Het is gebeurd. In Overijse, Vlaams-Brabant, kwam vorig weekend in bepaalde straten geen water uit de kraan. Al wekenlang regent het amper en ook de voorbije drie zomers waren erg droog. Moeten ook wij in West-Vlaanderen vrezen dat er op een dag geen druppel uit de kraan komt?
De aanhoudende droogte en de problemen met de drinkwatervoorziening in Vlaams-Brabant maken het watertekort weer brandend actueel. Eén ding is zeker: in de toekomst zullen we anders met water moeten omgaan. “We zijn verwonderd als er geen water uit de kraan komt. Terwijl het eigenlijk een wonder is dat er wel water uit de kranen stroomt“, zegt professor integraal waterbeheer Patrick Meire uit Damme. “Wat er gebeurde in Overijse, maakt ons bewuster van het probleem. We vinden het te vanzelfsprekend dat we stromend drinkwater hebben. Vroeger was dat niet zo. Hier in Damme haalden mensen vroeger een emmer water aan de pomp op het pleintje. En kwam er ‘s zomers geen water uit de pomp, liepen ze naar de Damse Vaart. We zijn er ons niet genoeg van bewust dat achter die drinkwatervoorziening een gigantisch netwerk schuilt.”
Geen tekort op korte termijn
De drinkwatermaatschappijen die in West-Vlaanderen actief zijn, stellen ons meteen gerust. Hier moeten we niet meteen een drinkwatertekort verwachten. “De situatie in Overijse is heel specifiek”, zegt Bruno Pessendorffer van Farys/TMVW, die de Oost- en Middenkust en de regio Brugge bevoorraadt. “De Watergroep levert er water uit een beperkt winningsgebied. Er lopen ook niet zoveel leidingen naartoe. Wij worden gevoed door twee grote toevoerlijnen uit Wallonië en hebben eigen producties in Henegouwen en Oostende, waar we water uit het kanaal omzetten in drinkwater. Er is op korte termijn geen risico op een tekort.”
“De meeste watermaatschappijen – behalve De Watergroep – zagen de voorbije maanden niet echt een groter verbruik, eerder iets minder dan vorig jaar. Zeker aan zee werd minder verbruikt omdat er geen toeristen waren. Enkel de laatste twee weekends is het gebruik wat hoger dan andere jaren, maar niet meer dan vijf procent. Dat heeft natuurlijk te maken met het zomerweer, het vullen van zwembaden, regenputten die op raken. Vorige zomer naderden wij enkele keren het kritieke punt, maar dat heeft met doorstroomcapaciteit te maken en niet met de drinkwatertoevoer op zich. Het piekmoment is eind juni-begin juli, als de industrie nog normaal werkt, maar er ook al mensen vakantie beginnen nemen. Die piek verwachten wij met de coronasituatie dit jaar niet.”
Zuinig zijn
Ook de kleine watermaatschappij IWVA, actief aan de Westkust en de regio Veurne, vreest geen drinkwatertekort. IWVA wint water in de duinen en mengt dat met gezuiverd rioolwater, dat in dezelfde duinen wordt geïnfiltreerd. “Dat is onze sterkte”, zegt Bart Clarebout van IWVA. “Het zorgt ervoor dat wij een grote buffercapaciteit hebben. Ook vorige zomer kwamen we niet in de problemen. Aan de kust is er bovendien veel minder water verbruikt dan anders.”
De Watergroep bedient het grootste deel van West-Vlaanderen: het midden en zuiden van de provincie, de regio Gistel en aan de kust enkel Bredene. “Op korte termijn verwachten we geen problemen“, horen we ook hier van woordvoerder Kathleen De Schepper. “De vraag naar leidingwater is in West-Vlaanderen meestal lager dan in de andere provincies. Dat komt omdat de West-Vlamingen doorgaans meer regen- of grondwaterputten hebben. Al is dat de laatste maand niet meer zo. Dinsdag bijvoorbeeld zagen we ook in West-Vlaanderen een meerverbruik van 26 procent. Op langere termijn moeten we dus voorzichtig zijn. Dit is de vroegste droge periode sinds meer dan 100 jaar. We moeten zuinig zijn met water, want we weten niet wat de komende maanden brengen. Vorige zomer zijn we goed doorgekomen, maar het vraagt continue opvolging en planning.”
“Bak vol houden”
“De modellen voorspellen op jaarbasis niet echt een drastische vermindering van de hoeveelheid neerslag“, weet professor Patrick Meire. “Maar het zal meer regenen in de winter en minder in de zomer, terwijl we ‘s zomers ook meer grote buien zullen krijgen. Je moet het vergelijken met een grote bak: in de winter loopt die vol, en hoe voller de bak in het voorjaar, hoe beter. Want in de zomer wordt er meer water gebruikt dan er op dat moment valt. Het komt er dus op aan voldoende water in de bak te houden. Dat kan door zo weinig mogelijk water uit de bak weg te laten lopen en door het verbruik te beperken. Maar dat lukt niet met één maatregel. Elke sector zal iets moeten doen: de huishoudens, de landbouw, de industrie, en op het vlak van waterbeheer en ruimtelijke planning. Vroeger was het beleid erop gericht om water snel naar zee te voeren. Vandaag moeten we het water zoveel mogelijk vasthouden.”
Hoe houden we het water best vast?
Hier volgen enkele tips van professor Patrick Meire voor zowel de particulier, de bedrijven als de overheid. “Maar er is veel meer nodig”, beklemtoont de professor.
Beperk het waterverbruik. Maak de stoep niet schoon of was je auto niet met hoogkwalitatief drinkwater. Ook de industrie en de landbouw moeten zich aanpassen. De landbouw moet evolueren naar minder water- of droogtegevoelige teelten.
Vang het regenwater op in regenputten. Dat geldt ook voor landbouwers en bedrijven, die zo eigen opslagcapaciteit hebben. Dit is bij nieuwbouw al verplicht, een positieve maatregel. Eén regenput is niet relevant, maar veel kleintjes maken een groot.
Laat de overloop van de regenput niet naar de riolering lopen, maar laat het infiltreren in de grond of naar de regenwaterafvoer lopen.
Afvalwater kan hergebruikt worden. Watermaatschappij IWVA infiltreert gezuiverd rioolwater in de duinen en laat het zo mineraliseren tot drinkwater. Een voorbeeld dat navolging verdient.
Zorg dat het regenwater in de bodem kan infiltreren. Minder verharding, leg parkings aan in grasdallen.
In plaats van pompen die het water zo snel mogelijk naar zee afvoeren, werken we beter met stuwen die het water tegenhouden. Riviervalleien moeten weer natter worden. Woonwijken mogen uiteraard niet onderlopen, maar we moeten weer aanvaarden dat valleien ‘s winters onder water staan.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier