Vlaanderen neemt afscheid van radiocoryfee Lutgart Simoens

In Edegem werd zaterdagvoormiddag afscheid genomen van radio-icoon Lutgart Simoens. © VRT
Olivier Neese
Olivier Neese Editieredacteur Brugsch Handelsblad Brugge - Torhout

In de Heilige Familiekerk in Edegem is zaterdagmorgen afscheid genomen van radio-icoon Lutgart Simoens. ‘De Engel van Vlaanderen’, zoals haar bijnaam luidde, overleed vorige week zondag op 92-jarige leeftijd. In deze coronatijden moest de uitvaart plaatsvinden in strikte familiekring, maar voor de vele fans werd de afscheidsplechtigheid via livestream uitgezonden.

Op schouders gedragen werd de kist van Lutgart Simoens zaterdagmorgen om 11 uur binnengedragen in de Heilige Familiekerk in Edegem. Dochter Martine heette de aanwezigen, en vooral de kijkers van de livestream, welkom. “Liefste Moeke, 26 jaar geleden waren we hier in ditzelfde mooie kerkje om afscheid te nemen van ons allerliefste vake. Gezien je bekendheid waren we van mening dat we voor de basiliek van Edegem moesten kiezen, maar de coronaregels hebben ons terug naar hier gebracht. De cirkel is rond. Gelukkig is de technologie onze bondgenoot zodat iedereen die wil mee afscheid kan nemen. De hartverwarmende reacties hebben bewezen dat je helemaal niet vergeten was. Onze familie dankt iedereen.”

Dochter Martine dankte iedereen voor de hartverwarmende berichten. (GF)
Dochter Martine dankte iedereen voor de hartverwarmende berichten. (GF)

“Vandaag sta ik hier als je dochter. Moeke was natuurlijk meer dan de radiomoeder. Je huwde in 1953 met ons vake, jullie kregen vijf kinderen. Ik denk dat je soms grijs haar van ons kreeg. Dankzij ons vake, een moderne man avant la lettre, is het samen gelukt om ons groot te brengen. Regelmatig vroeg je mij of je wel een goeie moeder geweest was. Ja, moeke, je zou niet gelukkig geweest zijn met het traditionele huisje, tuintje, boompje. Je had andere uitdagingen nodig en vake had dat goed begrepen. Hij had je lief en hij gunde je het. Uiteraard vonden wij het niet prettig om je elke zondagavond te moeten missen. Als je ‘Vragen Staat Vrij’ presenteerde, kijken wij in de salon naar de televisie. Vake was in de eetkamer je trouwste luisteraar. Tijdens je aankondiging moest er totale stilte zijn, zodat hij na je thuiskomst de uitzending tot in de kleinste details met jou kon bespreken.”

“Kunst, cultuur, ontwikkeling, muziek en mooie taal waren je stokpaardjes. O wee als je dacht dat we van iets niet op de hoogte waren. Je had ons tot op het laatste sterk in de hand. Vorige week dacht ik nog: verdorie, wat een vuur in moekes ogen als je je mening verdedigde. Dat vuur is nu gedoofd. Je hoeft je geen zorgen meer om ons te maken. Je kan nu naar diegene die je zo hard gemist hebt. Rust maar uit, moeke.”

De uitvaart vond plaats in de Heilige Familiekerk in Edegem. (GF)
De uitvaart vond plaats in de Heilige Familiekerk in Edegem. (GF)

Livemuziek van de Antwerpse sopraan Ann Cambier, onderteund door een harp, cello, viool en klarinet, zorgden voor de omkadering van de heel serene en klassevolle plechtigheid. Gewezen nieuwslezeres en collega Nancy Cornelis schetste haar leven en bracht het gedicht ‘Avondliedeke’ van Alice Nahon naar voor.

GF
GF

Namens haar collega’s zorgde Guy De Pré voor een opgenomen radiofragment. “Liefste Lutgart. Nu jij er niet meer bent, ben ik samen met veel collega’s en luisteraars mijn radiomoeder kwijt. Jij was grande dame van de radio in Vlaanderen, met de warmste stem en de warmste persoonlijkheid. Meer dan 40 jaar lang. Dat deed niemand je voor en dat ook niemand je na. Je was uniek en je was je tijd ver vooruit. In de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw bouwde je als moeder van een groot gezin een mooie radiocarrière uit. Niet evident in die tijd. Je kreeg daarbij heel veel steun van je man Renolf. Met ‘Toppers voor Tieners’ was je de eerste in Vlaanderen die van start ging met een pop-programma voor jongeren. Je was ook de eerste die interactieve radio maakte, met het legendarische radioprogramma ‘Vragen staat vrij waarin mensen aan jou hun privéleven met al hun ups en downs uit de doeken deden.”

Drie woorden kenmerkten jou: echt, oprecht en respect. Op de radio en in het leven. Daarom hebben de luisteraars van Radio 2 je altijd op handen gedragen. En nog altijd. Luisteraars voelen het wanneer je echt en oprecht bent. En respect voor hen hebt. En dat had je voor alle luisteraars. Zonder onderscheid van leeftijd, stand, geloof of politieke overtuiging. Daarom werd je enkele jaren geleden door hen verkozen tot beste radiopresentatrice van de laatste 100 jaar. Terecht! Al was je al meer dan 20 jaar met pensioen en niet meer op de radio te horen. Ook dat is uniek. Heel Radio 2 en alle radiocollega’s, en die vele honderdduizenden luisteraars, missen je. We zullen je nooit vergeten, ook al blijven we zonder onze radiomoeder verweesd achter. Je nabestaanden wensen we heel veel sterkte toe en we betuigen onze oprechte deelneming. Lutgart, het gaat je goed daarboven in de radiohemel.

GF
GF

Net voor het naar buiten dragen van de kist, weerklonk in de kerk de stem van Lutgart Simoens, die een geicht ‘Mijn klein afscheid’ voorlas. “Hier ligt het stilgevallen hartje van Lutgartje. De plaat gepoetst, het is voorbij. Voor haar staat vragen nooit meer vrij. Als mijn lied is uitgezonden en met leven is gedaan. Als mijn spons is uitgewrongen. Zal ik zonder morren gaan. Laat de zeisman maar komen. Het lied is uit, het is mooi geweest. Laat mij dan maar eeuwig dromen van een eeuwigdurend feest. Als niets meer moet en niets meer kan, begraaf me dan naast mijn stille, lieve man.”

Na de uitvaartplechtigheid werd ze begraven bij haar man op de begraafplaats van Edegem.

Vlaanderen neemt afscheid van radiocoryfee Lutgart Simoens
© BELGA

Lutgart Simoens werd geboren in Ieper op 25 mei 1928 in een gezin met ruime culturele belangstelling. Haar vader was voorzitter van het Davidsfonds en nodigde vooraanstaande Vlamingen uit die tijd uit voor lezingen. Haar moeder was één van de eerste afgestudeerden van de sociale hogeschool voor vrouwen in Brussel. Zij had de gewoonte de boeken die ze las in een vereenvoudigde versie aan haar kinderen te vertellen. Simoens herinnert zich jaren later nog dat ze teleurgesteld was dat Jan de Hartogs boek ‘Hollands Glorie’ niet half zo boeiend was als ze uit haar moeders mond gehoord had.

Handschriften ontcijferen

Na haar middelbare school moest ze gaan werken. In 1944 werd het pasgebouwde huis van haar ouders vernield tijdens het bombardement van Kortrijk en hierdoor was er niet genoeg geld om verder te studeren. Hierom trachtte ze in haar tantes apotheek wat bij te leren. Eén van de meest handige dingen die ze er leerde was handschriften ontcijferen, wat haar later goed te pas zou komen in ‘Vragen Staat Vrij’ als ze brieven moest lezen. Simoens interesses gingen toen al uit naar de radio (ze bewonderde Marnix Gijsens programma ‘De Stem uit Amerika’) en ze kon via een examen bij het toenmalige NIR (tegenwoordig de VRT) aan de slag gaan.

Lutgart Simoens, de Engel van Vlaanderen.
Lutgart Simoens, de Engel van Vlaanderen.© VRT

Simoens werkte eerst in Kortrijk en later aan het Flageyplein in Brussel. Kort hierop huwde ze met een Antwerpenaar en na de geboorte van haar eerste kind werd ze overgeplaatst naar Omroep Antwerpen. Hier leerde ze allerlei stijlen muziek kennen en appreciëren en presenteerde ze zowel vanuit musea als uit volkstheaters.

Simoens betreurt het nog steeds dat men in de jaren 70 muziekgenres meer per zender begon te verdelen in plaats van de variatie op de zender zelf te behouden. Zelf interviewde ze voor Toppers Voor Tieners popsterren als Mick Jagger en Cliff Richard. Simoens bleef op aanraden van haar man werken, ook toen ze uiteindelijk vijf kinderen hadden.

Vragen Staat Vrij

Simoens presenteerde het verzoekprogramma ‘Vragen Staat Vrij’ voor het eerst in 1969. Het programma was iedere zondagavond te horen en bood luisteraars de mogelijkheid per brief een liedje aan te vragen voor een speciale gelegenheid. Dankzij haar zou het één van de meest beluisterde radiouitzendingen in Vlaanderen worden. Een ander bekend radioprogramma van Simoens was Platenpoets’ (1975-1990), een muzikaal verzoekprogramma dat op vrijdagochtend werd uitgezonden en ze met Etienne Smet presenteerde.

Het hoogtepunt uit haar carrière vormde het interview dat ze in 1984 voor dit programma met koningin Fabiola mocht voeren.

Het hoogtepunt uit de carrière van Lutgart Simoens: het interview in 1984 met koningin Fabiola.
Het hoogtepunt uit de carrière van Lutgart Simoens: het interview in 1984 met koningin Fabiola.© VRT

In 1993 ging ze met pensioen. Amper twee maanden later verongelukte haar jongste kleinkind en een jaar later overleed haar man aan kanker, waardoor Simoens lange tijd depressief werd en ongeïnteresseerd in het leven. Haar zus wist haar er uiteindelijk weer bovenop te halen door haar vroegere interesses weer aan te wakkeren.

In 2005, ter gelegenheid van 75 jaar Vlaamse radio presenteerde Simoens eenmalig samen met haar opvolgster Kim Debrie “Vragen Staat Vrij” als duo.

De Engel van Vlaanderen

Lutgart Simoens staat bekend als ‘De Engel van Vlaanderen’. Ze verkreeg deze bijnaam dankzij haar medewerking aan het Nederlandse radioprogramma ‘De Avondspits’ tussen oktober 1978 en maart 1979. Presentator Frits Spits gebruikte deze bijnaam. Simoens gaf in de uitzending dagelijks luchtig commentaar. De bijnaam bleef hangen in de pers, omdat Simoens in feite even barmhartig als een engel was als ze het lief en leed van haar luisteraars aanhoorde.

Ze wordt vermeld in het Suske en Wiskealbum ‘De Krimson-crisis’ (1988). Iemand merkt op dat het misschien gaat regenen vlak voor hun veldslag. Zijn kameraad merkt op dat Lutgart Simoens dat wel even vraagt aan Armand Pien in ‘Platenpoets’. In 2005 eindigde ze op nummer 155 in de Vlaamse versie van De Grootste Belg.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier