang we kunnen. We weten echter al lange tijd dat we die praktische zorg niet meer vanuit ons huidige gebouw kunnen blijven geven. Het is hier te groot en niet genoeg aangepast. Drie jaar geleden besloten we in de raad van de zusters om effectief werk te maken van de toekomst.”
Op dat moment lagen enkele pistes open. Een verhuis uit Gits naar een ander klooster was een mogelijkheid die snel verworpen werd. “We voelen ons verbonden met Gits en voor de oude zusters is het niet goed om nog te verhuizen”, klinkt het.
Een verkoop van het domein aan een projectontwikkelaar sloten de zusters onmiddellijk uit. Er werd nagedacht over een eventuele renovatie, maar ook dat bleek niet haalbaar. De keuze viel uiteindelijk op de bouw van een kleiner, nieuw klooster.
Nieuwbouw is dringend
“Deze nieuwbouw is voor ons nu dringend. Onze gemeenschap werd zoals zovelen zwaar getroffen door Covid-19. Het nieuwe gebouw moet duurzaam, sober en betaalbaar zijn. In de toekomst moet het ingezet kunnen worden voor een sociaal doel als wij er
“Dit project is goed voor veel Gitsenaars”
De zusters dachten echter ruimer dan enkel hun eigen huisvesting. Ze wilden ook de toekomst van het volledige kloosterdomein van twee hectare vastleggen en nodigden enkele participanten uit om mee na te denken. Dat waren het schoolbestuur, de kerkfabriek, het OCMW en het gemeentebestuur.
Op dat moment was er nog geen effectieve studie over de erfgoedwaarde van het klooster. Die werd uiteindelijk uitgevoerd door Koplamp Architecten in Roeselare en deels gesubsidieerd door de provincie. Tegenstanders van de sloop zien hierin belangenvermenging omdat Koplamp Architecten ook instaat voor de bouw van het nieuwe klooster.
“We willen toch nog eens benadrukken dat de zusters de initiatiefnemers zijn van het masterplan”, aldus zuster Lucrèse en zuster Monique. “We kregen indertijd van de provincie drie offertes door en we hebben toen gekozen voor de goedkoopste offerte van architecten die in Roeselare dicht bij huis gevestigd waren en al goed werk geleverd hadden in Westvleteren. Dat was onze enige motivatie om voor Koplamp Architecten te kiezen.”
Volgens de studie heeft het hoofdgebouw van het klooster door talloze verbouwingen weinig erfgoedwaarde. “De expert van de kwaliteitskamer van de provincie, architect Raisier, deed ook een rondgang in het klooster en bevestigde de studie van Koplamp.”
Uiteindelijk werd een masterplan opgesteld waarin naast het nieuwe klooster de bouw van een nieuwe school werd voorzien, groene zones en veilige wandel- en fietsroutes. Er wordt ook plaats voorzien voor een dienstencentrum en buitenschoolse kinderopvang. Van het huidige klooster worden de kapel, de muur en de grot behouden, de rest wordt afgebroken.
Gevel behouden
Dat laatste zorgt voor protest. Guido Vandenaweele, een uitgeweken Gitsenaar, riep de mensen van Gits op om bezwaarschriften in te dienen tegen de sloopvergunning. “Het klooster is een medebepalend deel van het dorpslandschap, het mooiste dorp van Vlaanderen, en moet als erfgoed bewaard blijven”, aldus Guido Vandenaweele.
Ook de zusters hoorden over dit protest: “We hadden wel reacties verwacht op de sloop van het klooster, maar niet op deze manier”, klinkt het. “De sloop doet ons natuurlijk ook iets, we hebben hier tenslotte geleefd en gewoond. Maar we willen realistisch en toekomstgericht werken, daarbij zijn nostalgie en emoties geen goede raadgevers.”
“De missie van onze congregatie is altijd dezelfde geweest: vanuit onze christelijke inspiratie zorgen voor onderwijs, bejaardenzorg en kinderen en volwassenen met een beperking. We hebben hier zoveel ruimte en willen daarmee iets doen voor de mensen en de gemeenschap. Onze congregatie heeft her en der in Vlaanderen talloze schooltjes gesticht. Het is dus niet meer dan logisch dat een nieuwe school hier de ruimte krijgt.”
“De sloop zal ons uiteraard ook raken, maar we moesten een keuze maken”
“Ook het openbaar park en het dienstencentrum passen binnen onze zending: mensen zullen hier kunnen samenkomen, gemeenschap vormen en genieten van de natuur dicht bij huis. We zijn er dan ook van overtuigd dat dit project voor heel veel mensen van Gits goed zal zijn.”
De Facebookgroep ‘Stop de Sloop van Gits’ ziet ook de mooie kanten van het masterplan maar eist dat het klooster of minstens de gevel ervan behouden wordt en dat de nieuwe school erin geïntegreerd wordt. “We begrijpen dat mensen hier komen oprijden en onze gevel indrukwekkend en mooi vinden, dat is ook zo”, reageren zuster Lucrèse en zuster Monique. “Het gebouw heeft dan wellicht een lage erfgoedwaarde, toch heeft het voor ons en ongetwijfeld voor veel mensen van Gits een emotionele waarde. Indien we ons project tot een goed einde willen brengen, moeten we die gevoelens echter opzijzetten. Er lagen heel wat scenario’s en plannen op tafel en ergens moesten we een keuze maken. Wat achter onze gevel zit, is nu eenmaal een gebouw waar je heel weinig mee kunt doen. Men moet een school kunnen bouwen volgens de nieuwste inzichten en noden en dat kan hier niet. Enkel de gevel behouden en daarachter een nieuw gebouw neerzetten zou de school en het klooster voor enorme kosten zetten.”
Elien Vannevel woont en werkt als architect in Gent en is oorspronkelijk afkomstig uit Gits. Zij hoopt dat de gemeente de sloopvergunning niet goedkeurt: “Ik hoop dat de kenmerkende en krachtige lijnen van het klooster en het dorpszicht vanuit de verte behouden zullen blijven. Er is maar een klein beetje verbeelding en goodwill nodig om een prachtig project neer te zetten zonder beslissingen te maken waar men later spijt van heeft. Ik ben er nog steeds van overtuigd dat dat kan”, aldus Elien Vannevel.
Eén bezwaarschrift
Tot en met 5 januari kon er bezwaar ingediend worden tegen de sloop van het oude en de bouw van het nieuwe klooster. Op het online omgevingsloket werd slechts één bezwaarschrift ingediend. De zusters hopen binnenkort een start te kunnen maken met hun masterplan.
“Bij alles wat we doen, vertrekken we vanuit de leuze van onze patroonheilige Vincentius a Paulo: ‘Goedheid is de sleutel van het hart’. We hopen dat de Gitsenaars begrijpen dat ons project er is voor de hele gemeenschap en dat we steeds in openheid en met veel zorg en overleg hebben gewerkt. Dat het domein er steeds zal zijn voor onderwijs en zorg is voor ons belangrijker dan gevels en stenen”, klinkt het tot besluit. (Emely Vanhaecke)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
