Wijnendaals kasteelmuseum dicht, voortaan unieke buitenbeleving

De schepenen Lieselotte Denolf (links) en Elsie Desmet bij het prachtige Kasteel Wijnendale, dat zijn museum definitief sluit. © Johan Sabbe
Johan Sabbe

Gezien de almaar slinkende bezoekersaantallen en het gebrek aan eigen collectie wordt het museum van het Kasteel Wijnendale in Torhout opgedoekt. In plaats daarvan voorziet de stad, in nauw overleg met de nieuwe kasteelheer Jérôme Matthieu de Wynendaele, een buitenbeleving omheen de aloude burcht. Met een korte wandeling op plaatsen die tot nu toe strikt privé gehouden werden.

Een bezoek aan de binnenzijde van het kasteel behoort dus tot het verleden. “Niet omdat, zoals sommigen misschien denken, de nieuwe kasteelheer het publiek buiten wil”, verduidelijkt schepen van Musea Lieselotte Denolf. “Integendeel, hij stelde zelfs een alternatief voor binnen voor. Neen, we gooien het over een andere boeg, omdat het museumbezoek in de burcht al een tijdje niet meer aanslaat. De mensen willen duidelijk iets anders, een nieuw en fris concept. De wandeling omheen de burcht en op de nabije terreinen, met begeleidende klank in drie talen, zal hopelijk meer geapprecieerd worden. De kasteelheer stelt een deel van zijn privé buitendomein open.”

‘Kerstmagie’ en musical ‘1830’ van Historalia

Het is de bedoeling om de buitenbeleving, waarvoor toegangsgeld betaald zal moeten worden, professioneel aan te pakken. Er is nu al een budget van ruim 100.000 euro in de stadskas voorradig en er zijn subsidies aan Westtoer gevraagd, maar quasi zeker zal de uitwerking nog een stuk meer kosten. “We willen het buitenbezoek koppelen aan een soort luisterspel, de kracht van storytelling”, vervolgt schepen Denolf. “Zo zullen de mensen op een onderhoudende manier de beknopte geschiedenis van de prachtige burcht te horen krijgen, plus informatie over de kasteelbewoners door de eeuwen heen. Het bezoek zal, zoals het moet, minimum 52 dagen per jaar of in totaal minstens 300 uur mogelijk zijn.”

Kasteelheer Jérôme Matthieu de Wynendaele stelt vanaf het voorjaar van 2022 een deel van zijn privé buitendomein open

“De huidige overeenkomst tussen de stad en de vzw Domein Wynendaele van de familie Matthieu loopt ten einde en zullen we door een nieuwe vervangen, die vanaf januari 2022 ingaat. Daarin worden alle concrete afspraken over de andere manier van bezoeken vastgelegd. De verstandhouding met kasteelheer Jérôme Matthieu de Wynendaele is alvast uitstekend. Hij zal zijn burcht trouwens wél nog binnen openstellen voor de producties van Historalia, die duizenden mensen naar Torhout moeten lokken: Kerstmagie in december en, helemaal nieuw, de musical 1830 in augustus.”

Wandeling door dubbele zilverlindendreef

Kasteelheer Jérôme Matthieu de Wynendaele laat de bezoekers straks op een deel van zijn privé buitendomein wandelen.
Kasteelheer Jérôme Matthieu de Wynendaele laat de bezoekers straks op een deel van zijn privé buitendomein wandelen. © Johan Sabbe

“Voor het buitenbezoek komen de mensen zoals nu via de portierswoning het domein binnen en stappen doorheen de hoofddreef richting kasteel”, vult schepen van Toerisme Elsie Desmet aan. “Vanaf dan gaat de tocht in tegenwijzerzin omheen de slotgracht verder op paden die tot nu toe privé waren. Er wordt een stuk weide doorkruist en een bosje. Ook wordt de zeldzame dubbele zilverlindendreef aangedaan. Dan gaat het langs het andere deel van de walgracht tot aan de serres en zo via een weide weer naar de portierswoning. Een professioneel bedrijf moet voor de uitwerking zorgen, maar eerst dienen het dossier en de nieuwe samenwerkingsovereenkomst aan de gemeenteraad voorgelegd te worden. Dat is nog dit najaar voorzien.”

Nu het museum dichtgaat, wil kasteelheer Jérôme op de gelijkvloerse verdieping van het kasteel een appartement inrichten, want op termijn zou hij er met zijn vrouw komen wonen. Nu verblijft zijn moeder Marie-Claire Van der Elst (90) er nog. Haar man Jean-Jacques Matthieu de Wynendaele is op 17 juni overleden. Hij werd 91 jaar.

Commen-Tor: ‘Einde verhaal voor kasteelmuseum’

Het Wijnendaalse kasteelmuseum heeft de deuren gesloten. Dat is gebruikelijk na het toeristische seizoen, maar dit keer is het definitief. Behalve voor een paar grote evenementen, meer bepaald de producties ‘Kerstmagie’ en ‘1830’ van Historalia, komt het publiek de burcht niet meer binnen. In overleg met de kasteelheer gooit het stadsbestuur het vanaf het komende voorjaar over een andere boeg. Er wordt gefocust op de buitenbeleving: een korte wandeling omheen de slotgracht en op een deel van het domein dat de familie Matthieu de Wynendaele tot nu toe privé hield.

Wijlen burgemeester Roger Windels zette in de jaren tachtig de publieke toegankelijkheid van de burcht in gang en zorgde voor de prille uitbouw van het kasteelmuseum door op 18 mei 1984 de Leopold III-kamer officieel te openen. Later, tegen de lente van 1990, werd daar de evocatie met grote poppen aan toegevoegd. Toen dat concept na anderhalf decennium afgedaan had, koos het stadsbestuur, met Norbert De Cuyper als burgemeester en Bart Naeyaert als schepen van Toerisme, voor een volledige make-over. Met op 1 juli 2006 de officiële opening van een nagelnieuw kasteelmuseum met de voor die tijd modernste snufjes, zoals touchscreens. Een totale investering van zomaar eventjes 1.365.000 euro, grotendeels betaald door Europa, Vlaanderen en de provincie, maar met toch ook 200.000 euro eigen stadsgeld.

Helaas. Het vernieuwde kasteelmuseum, dat medio 2006 letterlijk en figuurlijk met luid trompetgeschal gelanceerd werd, heeft nooit het succes gekend dat ervan verwacht werd. De reden? Te weinig te zien, te weinig te beleven, te weinig kindvriendelijk, zelfs al werd er na een tijdje een spookjesparcours aan toegevoegd. Het begon trouwens al zorgelijk. Op zondag 2 juli 2006, de eerste échte publieksdag, werden er niet eens 100 toegangstickets verkocht. Je zou het met wat dichterlijke vrijheid een stormloop in een glas water kunnen noemen.

Toegegeven, achteraf is het gemakkelijk praten. Maar met zelfs de eerste periode na de opening zelden de beoogde kaap van 10.000 bezoekers per jaar in het vizier, liep het project met een sisser af. Dan laat de huidige stand van zaken zich raden: het aantal verkochte tickets is compleet weggezakt. En dus heeft de stad geen keuze: ingrijpen. Einde verhaal voor het museum. Duimen dat het bezoek aan het buitendomein het tij doet keren. Al zou ik er mijn spaargeld niet op inzetten.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier