Zeventig jaar Garnaalfeesten in Oostduinkerke: “Traditie mag niet verloren gaan”

Roland Vanbillemont en Marius Dugardein zijn twee van de 16 paardenvissers. © TV
Redactie KW

Oostduinkerke en de Garnaalfeesten, ze zijn al tientallen jaren onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het laatste weekend van juni staat weer volledig in het teken van het kleine grijze schaaldiertje. En van de paardenvissers natuurlijk. De allereerste Garnaalfeesten werden georganiseerd in de zomer van 1949. Al 70 jaar lang delen heel wat plaatselijke families deze traditie. Op 29 en 30 juni krijgt iedereen opnieuw de mogelijkheid om ‘s weirelds beste geirnoars‘ te proeven in Oostduinkerke. Roland Vanbillemont, zoon van de stichter van de feesten, en Marius Dugardein, een ervaren paardenvisser, doen hun verhaal.

Ze vormen het symbool voor Oostduinkerke, de paardenvissers. De ontstaansgeschiedenis van de paardenvisserij aan onze Belgische kust gaat terug tot de vijftiende eeuw. Na meer dan 500 jaar vissen te paard leek de traditie op haar einde te lopen rond de eeuwwisseling, toen er nog een drietal paardenvissers overbleven. Sinds 2006 is het aantal paardenvissers weer sterk gegroeid. Vandaag zijn ze met zestien. Zestien stoere mannen en vrouwen die door weer en wind de Noordzee te paard trotseren. Ze zorgen deze zomer opnieuw niet enkel voor demonstraties aan het publiek, maar ook voor een vreugdevol volksfeest.

De beginjaren

We schrijven 1949. Amandus Vanbillemont sticht de Garnaalfeesten in Oostduinkerke. “Ik ben trots dat mijn vader de garnaalfeesten 70 jaar geleden heeft opgericht”, aldus Roland Vanbillemont, zoon van. “Ikzelf ben paardenvisser geworden in 1975 en heb de feesten langzaamaan zien groeien.” Roland is paardenvisser in hart en nieren: “Ik ben geboren met de paardenvisserij en met de Garnaalfeesten. Ik was er voor het eerst bij in 1965.”

Roland liep mee in de Garnaalstoet tot enkele jaren geleden. “Tijdens de laatste stoet die ik meeliep was mijn paard versleten, en zijn baasje ook… Ik heb twee nieuwe heupen en geraakte amper nog op mijn paard”, betreurt Roland. “We hebben het eigenlijk te danken aan Honoré Loones (toenmalig burgemeester van Oostduinkerke en grootvader van N-VA-politicus Sander Loones) dat de feesten in Oostduinkerke zijn, anders waren ze in Koksijde”, vertelt Roland Van Billemont. Sinds het enthousiasme van Loones stond elke burgemeester achter de paardenvissers en de Garnaalfeesten. “De feesten waren interessant om toeristen naar Oostduinkerke te lokken en die moesten dus georganiseerd blijven worden”, zegt Roland. Maar de Garnaalfeesten zijn meer dan een toeristische attractie. Het feestweekend staat symbool voor de paardenvissers in Oostduinkerke en voor de folklore. Er is sindsdien nog niet zo veel veranderd, mits een paar kleinigheden. “Vroeger bestond de garnaalstoet uit een simpele wagen met een fornuis op, waarin garnalen werden gekookt”, aldus Roland.

Ik ben trots dat mijn vader de Garnaalfeesten heeft opgericht

“De garnaalfeesten hebben we moeten moderniseren, om het volk te blijven aantrekken, natuurlijk.” Marius Dugardein is paardenvisser geworden meteen nadat hij met pensioen ging. “Mijn goeie kameraad Henri ‘Jules’ Durant (een van dé boegbeelden van de paardenvisserij in Oostduinkerke) vertelde me dat ik paardenvisser moest worden. Ik kocht meteen een paard in Steenkerke.” Het duurde niet lang vooraleer de gewezen beroepsvisser werd opgenomen in de groep paardenvissers. “Kort nadat ik een paard kocht, kreeg ik een bericht dat ik voortaan lid was van de paardenvissers”, vertelt Marius. Op zaterdag 29 juni gaan Marius en zijn collega’s vissen voor de ogen van het publiek. Zondag is er de traditionele Zeewijding en daarna is het tijd voor de stoet, waarin de paardenvissers ook meelopen.

De Garnaalstoet eind jaren vijftig met ban links naar rechts Jan Simoen, Annick Baert, Liza Verbanck (+), Viviane Delanghe, Ronny Delanghe, Roland Zoete, Roger Vanneuville (+), Maria Delanghe, Alice Desaever (+), Henri 'Biks' Legein, Jeanne Bouten (+), Ginette Baert, Roger Bacquaert (+), Berten Brysse (+).
De Garnaalstoet eind jaren vijftig met ban links naar rechts Jan Simoen, Annick Baert, Liza Verbanck (+), Viviane Delanghe, Ronny Delanghe, Roland Zoete, Roger Vanneuville (+), Maria Delanghe, Alice Desaever (+), Henri ‘Biks’ Legein, Jeanne Bouten (+), Ginette Baert, Roger Bacquaert (+), Berten Brysse (+).© archief familie Delanghe George

Dugardein is al meer dan 15 jaar paardenvisser en benadrukt het belang van de feesten: “De Garnaalfeesten zijn de kroon op ons werk.” Voor de vissers zijn de Garnaalfeesten hoogdagen. “Mensen nemen tal van foto’s en kinderen staan te popelen om mee te mogen op de kar.” Het succes van de feesten valt niet onder stoelen of banken te steken. “Wanneer het feest gedaan is, willen mensen al direct kaarten kopen voor het jaar erop”, vertelt Marius trots. De traditie moet volgens Marius absoluut blijven voortbestaan: “We mogen de Garnaalfeesten niet verloren laten gaan.”

Unesco

De feestelijkheden zijn meer dan een ode aan de garnaalvissers alleen. Oostduinkerke is de enige kustgemeente ter wereld waar garnalen tot op vandaag te paard worden gevangen en dat moet uiteraard gevierd worden. Mede dankzij Marius werden de paardenvissers erkend als werelderfgoed door Unesco. “Toch een hele mooie verwezenlijking.”

(TV)

“Plezant dat we het samen kunnen doen”

Frieda Vanslembrouck en Johan Bouttery.
Frieda Vanslembrouck en Johan Bouttery.© TV

Om ervoor te zorgen dat de Garnaalfeesten in Oostduinkerke probleemloos verlopen, worden veel voorbereidingen getroffen. Frieda Vanslembrouck en haar echtgenoot Johan Bouttery staan dit jaar in voor een groot deel van de regie.

“Ik schrijf nu al zes jaar een stukje voor het straattheater”, begint Frieda Vanslembrouck over de Garnaalfeesten. “Ik vind het fijn om te doen, want elk jaar is het theaterstuk nieuw.” Frieda en Johan zorgen op 29 en 30 juni voor onder andere de regie van het straattheater, het verloop van de stoet, de opstelling van de nieuwe wagens en de presentatie vanop de tribune. Die wordt al meer dan 25 jaar in goede banen geleid door Johan Bouttery. Vanaf het moment dat de stoet begint te rollen, is het alle hens aan dek. “De Garnaalstoet mag niet vergeleken worden met een carnavalsstoet waar iedereen zomaar vrij rondloopt. Het is cruciaal dat de stoet goed georganiseerd is.” Daarbij vindt Johan het belangrijk een jong publiek aan te trekken.

“De traditie behouden is zeer belangrijk, maar we moeten bepaalde zaken updaten en moderniseren om ook jonge mensen aan te trekken”, vertelt Johan. Dit is het laatste jaar dat regisseur Etienne Mommerency zijn bijdrage levert. “Vanaf volgend jaar staan we er alleen voor”, aldus Johan. “Maar helemaal alleen zijn we allerminst, het is fantastisch om samen te werken met heel het team. De technische dienst van de gemeente Koksijde en de dienst toerisme zijn intens bezig met de Garnaalfeesten.” De voorbereidingen doen Johan en Frieda samen. “Tijdens de stoet lopen er een duizendtal mensen mee. We vergaderen de komende twee weken elke dag om ervoor te zorgen dat die duizend mensen beschikken over het materiaal dat ze nodig hebben.” Het harde werk van Frieda en Johan loont. “Het moment dat de paardenvissers passeren in de stoet krijgt iedere Oostduinkerkenaar kippenvel.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier