“Wij zijn op. We leggen ons lot in de handen van u en van onze hele regering. Het water staat ons niet tot aan de lippen, maar tot aan onze ogen.” Varkensboerin Ingrid Vandepitte richtte zich maandag tijdens een overleg rechtstreeks tot Vlaams minister van Landbouw Hilde Crevits. Na haar emotioneel pleidooi trokken wij naar Ingrids erf voor haar verhaal en dat van een sector in nood.
Ze zien het niet meer. De problemen stapelen zich op. Ingrid heeft andere tijden gekend, op de haast idyllisch gelegen boerderij in Passendale die ze al 38 jaar runt met haar echtgenoot Johan Van der Meulen. Ze hebben geen opvolger en zijn rustig aan het uitkijken naar een overnemer. “Hoewel, het is niet het goeie moment. We hopen dat de situatie betert en dat we onze grote verliezen kunnen recupereren voor we aan een overname denken.” Tijdens het overleg sprak Ingrid van maandelijkse verliezen van 15 à 20.000 euro. “De belastingen zeggen nochtans dat we niet mogen verkopen met verlies”, zei ze maandag nog. Er worden diepe putten geslagen.
Dat Ingrid het woord nam, is geen toeval. Het onderhoud kwam er ook nadat zij een sms’je gestuurd had naar Hilde Crevits: ‘Je zult iets moeten doen’. Met de jaren heeft Ingrid zich ontpopt als woordvoerder voor de sector. “Ik heb me vrij snel geëngageerd voor Agra”, zegt ze, “de vereniging van boerinnen en tuiniersters. En zo ben ik op een bepaald moment gevraagd door de politiek om de stem van de boeren te laten horen. Ze hadden bovendien een vrouw nodig.”
Ongelijke concurrentiestrijd
Intussen is Ingrid lid van CD&V, schepen van Landbouw in Zonnebeke en nog altijd varkensboerin. Maar nog nooit heeft zij en met haar alle mensen uit de sector het zo moeilijk gehad. “Het is de opeenstapeling van problemen, die de situatie onhoudbaar maakt. Drie jaar geleden was er een uitbraak van Afrikaanse varkenspest bij everzwijnen in de provincie Luxemburg. Dat probleem is gelukkig ingeperkt geweest, die ziekte heeft onze contreien nooit bereikt, maar België was plots een lidstaat met varkenspest en mocht niet meer uitvoeren buiten Europa. De ons omliggende landen namen prompt onze afzetgebieden in, maar eenmaal we vrij waren van de varkenspest konden we niet meer terecht in de landen die vroeger ons vlees afnamen. De voorbije jaren werden bij ons alsmaar strengere normen opgelegd op het vlak van dierenwelzijn en milieu. Ingrepen die hoge kosten met zich meebrachten. Geen problemen mee, maar we zien dat de normen in de buurlanden veel minder streng beoordeeld worden. In bepaalde landen kost arbeid ook veel minder. Het is een ongelijke concurrentiestrijd.
Het is heel zwaar. Je ziet de schuldenberg groeien en tegelijk word je aanzien als een misdadiger
En dan kregen we er die hele corona-ellende nog eens bovenop. Net zoals in andere zaken moest er sprake zijn van een omzetdaling van 60 procent eer je van steun kon genieten. Je omzet, dat is wat je verkoopt. In de varkenssector is de omzet gemiddeld met 46,2 procent gedaald. Maar de kostprijs van de voeders is vorig jaar 15 procent gestegen en dit jaar nog eens 6 procent. Door die dure veevoederprijzen zijn onze varkens ons pensioen aan het opvreten. Onze uiteindelijke verdiensten zijn meer dan 60 procent gedaald. Maar alle steun bleef uit. En intussen wordt in Wallonië een premie uitgereikt van 530 euro per zeug, met een maximum van 100.000 euro per bedrijf. Waarom kan dat dan hier ook niet?”
Stikstof
Hier is het andersom. De varkenshouders moeten aan geld zien te komen om ervoor te zorgen dat alle stallen emissiearm zijn tegen 2030, zoals Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir dat verlangt met haar PAS-verhaal. PAS staat voor Programmatorische Aanpak van Stikstof. “Er is enerzijds de kost om zulke stallen te bouwen”, legt Ingrid uit, “en tegelijkertijd worden alle niet-emissiearme stallen waardeloos. Er is dus ook de bijkomende kost om ze af te breken. Wat krijgen wij nog als we ons bedrijf willen verkopen?” Niet toevallig werd er tijdens het overleg met de minister ook gesproken over de vele zelfdodingen in de sector. “Het is psychisch heel zwaar. Je ziet de schuldenberg groeien en tegelijk word je aanzien als een misdadiger. Je bent de milieuvervuiler, je bent niet goed voor het dierenwelzijn, alles is negatief. Maar niemand wordt vaker gecontroleerd. Boeren op een Kruispunt, een vzw die werd opgericht omdat zoveel boeren met psychische en financiële problemen worstelen, heeft nu een extra peloton medewerkers ingezet. Ze weten nochtans dat de West-Vlaming een gesloten mens is en moeilijk ventileert. En de boer zelf is vaak te trots. Daar merken ze ook dat het doorgaans de vrouw is die aan de alarmbel trekt. Nog dat geluk.”
Wie vragen heeft over zelfdoding kan terecht op de Zelfmoordlijn, op het gratis nummer 1813, of op zelfmoordlijn1813.be.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
