Zelfs een echte ketter mag Christus vertolken in de Heilig Bloedprocessie in Brugge

De zeven Jezussen in de Heilig Bloed-processie op één rij: Nala (met mama Emily), Abel, Stijn, Daan, Peter, Johan en Francis © Davy Coghe
Stefan Vankerkhoven

Het was even zoeken, maar ook dit jaar zal er een pasgeboren baby als ‘kindeke Jezus’ meegaan in de Heilig Bloedprocessie in Brugge. De messias is opnieuw een meisje: Nala Hoornaert. Zij is een van de zeven Jezussen in onze processie. Een kleine week voor Brugges Mooiste Dag nodigden we die ‘goddelijke figuranten’ uit voor een gezegende babbel.

Op de valreep, amper een week voor de ommegang, vonden de organisatoren een geschikt kindeke Jezus: de Brugse Nala Hoornaert, die op 28 maart geboren werd. Mama Emily Maenhout (35), lerares aan het VTI Brugge, is bereid om met haar baby het geboortetafereel te belichamen.

“Ik zag vorig jaar Maria met kind en dacht dat het wel leuk zou zijn om dat ook te doen”, bekent Emily Maenhout. Haar man Lander Hoornaert kan er op Brugges Mooiste Dag niet bij zijn, want hij is actief in de cateringsector en moet op die feestdag werken. Net als indertijd met Jozef is er een stand-in voor de echte vader van het kindje Jezus. “Mijn schoonbroer Samuel De Witte zal die taak op zich nemen”, aldus Emily.

Applaus

De op een na jongste Jezus in de processie dit jaar is Abel De Knock (13), die Latijn studeert aan de scholengroep Sint-Rembert in Torhout: “Ik mag dit voor de tweede keer doen, in het tafereel ‘Jezus en de leraars’. Tof: ik mag enkele leerkrachten, in de bijbel zijn het schriftgeleerden, de les spellen! Ik krijg steeds veel applaus van het publiek.”

“Figureren in de processie is bij ons een familietraditie. Mijn peter Jan Bonne vertolkt al 47 jaar Jahweh! Opa Luc maakt deel uit van de Hosanna-groep, mijn zus Fran (11) debuteert in de groep ‘Jezus zegent de kinderen’. Of ik toneel speel op school in Sint-Rembert? Neen! Ik volg wel saxofoonlessen.”

Zedelgemse schepen

Voor de Zedelgemse schepen van Personeel, Milieu en Omgeving Stijn Timmerman (39), zoon van een begrafenisondernemer én advocaat gespecialiseerd in uitvaartrecht, is het zijn allereerste deelname. “Ik speel al lang toneel bij het Zingend Vuurgeboomte in Loppem. Mijn collega acteur Filip Van De Voorde, die jarenlang de hoofdrol vertolkte in het tafereel ‘Jezus zegent de kinderen’, wou stoppen, omdat zijn stem niet meer ver genoeg draagt. Hij vroeg mij om hem te vervangen.”

“Even heb ik de boot afgehouden, veel vrije tijd heb ik niet naast mijn drukke job, mijn politiek mandaat en mijn gezin. Uiteindelijk heb ik toch ‘ja’ gezegd, het traditionele aspect van de processie spreekt mij aan. Het religieuze karakter is geen bezwaar”, knipoogt Stijn Timmerman.

Ezel

Daan Leber (27), een Bruggeling die uit liefde – zijn vriendin is Oost-Vlaamse – naar Merelbeke ‘emigreerde’ en die werkt op de klantendienst van een groene energieleverancier, fungeert als stand-in voor zijn vader Herman in de groep ‘Hosanna’. “Papa is al 25 jaar Jezus in het Hosanna-tafereel, bij de intocht in Jeruzalem op Palmzondag, zittend op een ezel. Maar hij zit dit jaar voor een Europese uitwisseling in IJsland en zocht een vervanger.”

“Aanvankelijk zou mijn broer Robbe het doen, maar het ezeltje is niet sterk genoeg. Bijgevolg speelt Robbe een Romeinse soldaat (‘een stampertje’) en mag ik twee uur lang een ezel berijden. Gelukkig zijn er twee begeleiders mee, om te verhinderen dat ik van die ezel val. Ik zal mijn vader tips vragen, onder meer hoe ik kan verhinderen dat mijn benen urenlang tegen die ruwe ezelshuid schuren.”

“Het is mijn eerste deelname aan de processie, ook al is meestappen op Brugges Mooiste Dag een traditie in onze familie. Mijn opa en mijn tante maken ook deel uit van de Hosanna-groep. De figuur van Jezus vertolken doet mij persoonlijk niks, maar ik merkte aan de reacties van andere figuranten tijdens de repetitie dat velen er toch een speciale betekenis aan geven. Toen ik mijn Christus-kostuum aan had, deden ze plots anders tegen mij.”

Ketter

Advocaat Peter De Becker (61) is de hoofdman van de Koninklijke Aloude Hoofdcamere vander Rhetorycken van den Heylichen Gheest. “Onze rederijkerskamer is het oudste toneelgezelschap van Brugge en simuleert al sinds 1428 het tafereel van het Laatste Avondmaal in de Heilig Bloedprocessie.”

“Onze groep is een keer gestraft en mocht enkele jaren geleden het tafereel niet meer spelen. De apostels krijgen immers echte wijn van de stad en een nieuwkomer, een vervanger uit het kostuumatelier, keek te diep in het glas tijdens de ommegang. Als hoofdman moet ik niet alleen de apostelen selecteren op basis van hun acteertalent maar ook op basis van hun drinkcapaciteiten. We hebben zwaar moeten lobbyen om dat tafereel terug te krijgen…”

Verloochend

Dat een telg van de ‘ketterse’ Brugse familie De Becker (vrijzinnige advocaten) ooit de zoon van God zou vertolken, doet menig wenkbrauw fronsen. “Grimeur Guido Beernaert viel bijna achterover toen ik op 35-jarige leeftijd voor het eerst Jezus speelde. Ik was toen al twee jaar ouder dan de echte Christus! Vooraleer ik dat mocht doen, moest ik wel eerst enkele jaren een apostel zijn”, glimlacht de advocaat .

“Ik heb op mijn strepen moeten staan en heb zelf de bijbel nauwgezet nagelezen, om een foutje te halen uit de tekst die ik moet declameren. Jezus zegt immers: voor de haan kraait, zal Petrus mij drie keer verloochend hebben. Er stond aanvankelijk ‘verraden’ in het scenario van de processie.”

“Sommigen denken zelfs dat de haan drie keer zal kraaien”, vervolgt Peter De Becker. Waarom hij deelneemt? Peter: “Niet uit geloofsovertuiging. Maar uit liefde voor Brugge, als rasechte Bruggeling heb ik leren sjotten in den Botanieken Hof. Mijn oudste zus doet trouwens ook mee, zij speelt Herodia.”

Kruisig hem

Gewezen onderwijzer Johan Vandenbroucke (65) zal wellicht voor het laatst het tafereel ‘Jezus wordt ondervraagd door Pilatus’ vertolken: “Ik ben nu al dubbel zo oud als Christus ooit werd! Gelukkig zie ik er zonder bril en met veel schmink wat jonger uit. Ik speel een terneergeslagen, geketende Jezus, terwijl het volk ‘kuisig hem’ roept.”

“Sinds het vierde leerjaar aan het Onze-Lieve-Vrouwecollege in Assebroek ben ik figurant. Aanvankelijk maakte ik deel uit van een jeugdkoor, gehuld in een witte kazuifel. We moesten ons hiervoor bij de Zwarte Zusters omkleden. Nadien mocht ik als trommelaar de cadans aangeven voor de leerlingen die een kar trokken! Nu gebruiken ze hiervoor paarden.”

Bruine schmink

“Toen jaren geleden de honderdman, die Jezus voor Pilatus brengt, niet opdaagde, ben ik ingesprongen. Ik herinner mij dat het een hele klus was om de badkuip bij ons thuis nadien te poetsen. Met Cif! Ik moest zoveel bruine schmink verwijderen. Twintig jaar geleden vroeg OLVA-leraar Lucien Huyghe mij om zijn Christus-rol over te nemen.”

“Dit jaar doen mijn dochter Ilse, haar man Kristof en mijn kleindochters Marie en Olivia voor het eerst mee. Kristof is nochtans een Gentenaar, maar Ilse slaagde erin om haar echtgenoot warm te maken voor Brugges Mooiste Dag”, aldus Johan Vandenbroucke.

40 keer vallen

Dammenaar Francis Gevaert (41), coördinator van Toerisme Damme, heeft de zwaarste rol als Christus bij de ‘Kruisdraging’. “Tijdens het 4 km lange parcours moet ik veertig keer vallen. Hoeveel dat houten kruis weegt, weet ik niet. Maar het is lastig, ook al weet ik na al die jaren op den duur op welke steen ik best niet val. Vooral het heraangelegde ‘t Zand is een miserie. Dat beton schuurt mijn knieën en handen. Geef mij maar de Brugse kasseien!”

“Ik speel die rol al dertien jaar, ik heb die overgenomen van Dominiek Frees, de zoon van mijn peter Ghislain Frees. Ik heb beloofd om die rol ‘warm’ te houden tot een volgende telg van de familie Frees die taak opnieuw kan overnemen. Maar ik ben nog altijd aan het wachten…”

Devotie

“Het is een hele eer dat ik Jezus mag vertolken. Hoewel ik nu in Damme woon, blijf ik een Bruggeling in hart en nieren. Al van in mijn kindertijd stap ik mee in de processie, samen met mijn vader Hans Gevaert, voormalig OLVA-leraar en ex-gemeenteraadslid.”

“Ik hoor drie soorten reacties van toeschouwers, want ik loop voorovergebogen en zie dus niks. Sommigen krijgen een aanval van devotie, anderen schrikken als het kruis tegen de kasseien dondert. Helaas zijn er ook mensen die spotten en flauwe opmerkingen geven, in de trant van: waarom ben je geen meter verder gevallen, midden in een stront?”

De processie praktisch

Op donderdag 18 mei om 14.30 uur start de Heilig Bloedprocessie. Ze trekt langs de Dijver, de Gruuthusestraat, het Guido Gezelleplein, de Mariastraat, het Simon Stevinplein, de Steenstraat, de Zuidzandstraat, ‘t Zand, De Hauwerstraat, de Maagdenstraat, de Smedenstraat, ‘t Zand, de Noordzandstraat, de Geldmuntstraat en de Markt. De doortocht op elk punt van de route duurt ongeveer 90 minuten.

De processie is opgesplitst in vier delen. De evocatie begint met het Oude Testament, van de Schepping tot de Profeten. Daarna volgt het Nieuwe Testament, van de geboorte van Jezus tot Pinksteren. Het derde deel verhaalt hoe de relikwie in Brugge terechtkwam en in het laatste deel begeleiden de leden van de Edele Confrérie het kostbare schrijn. Ruim 1700 figuranten zingen, musiceren, dansen en acteren, zoals in de Bourgondische tijd, toen gilden, ambachten en broederschappen de taferelen vertolkten.

Info: www.bloedprocessiebrugge.be