West-Vlaanderen produceerde in 2019 90.000 ton kaas: hele land is gek op onze kwaliteit

Ondernemer Jan Desmedt oogst succes met Flandrien. © Kurt Desplenter
Tom Gheeraert
Tom Gheeraert Medewerker KW

Zeventig procent van alle Belgische kaas wordt gemaakt in West-Vlaanderen. Dat blijkt uit een onderzoek van Kenniscentrum West. West-Vlaamse kaasmakers nemen bovendien het voortouw in de expansie van speciaalkazen in ons land en zetten in op zichtbaarheid. Zo komen er in 2021 drie bezoekerscentra over kazen bij: in Roeselare, Keiem en Veurne, waar kaasboerderij De Moerenaar zelfs een heus kaasmuseum plant.

In 2019 werd in West-Vlaanderen 90.000 ton kaas geproduceerd, op een totaal van 130.000 ton over heel België. Samen produceren de zestien West-Vlaamse kaasmakers 130 soorten kaas. Dat is ruim 40 procent van alle Belgische kazen. “De vervaardiging van kazen in ons land zit in de lift”, zegt gedeputeerde voor Economie en Streekontwikkeling Jean de Bethune. “Tussen 2005 en topjaar 2017 gaat het om een stijging van 108.000 naar 152.000 ton, een stijging van 40 procent. In 2019 was er een, mogelijks tijdelijke, terugval naar 130.000 ton. Het segment van de speciale kazen wint, net als de speciaalbieren, wel veld. Ook het aanbod aan binnenlandse kazen en kaasmerken floreert: van 200 naar 300 in de jongste vijftien jaar”, aldus Jan Bart Van In, hoofdredacteur van het tijdschrift West-Vlaanderen Werkt dat het onderzoek publiceert.

Twee toppers

De tenoren achter dit kaasoffensief zijn in de eerste plaats de twee vaste waarden onder de Belgische kaasmakers: Kaasmakerij Passendale, de oudste industriële kaasmaker in ons land, en Belgomilk, de kaasdivisie van Milcobel, de grootste Belgische landbouwcoöperatie. “Belgomilk heeft met zijn twee sterk gerobotiseerde West-Vlaamse fabrieken in Langemark voor mozzarella en cheddar en in Moorslede voor consumentenkazen een dominante positie op de thuismarkt”, aldus Jean de Bethune. “Ze zijn samen goed voor ruim 83.000 ton aan kaas. Zo maar even 63% van alle Belgische kaas is made by Belgomilk in West-Vlaanderen. Deze Belgische kaasbaas is, samen met zusterbedrijf Dupont Cheese uit Brugge, werkgever voor ruim 660 medewerkers.”

Kaasmakerij Passendale en Belgomilk zijn samen goed voor 83.000 ton kaas – gedeputeerde Jean de Bethune

Nieuwe generatie

Opvallend is dat een nieuwe generatie lokale, ambachtelijke ondernemers de jongste jaren opgang en furore maakt. “Ze pakken uit met originele kazen, experimenteren met ingrediënten, mikken op de korteketenafzet en scoren hoog in internationale kwaliteitswedstrijden. Trekkers in dit verhaal zijn Flandrien uit Wervik, De Moerenaar uit Veurne, ‘t Groendal uit Roeselare en Het Dischhof uit Keiem bij Diksmuide”, zegt Jan Bart Van In. “De groeikampioen is Flandrien nv uit Wervik. Ondernemer Jan Desmedt nam pas in 2013 de gedurfde beslissing om zijn kaasgroothandel Triporteur te verkopen en ging vanaf dan voluit voor zelfgemaakte harde en semiharde kazen. Het markante resultaat op amper zeven jaar tijd, na een investering van ruim 5 miljoen euro, is een steile klim naar 1.400 ton kaas en ruim 10 miljoen euro omzet met 20 medewerkers in 2019. Flandrien is hiermee nu al goed voor een vierde plaats in West-Vlaanderen en een achtste plaats in de Belgische top van kaasfabrikanten.”

Bezoekerscentra

Deze nieuwe generatie ondernemers investeert ook doelbewust in een verhoogde zichtbaarheid, naambekendheid en klantencontact. “De hedendaagse consument wil immers weten waar zijn etenswaren vandaan komen en hoe ze gemaakt worden. Daar spelen steeds meer jonge West-Vlaamse kaasmakers creatief op in, via de inrichting van bezoekers- en belevingscentra”, zegt Jean de Bethune. Opvallend is dat de kustprovincie er in 2021 maar liefst drie professionele bezoekerscentra bij krijgt: in Veurne, Roeselare en Keiem. “In Veurne heeft De Moerenaar plannen voor een heus kaasmuseum. Onder de naam Boeren in de Moeren, vroeger en nu integreren de zaakvoerders eigen historische attributen met voorwerpen en installaties van het voormalige Ecomusée du Bommelaers Wall uit het Noord-Franse Ghyvelde, in een ruimte van 350 m². Dit kaasmuseum wordt dan ook een concullega voor het bekende kaasmuseum De Oude Kaasmakerij in Passendale, dat meer dan 80 jaar oud is en vorig jaar een grondige facelift onderging”, zegt Jan Bart Van In.

Nieuw elan

West-Vlaanderen Werkt heeft ook aandacht voor de andere schakels in de economische cyclus, zoals de machtspositie van de supermarkten in het distributieluik die weegt op de klassieke kaasgroothandel. “Het aantal kaasspeciaalzaken veert na moeilijke jaren wel voorzichtig terug op van 40, met 2018 als dieptepunt, naar vandaag 43. Ze doen dat met een authentiek en breed aanbod, een doorgedreven productkennis en persoonlijk contact”, besluit Jan Bart Van In.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier