Verrassend duo blikt terug op 2018: “Migratie kan een bron van welvaart zijn”

Bart Verhaeghe en Zuhal Demir klinken op het oude en nieuwe jaar. © STEFAAN BEEL
Redactie KW

De val van de regering en de voetbalschandalen waren dé gebeurtenissen van het voorbije jaar. Twee hoofdrolspelers blikken terug, Club Brugge-voorzitter Bart Verhaeghe en N-VA-politica Zuhal Demir. Ze hadden elkaar nog nooit ontmoet. De krant De Zondag bracht beiden samen.

Demir is eerst op de afspraak. Ze is wat zenuwachtig, bekent ze. “Hij is tenslotte de voorzitter van Club Brugge. Mijn vriend, een echte Cerclefan, vond dit géén goed idee. (lacht) En hij wou al helemáál niet dat ik een blauw kleedje zou aantrekken. Maar ik heb geen groen in mijn kast liggen.” Een blauw jurkje dus, een gebaar dat Verhaeghe weet te waarderen als hij even later arriveert. “Ik voel me vereerd, zeker omdat het Club-blauw is en geen Genk-blauw.” De toon is gezet, de begroeting hartelijk.

We hebben afspraak in de villa van Roularta Media Group. Op het kerstmenu staan tartaar van zalm, coquilles, kalkoenhaasje en pannenkoek met ijs. Ze praten over hun roots. Die van Verhaeghe liggen in West-Vlaanderen, die van Demir in Turkije. Over gezond leven, waar ze allebei naar streven.

“Ik ben eeuwig op dieet, maar het lukt nooit”, lacht hij. “Gelukkig is het vrijdag”, zegt zij, terwijl ze van haar champagne nipt. “In de week probeer ik alcohol te vermijden.” Over de krant De Zondag ook, waar de politica anderhalf jaar geleden een stevige uithaal deed naar ‘moslimpartij CD&V’. “Dat was mijn beste interview ooit. Ik kreeg meteen telefoon van premier Michel. Kwaad dat die was. (lacht)”

Verhaeghe: Waarom was hij kwaad?

Demir: Omdat ik zijn coalitiepartner zo hard aanviel. Ik zei hem: “Premier, als die ons racistisch noemt, dan hoor ik u niet.” Wouter Beke wou zelfs mijn excuses.

De regering-Michel is intussen gevallen over het migratiepact. Wat denkt een ondernemer daarvan?

Verhaeghe: Laat me eerst benadrukken dat ik veel respect heb voor politici. Zij moeten in een versnipperde omgeving werken met complexe spelregels. Wie dat aandurft, is dapper. Wat ik daarvan denk? Twee belangrijke immigratielanden, Amerika en Australië, zeggen neen tegen dat pact. Dat zegt iets. Wij hadden dat debat ook moeten voeren, en wel vóór de lokale verkiezingen. Dat is mijn grootste kritiek.

Demir: Daar volg ik u. Wij geven dat ook toe. We zijn laat in actie gekomen. Anderzijds vond de ondertekening pas deze week plaats. We waren dus niet té laat.

Verhaeghe: Maar het debat is vooral over perceptie gegaan, over wie goed is en wie slecht, en niet over feiten en inhoud. Een belangrijk thema als migratie verdient beter. Ook de media zijn daar schuldig aan. Ik lees vooral meningen die verpakt zijn tot feiten.

Demir (knikt): Wie een afwijkende mening laat horen, wordt in de hoek van Vlaams Belang geduwd.

Of in de hoek van open grenzen.

Demir: Wat de facto ook zo is. Dat verdrag stelt duidelijk dat migratie positief is, een bron van welvaart. Wie dat tekent, gaat daarin mee. Wij wilden dat niet. Vlaams Belang wil een gesloten samenleving, de Marrakeshpartijen een open samenleving, wij staan daartussen. Wij geloven in migratie, maar gecontroleerd.

Veel ondernemers vinden dat geen regeringscrisis waard.

Verhaeghe: Dat zie ik toch anders. Migratie raakt de fundamenten van een samenleving. Ik ben nog steeds jurist genoeg om te beseffen dat zo’n pact ooit rechtsregel wordt. En dat kan problematisch zijn. Wie daar niet mee bezig is, is ook niet bezig met de samenleving. Dit gaat over onze normen en waarden.

Ik heb geen fijn jaar achter de rug. Maar Rozanne zien groeien, dát sleurt mij erdoor.

Demir: En die staan onder druk. Laat ons daar niet onnozel over doen. (feller) Vrouwenbesnijdenis neemt toe in ons land, hè. Maar wat zegt dat pact? Dat we de cultuur van de migrant moeten respecteren. Wat als een vrouw plots geen mannelijke gynaecoloog wil? Hallo, zeg. Maar daar zijn VLD en CD&V niet mee bezig. Zij willen vooral scoren op internationale fora.

Verhaeghe: Ik denk dat alle fatsoenlijke mensen het erover eens zijn dat we oorlogsvluchtelingen welkom moeten heten …

Demir (pikt in): Absoluut. Maar daar gaat dit niet over. Dit gaat over economische migratie.

Verhaeghe: Laat me wel wezen: migratie kan een bron van welvaart zijn. Andere culturen ontmoeten, werkt ook verrijkend. Maar wie in een ander land gaat wonen, moet de daar geldende waarden en normen respecteren. Anders lukt het niet.

Demir: Dat zien we vandaag. De multiculturele samenleving is niet gelukt. De armoedecijfers, de werkloosheidscijfers, die zijn allemaal gekleurd. We hebben het niet onder controle. Laat ons daar eerst werk van maken.

Verhaeghe (knikt): De samenleving is niet inclusief genoeg.

Kanker is de moderne pest. Ik investeer mee in beloftevolle kankertherapieën. Ik zie dat als mijn morele plicht.

Iets anders. Wat heeft u het voorbije jaar écht triest gemaakt?

Verhaeghe: Ik heb enkele kennissen verloren. Vaak aan kanker. Een zoon van een medewerker, 27 jaar. Dat hakt erin. (even stil) Kanker is de moderne pest. Mijn zakenpartner Luc Verelst is al jarenlang bezig met onderzoek naar beloftevolle kankertherapieën, ik investeer daarin mee. Ik zie dat als mijn morele plicht. En we gaan slágen. Dat zegt de optimist in mij.

Demir: Dat siert u. Ik weet wat die ziekte kan aanrichten. Mijn moeder is in januari overleden aan een hersenstaminfarct na negen jaar strijd. Veel te jong, 66 jaar. Ik was net voor het eerst mama geworden. Héél raar, schizofreen eigenlijk. Je hoort gelukkig te zijn na de geboorte van je kind. (even stil) Ik kan dat niet aanvaarden.

De kleine wereld bepaalt ons geluk, niet de politiek of de economie.

Demir: Wie geluk zoekt in de politiek, blijft beter thuis. Ik heb geen fijn jaar achter de rug. Maar Rozanne zien groeien, lachen, tandjes krijgen, geluidjes maken, dát sleurt mij erdoor. Gelukkig zitten mijn vrienden in een andere wereld. Als wij uit eten gaan, praten we niet over politiek.

Verhaeghe: Je antwoord is herkenbaar. Als ik samen kan tafelen met mijn kinderen, hun verhalen kan horen, dan ben ik gelukkig. Ik heb ook hard afgezien na het overlijden van mijn vader. Dat is nu vier jaar geleden. Mijn moeder, 89 al, houdt zich kranig: ze woont nog steeds alleen. Ik heb daarnet nog met haar gebeld. Mijn vader was de strenge thuis, de rationele, zij was de zachte, de beschermende moeder.

Demir: Dat was bij ons ook zo.

Verhaeghe: Wat geeft jou eigenlijk goesting in wat je doet?

Als ik terugblik op die twee jaar als staatssecretaris, dan ben ik meest fier op de zorgcentra voor slachtoffers van seksueel geweld

Demir: Idealisme. Ik geloof dat ik de wereld kan veranderen. Anderen noemen dat naïef. Maar toch. Ik ben erin geslaagd om vijf zorgcentra op te starten voor slachtoffers van seksueel geweld. Dat is een belangrijke doorbraak. Die vrouwen kunnen eindelijk ergens terecht met al hun vragen. Als ik terugblik op die twee jaar als staatssecretaris, is dat de realisatie waar ik meest fier op ben. Dat is een steentje verleggen in de rivier.

Club Brugge is kampioen geworden en de Rode Duivels pakten brons op het WK. Heeft dat u gelukkig gemaakt, mijnheer Verhaeghe?

Verhaeghe: Ja, natuurlijk. Dat is twee keer het resultaat van keihard werken. Het verhaal van de Rode Duivels is twee jaar geleden begonnen met het ontgoochelend EK in Frankrijk. De bond kampte met een zwaar deficit en, laat ons eerlijk zijn, die kwartfinale was niet genoeg. Het was hoog tijd voor een grondige professionalisering. Ik heb daar mijn schouders onder gezet, net zoals vijf jaar eerder bij Club. Ik wou een buitenlandse coach die onze ambitie kon vertalen naar de spelersgroep. Martinez blijkt vandaag de juiste keuze. Hij heeft winnaars gemaakt van die jongens. Na die onverdiende nederlaag tegen Frankrijk was iedereen vooral ontgoocheld. Dat is het beste bewijs. In 2020 gaan we naar het EK met één doel: winnen. Daar moet iederéén voor gaan. Maar we gaan dat opnieuw niet aan de grote klok hangen.

U hebt dat net gedaan.

Demir: En ik ben daar getuige van. (lacht)

Verhaeghe: Ik zal dat niet meer herhalen. (lacht luid)

Bent u voetbalfan, mevrouw Demir?

Demir: Ik ben voor Genk, hè. Maar geen diehardfan zoals mijn broers. Ik heb trouwens ook genoten van de Duivels. Mensen vragen mij of een Vlaams-nationalist dat wel mag doen. Komaan, waarom niet? Voetbal verbindt zóveel mensen, dat vind ik het mooie daaraan. De politiek moet zich daar niet mee moeien.

Voetbal kan ook lelijk zijn. Wat vond u van de schandalen, de zogenaamde ‘Operatie Propere Handen’?

Demir: Ik was héél verbaasd. Ik hoop dat die misbruiken aangepakt worden. Anders zullen de mensen een degout krijgen. Had jij dat verwacht, Bart?

Verhaeghe: Ik zei daarnet dat ik van feiten hou. Ik zal dus niemand veroordelen voor de rechter dat doet. Maar oké, van die matchfixing ben ik uiteraard geschrokken.

Maak alles openbaar: transferbedragen, makelaarscommissies en licentierapporten.

Demir: Dat druist toch helemaal in tegen de sport? Ik kon dat bijna niet geloven. En dan die makelaars, daar zitten toch cowboys tussen?

Verhaeghe: Dat is een ander probleem. Ik heb dat vroeger al aangekaart. Het systeem is fout. Een club moet nu de makelaar van een speler betalen. Dat is pervers, want die makelaar is de tegenpartij aan de tafel. We moeten daarvan af. De speler moet zelf zijn makelaar betalen.

Is het daarmee opgelost?

Verhaeghe: Neen. Voor mij mag dat veel verder gaan. Maak gerust alles openbaar: transferbedragen, makelaarscommissies, zelfs licentierapporten, geen probleem. De sector zou ook afspraken kunnen maken over de gewenste makelaarsvergoedingen, al is een maximumvergoeding juridisch niet afdwingbaar. Cruijff zei dat elk nadeel een voordeel heeft. Ik ben een optimist: deze crisis kan een geschenk blijken voor het voetbal. Maar de clubs kunnen dat niet alleen. Vlaanderen ook niet. Anders doen we onszelf concurrentieel nadeel aan. De politiek moet mee, Europa, de FIFA. Dat is niet makkelijk. Ik ben dit jaar op een FIFA-vergadering uitgemaakt voor imperialist. Ik stelde voor om een onafhankelijk auditbureau aan te stellen die de federaties controleert. Europa was voor, Zuid-Amerika en Afrika waren tegen. Probeer zo maar iets in beweging te krijgen.

Ik ben op een FIFA-vergadering uitgemaakt voor imperialist: ik stelde voor om een onafhankelijk auditbureau aan te stellen die de federaties controleert

Demir: Dat is herkenbaar. Dat doet me denken aan de VN. Wat is het nut van al die internationale instellingen, vraag ik me soms af. Landen praten toch naast elkaar. Je ziet dat aan het migratiepact. Ik voelde dat ook toen ik over gehandicaptenbeleid vergaderde. Continenten delen niet dezelfde waarden en normen. Hoe kan je dan tot gezamenlijke akkoorden komen?

Verhaeghe: De FIFA gaat nu wel een recordbedrag aanwenden om het gokken aan te pakken, de grootste bedreiging voor de sport in het algemeen. Dat gebeurt vaak onder de radar, op wedstrijden in lagere competities.

Demir: Ik las onlangs dat zelfs enkele vijftienjarigen van de Red Flames benaderd zijn. Maar Bart, die zijn daar niet op ingegaan, hè. Vrouwen doen dat niet. Misschien moeten jullie wat meer vrouwen aanstellen in het voetbal. (lacht)

Ons profvoetbal brengt ook heel wat op: elk seizoen vloeit bijna 700 miljoen euro naar onze economie

Verhaeghe: Ik heet ze van harte welkom. Ik zal meer zeggen: een héél goede speelster mag meteen in mijn mannenteam meespelen.

De politiek wil nu morrelen aan de sociale en fiscale voordelen van clubs.

Demir: Ik vind dat maar normaal. Eerlijke fiscaliteit moet ook gelden voor profvoetballers. Laat ons dat maar eens goed onderzoeken.

Verhaeghe: Dat mag van mij. Maar vergeet niet dat die voordelen voor álle sporters gelden. We moeten naar een evenwichtige regeling voor iedereen. Ons profvoetbal brengt ook heel wat op: elk seizoen vloeit bijna 700 miljoen euro naar onze economie. Voetbal brengt de samenleving ook waarden en normen bij: wij voeden duizenden kinderen op, hè.

Demir: Als ik kijk naar integratie en gemeenschapsvorming, dan speelt voetbal zeker een belangrijke rol. Deze oefening mag de sport niet kapotmaken. Ik zal u eens een vraag stellen. Toen Patrick Janssens de overstap maakte van Antwerpen naar Genk (waar hij even algemeen directeur was, red.), waren mijn broers echt razend op hem. Ze vonden dat niet kunnen. Gelooft u dat iemand supporter kan zijn van twee clubs?

Verhaeghe: Neen, of toch zeker niet in één land. Ik ben een Clubfan van toen ik kind was. Dat zit in mijn genen.

Zou u zoals Marc Coucke van club kunnen veranderen?

Verhaeghe (resoluut): Neen, nooit. Dat personeel verhuist van club, dat kan. Dat is de broodwinning van die mensen. Maar ik zou het als eigenaar niet kunnen.

Demir: Dat is zoals een nationaliteit. Je kan er ook maar één hebben, vind ik. Ik ben nu eindelijk mijn Turkse nationaliteit kwijt, en daar ben ik heel blij om. Dat heeft lang geduurd.

Voor wie gaat u stemmen in mei, mijnheer Verhaeghe?

Demir (snel):Zeg maar op mij, hè.

Verhaeghe:Voor de goeie. (lacht) Neen, je zou me zeker kunnen overtuigen. Ik ben blij je te leren kennen. Je bent een familievrouw. Ik waardeer dat. Ik herken dat in mezelf. Dat is de sterkste eigenschap die een mens kan hebben.

Demir: We kwamen vaak overeen. Dat viel mij ook op. Ik zal mijn vriend moeten zeggen dat de voorzitter van Club Brugge een warme en aangename mens is. Dan zal hij héél kwaad worden op mij. (lacht luid)

(Paul Cobbaert/foto Stefaan Beel)

Dit dubbelinterview verscheen eerder op www.dezondag.be.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier