In het Brugs Gruuthusemuseum ligt een wrijfplaat van een koperen grafplaat uit de Oude Kerk in Vichte. Het betreft een koperen grafplaat van het graf van Florentine Wielant de vrouw van Jacob van der Vichte, een van de heren van Vichte uit de 16de eeuw. Die wrijfplaat werd in 1862 gemaakt door een Engelsman.
We hebben het allemaal wel eens gedaan in de lagere school met riooldeksels of een eikenblad uit het herbarium. Je legt een blad papier over een voorwerp waar wat structuur in zit en je wrijft dan zacht met een potlood of wasco over het hele blad en op die manier kopieer je het reliëf op papier. Eenvoudig en toch nauwkeurig.
Nog unieker wordt de plaat als je weet dat er in Vlaanderen slechts 40 dergelijke grafplaten bewaard zijn gebleven
Dat moet ook James Weale gedacht hebben in 1862. Hij was een kunsthistoricus die zijn boterham verdiende met het verkopen van dergelijke wrijfplaten. Hij maakte zo’n 150 jaar geleden ook een ‘frottage’ van de grafplaat van Florentine Wielant. Zo’n grafplaat komt bovenop het graf in een kerk als grafsteen van gegoede en vooral adellijke mensen. Zo kreeg ook Florentine Wielant, zus van Philippe Wielant een beroemd gerechtsgeleerde, een grafplaat na haar overlijden ‘op de eerste april 1524 na Pasen’, zoals te lezen staat op de grafplaat.
Vernield of hersmolten
“De grafplaat beeldt de vrouw af liggend op een kussen met de ogen open en de handen gevouwen. “Dat is typisch voor die periode. Ze straalt uit dat ze haar hemel verdiend heeft. Er is nergens verdriet te zien en haar voet rust op een hond of hazewind. Dat staat symbool voor huiselijke getrouwheid. Verder staat ze er heel sierlijk op met juwelen en een lang gewaad, tekenen van haar rijkdom”, weet Pol Ostyn van heemkundige kring De Spinspoele.
Boven haar hoofd staan twee wapenschilden, van haar beide echtgenoten Willem van Heule en daarna Jacob van der Vichte. Opvallend is dat haar man Jacob van der Vichte geen grafplaat heeft gekregen. Vaak krijgt het koppel elk een plaat of alleen de man, vrouwen zijn dus zeldzaam en een vrouw alleen nog zeldzamer. Nog unieker wordt de plaat als je weet dat er in Vlaanderen slechts 40 dergelijke grafplaten bewaard zijn gebleven. Van die platen zijn er heel wat vernield in de beeldenstorm en de Franse revolutie en vaak werden die dan hersmolten voor het koper.
“Daarom heb ik ook wat schrik om er wat te veel reclame rond te maken. Straks komen koperdieven op het idee om dit erfgoed te stelen”, geeft Pol toe.
Naast een groot aanbod aan historische artefacten blijkt het Gruuthuse museum in Brugge dus een wrijfplaat te exposeren van het graf van Florentine Wielant. In de beschrijving staat echter nergens een verwijzing naar Vichte.
Koperen plaat opfrissen
De heemkundige kring de Spinspoele heeft in een brief aan de gemeente Anzegem gevraagd om de koperen plaat een opfrisbeurt te geven en beter te beschermen, gezien de historische waarde. De gemeente gaf in een antwoord te kennen een beheersplan op te stellen om op die manier subsidies te verkrijgen.
“De grafplaat lag eeuwenlang op de grond. Dat was ook de bedoeling zodat mensen erop konden staan en zo de tekst rondom de plaat lezen. Maar dat zorgde er ook voor dat de plaat versleet. In de jaren 70 toen de kerk gerestaureerd werd, heeft men de plaat aan de muur gehangen. Een goede opknapbeurt zou het koper goed doen”, besluit Pol. (XC)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier