Op donderdag 16 oktober 2014 sloeg het noodlot toe voor de Sint-Jan-de-Doperkerk in het centrum van Anzegem. Een ontploffing in de stookruimte veroorzaakte een vernietigende brand in de kerk. Meer dan 60 brandweermannen en 11 brandweerwagens werden opgeroepen om het vuur te bedwingen. De inferno laat nog steeds zijn sporen na. Op zondag 20 oktober is er een herdenking.
Rond tien voor zes ‘s avonds kwam koorlid en toenmalig bestuurslid van de kerkfabriek Roland Caes aangefietst om de kerk te openen. Toen hij binnenstapte, merkte hij een brand op het oksaal waar het oude orgel stond achteraan de kerk. Hij belde de brandweer en gewapend met brandblussers probeerden enkele mannen nog de brand te blussen. Maar het mocht niet baten, de koorleden moesten halsoverkop de kerk verlaten voor hun eigen veiligheid.
“We deden die avond net een oefening met het waterkanon en de pompauto aan de vijver naast de kerk in Vichte. We vertrokken onmiddellijk na de melding, die toen nog gewoon rookontwikkeling was”, vertelt onderofficier, van brandweerpost Vichte Wim D’Haeveloose (41). Daar aangekomen waren de Vichtse brandweermannen zich nog niet bewust van de ernst. De wind blies de rook richting Kluisbergen weg van de toegesnelde ploeg die zich klaarmaakte voor een interventie in de kerk. “De brandweer van Kluisbergen zag de gigantische rookpluim wel vanaf de Statiestraat en gaf ons door niet naar binnen te gaan. We mochten geen levens riskeren”, weet Wim nog.
De brand werd opgeschaald en de hulp van verschillende zones werd ingeroepen. Zo’n 60 brandweermannen bestreden die avond en nacht het vuur en probeerden de omliggende gebouwen en de sacristie te vrijwaren. “Drie ladderwagens aan elke kant van de kerk probeerden het vuur in te tomen. Tankwagens van 10.000 liter reden af en aan naar Abriso om voortdurend water te voorzien.
Rond 18.30 uur sloegen de vlammen al door het dak, nog een tiental minuten later viel de toren met een luid geraas dwars door het schip. “Die toren was onze grootste vrees. We probeerden die nog te redden door te blussen. Maar ze fungeerde eigenlijk als een gigantische schoorsteen“, vertelt postoverste Frank Vandewiere. Achteraf hadden de brandweerlieden het moeilijk. “Ik dacht voortdurend: ‘Wat als we toch een inval hadden gedaan? Wat konden we nog meer doen?’ Maar de branddeskundige was duidelijk: de juiste beslissingen werden genomen er kon niets meer gedaan worden.” “De beelden van de brand worden nu wel gebruikt op de brandweeracademie in Nederland. Om te tonen hoe je zo’n brand aanpakt”, vult Wim aan.
Croque monsieurs
Sofie Merlier en haar moeder Hilde Dewaele uit de Oudstrijdersstraat maakten de brand van dichtbij mee. “Dat was nooit gezien, er stond hier meer volk dan op Anzegem Kermis. Ik heb ook staan kijken, die brand werkte haast verslavend. Het ging bijzonder snel, op iets meer dan een uur was de volledige kerk weg”, vertelt Sofie. Daags na de brand waren er lange files van kijklustigen die het met eigen ogen wilden zien. “Die zondag stonden de auto’s stil tot aan de E17 in Waregem”, weet Hilde nog.
Samen met de kerk verdween ook het dorpsleven na de brand. “Ik keek elke ochtend op de klok om te zien of het al negen uur was, om mijn café te openen”, aan het woord is Rosette Deconinck (71), uitbaatster van het nabijgelegen café De Sportduif. “Na de brand zat mijn café drie weken vol, het leek net kermis. Daarna heb ik het vijf jaar moeten bekopen. Vroeger kwamen ze elke zondag of na huwelijken en een begrafenis, dat is nu niet meer”, klinkt het.
Rosette heeft de kranten van de bewuste dag nog altijd. “Dit beeld pakt me nog altijd”, vertelt de café-uitbaatster terwijl ze wijst naar een foto van de toren. Rode vlammen slaan door de halmgaten als waren het ogen terwijl onderaan de halmgaten bluswater naar buiten stroomt. “Het lijkt wel of de toren skrjeemde, dat grijpt me nog altijd bij de keel.” Die bewuste nacht rond 3 uur bakte de cafébazin nog croque monsieurs voor de brandweermannen die de hele nacht door moesten waken.
De brandweer nam diezelfde nacht nog de haan van op de toren mee, zodat ze niet gestolen zou worden. Die ligt bij de burgemeester. De klokken en het uurwerkmechanisme liggen in het gemeentelijk depot aan de Klijtberg en zullen naar alle waarschijnlijkheid opnieuw gebruikt worden.
De kerkgemeenschap houdt op zondag 20 oktober om 9 uur een viering in de kloosterkapel om de brand te herdenken. (Xander Cottens)
Restauratie kost 1,75 miljoen euro
Daags na de brand besliste de gemeente om de kerk opnieuw op te bouwen en er een deel van de gemeentediensten in onder te brengen.
De verzekering had 7,5 miljoen euro uitgekeerd en de erfgoedcel drong erop aan om de kerk herop te bouwen. Een ontwerpwedstrijd voor architecten werd uitgeschreven. Het zou een modern gebouw worden met plaats voor zowel vieringen als andere culturele evenementen. Vijf jaar later veegt een nieuwe bestuursploeg die plannen van tafel. Alleen het oude gedeelte en de toren worden gerestaureerd. Het schip wordt sober opgedaan met dak en vloer. Bevoegd schepen Johan Delrue zegt dat er opnieuw vieringen zullen kunnen plaatsvinden. De kost van de restauratie is op iets meer dan 1,75 miljoen euro geraamd. De rest van het verzekeringsgeld ging naar de aankoop van de Ingooigemse textielfabriek Escolys, die over enkele jaren als gemeentehuis zal dienen. De werken aan de kerk starten in het voorjaar van 2020 en zouden in 2023 klaar moeten zijn. (XC)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier