Was René Burggraeve uit Damme een militaire spion?

Piet De Ville
Piet De Ville Medewerker KW

Ook de Damse regio had uiteraard af te rekenen met de verschrikkingen van de Groote Oorlog. Dat weet Moerkerkenaar Denis Raman, voorzitter van de Heemkundige Kring ‘t Zwin Rechteroever, als geen ander. “Ik heb het boeiende verhaal van René Burggraeve gedocumenteerd. Hij maakte heel wat avonturen mee die hem zelfs tot in Engeland brachten. Het begon allemaal met de tramlijn de hier toen nog lag…”

Denis Raman, gepensioneerd dorpsonderwijzer in Moerkerke is al jarenlang bezeten door de geschiedenis van de zijn streek, de Zwinstreek. Denis heeft ook een bijzondere interesse voor de periode van de Eerste Wereldoorlog.

“Ik heb het boeiende verhaal van René Burggraeve tijdens de Eerste Wereldoorlog gedocumenteerd”, opent Denis. “De vader van René, Edmond, woonde met zijn gezin toen langs de tramroute in Moerkerke. Veel mensen weten allicht niet meer dat hier in de streek ooit een tram reed maar deze speelde wel een belangrijke rol in het leven de mensen toen. Het gaat om de stoomtram tussen Middelburg en Brugge die tussen 1902 en 1904 werd aangelegd. Die tram zorgde voor een unieke verbinding tussen het platteland en de stad.”

“Renés vader Edmond werkte toen als ‘voerman’ of transporteur om zijn gezin met zes kinderen te onderhouden en hij gebruikt dan ook vaak deze tram. Edmond werd echter door de Duitse bezetter opgeëist en moest onder dwang de voedselbevoorrading naar en van Brugge te verzorgen. Zoals in die tijd gebruikelijk was smokkelde René ook samen met zijn vader. Ze werden echter door de Duitsers betrapt en daarvoor dus gestraft”, vertelt Denis Raman.

Haat door smokkelen

“De haat die Rene koesterde jegens de Duitsers was dus ontstaan door het smokkelen. Dat ze smokkelden werd door de Duitsers ontdekt in Vivenkapelle en wel tijdens hun dagelijkse rit met paard en kar waarbij René zijn vader vergezelde. De vader van René kreeg 18 dagen ‘bak’ en al zijn goederen werden door de Duitsers in beslag genomen, inclusief zijn paard en kar die hij nodig had voor zijn broodwinning. René werd door de bezettende overheid opgeëist om voortaan iedere dag te gaan werken en de wegen langs de tramroute te helpen herstellen. Maar vooraleer dit gebeurde had René zich nog eerst 8 dagen op zolder verstopt én dit bracht natuurlijk ook heel wat moeilijkheden mee toen hij werd ontdekt.”

“Door het geheime karakter van zijn opdracht kon René geen beroep doen op ‘bewezen diensten voor het Belgische volk'”

De jonge René wilde zich wreken op de Duitsers voor al het leed dat ze zijn familie hadden aangedaan. “Hij probeerde naar Nederland te vluchten om zich zo via Engeland naar het front te begeven en zo mee te strijden tegen de Duitsers. Uiteindelijk keerde hij toch terug naar huis. Zijn ouders waren dolgelukkig dat hij nog leefde. Het huisgezin was weer verenigd. ‘Maar niet voor lang’, dacht René. Hij beraamde op voorzichtige wijze zijn tweede poging.”

Militair spion

“Tijdens zijn verplichte arbeid voor de Duitsers langs de tramroute Middelburg-Sint-Kruis, ontvouwde René zijn plan aan zijn makkers. Hij had eerst geprobeerd om met een soort polstok over de door de Duitsters opgetrokken elektrische bedrading te springen maar dit was mislukt. René probeerde dan met een speciale tang de bedrading door te knippen om zo alsnog in de verboden zone te geraken.”

Denis Raman, voorzitter van de H.K. 't Zwin Rechteroever.
Denis Raman, voorzitter van de H.K. ‘t Zwin Rechteroever.© PDV

Interessant om te vermelden is toch dat hij een opleiding tot militair spion aanvatte en zo ook in Engeland terecht kwam waar hij allerlei geheime opdrachten moest uitvoeren. “Zoals in oorlogen telkens voorkomt, raakte ook René in aanraking met chantage, verraad en moord”, vertelt Denis. “René overleefde al zijn avonturen en ontmoette na de oorlog terug zijn ouders en familie. Het tragische is dat hij door het geheime karakter van zijn opdracht als spion geen beroep kon doen op de regeling van ‘bewezen diensten voor het Belgische volk’. Hij moest zijn studies opnieuw afwerken om dan aan de slag te kunnen gaan als… postbeambte.”