Op amper vier jaar tijd is het aantal publiek-private zwembaden in Vlaanderen verdubbeld. Dat leidde her en der tot kritiek, omwille van hogere prijzen, verminderde openingsuren en -voorwaarden of slechtere arbeidscontracten. In samenwerking met Apache wil Krant van West-Vlaanderen samen met lezers de afspraken tussen lokale besturen en private bedrijven analyseren.
In Vlaanderen zijn 174 zwembaden in handen van de overheid, zo blijkt uit cijfers van Sport Vlaanderen. Het gros van die publieke zwembaden is van steden en gemeenten en 25 daarvan worden via een publiek-private samenwerking (PPS) uitgebaat. Verder bezitten provincies acht zwembaden en de Vlaamse en federale overheid respectievelijk twee en één. Naast zwembaden in publieke eigendom zijn er nog 88 openbare zwembaden in private handen, zoals Plopsaqua of Center Parks. Verspreid over Vlaanderen zijn er ook 29 onderwijsinstellingen met een eigen zwembad.
Tarieven en openingsuren
Begin jaren 2000 werden 70 procent van de publieke zwembaden nog door gemeentebesturen zelf uitgebaat, in 2015 was dat voor minder dan de helft van de baden het geval. Dat leert de laatste bevraging van het Vlaams Instituut voor Sportbeheer en Recreatiebeleid (ISB), een ledenvereniging en kenniscentrum voor lokale sporthallen en zwembaden.
De uitbating gebeurt namelijk meer door autonome gemeentebedrijven (AGB), via de intercommunale Farys of via een publiek-private samenwerking. In die laatste categorie zijn vier bedrijven actief: Groep Sportoase (13 zwembaden), S&R Group met 8 zwembaden, bekend onder de merknaam Lago, Vita Groep en het Nederlandse Optisport Exploitations BV met elk 2 zwembaden.
In een zogeheten PPS-constructie betalen gemeenten een jaarlijkse vergoeding aan bedrijven die soms de bouw, en meestal het onderhoud en de uitbating van de zwembaden voor hun rekening nemen. Lokale overheden spreken in ruil doelen af rond openingsuren of tarieven. Die afspraken verschillen naargelang de onderhandelingsmarge en -capaciteit.
Die verschillen in vergoedingen, openingsuren en tarieven gaan we onderzoeken. Onder de noemer ‘Apache Lokaal‘ spit de onderzoekssite dit jaar dossiers uit samen met regiojournalisten en burgers. Krant van West-Vlaanderen engageerde zich om de West-Vlaamse kant van de dossiers te onderzoeken in deze bijzondere samenwerking over de mediagrenzen heen.
Daarbij willen we ook de hulp van onze lezers inroepen. Bij voorkeur zijn we op zoek naar mensen die in de steden of gemeenten wonen met een publiek-privaat zwembad of die de lokale situaties goed kennen. Concreet voor West-Vlaanderen gaat het over Lago in Brugge, Kortrijk en Zwevegem en Sportoase in Roeselare en Knokke-Heist.
Hoe gaan we te werk ?
Op 1 juli 2019 vroegen we de contracten voor de bouw en of uitbating van publiek-private zwembaden op bij 26 Vlaamse steden en gemeenten. Dat gebeurde via de procedure ‘wetgeving openbaarheid van bestuur’, waarbij elke burger overheidsinformatie kan opvragen.
Uiterlijk na 20 kalenderdagen, dus op 22 juli, moeten die contracten in de mailbox zitten. Uitzonderlijk kunnen besturen die antwoordtermijn met 20 dagen verlengen, waardoor we normaal gezien alle contracten uiterlijk op 10 augustus in ons bezit moeten hebben.
Daarna willen we, samen met de geïnteresseerden, de contracten bekijken en antwoorden zoeken op ten minste de vijf onderstaande vragen:
– Welke jaarlijkse vergoeding betalen steden en gemeenten en stemt dat overeen met wat initieel gecommuniceerd werd?
– Hoe worden extra en onverwachte kosten verdeeld?
– Op welke manier stelt de gemeente zich borg en welke zijn de risico’s bij wanbeheer of failliet?
– Wie beslist over tarieven en openingsuren?
– Wat is het verschil tussen de tarieven voor en na de privatisering?
Wil je meewerken?
Werk jij graag mee aan het onderzoek over de bouw en/of uitbating van een publiek-private zwembaden? Geef gerust een seintje op olivier.neese@kw.be of stuur jouw verhaal in via het invulformulier van Apache.
De resultaten van dit journalistiek onderzoek willen we in september publiceren.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier