“Trots dat ik bedrijf én familie bijeen kon houden”: CEO van Tieltse uitgeverij Lannoo sluit hoofdstuk af

Met Matthias Lannoo als algemeen directeur groeide de Tieltse Uitgeverij Lannoo de voorbije decennia uit tot een belangrijke speler in de internationale uitgeverswereld. Zelf beschouwt hij het als een minstens even belangrijke verwezenlijking dat de uitgebreide Lannoo-clan nauw met elkaar verweven blijft. Begin dit jaar gaf hij het roer door aan de Nederlandse Yrja Danner, voor het eerst in de rijke geschiedenis geen familie, “maar zo goed als familie”.

De geschiedenis van Uitgeverij en Drukkerij Lannoo leest als een roman. Sinds 1909 groeide de onderneming gestaag, eerst onder leiding van Joris Lannoo, later zijn zonen Godfried en Jan. Hun publicaties verwierven naam in binnen- en buitenland om de grafische en inhoudelijke kwaliteiten ervan. Het familiale karakter van Lannoo bleef al die tijd belangrijk, ook voor de vierde generatie die begin jaren 80 de activiteiten voortzette. Daar behoort ook Matthias Lannoo (68) toe, die opgroeide tussen de boeken: “Als wij thuis kwamen van school gingen we spelen in het bedrijf. We kenden elk hoekje, net als de mensen die er werkten, over de middag schoven auteurs bij ons aan tafel… Het kon niet anders of we voelden ons betrokken.”

Als jongen van zestien droomde hij van ontdekkingsreizen, maar hij koos ervoor om toegepaste economische wetenschappen te gaan studeren. “Druk om in het bedrijf te stappen was er niet, maar ik voelde wel een verantwoordelijkheid. Economische studies lagen me en leken me een goeie keuze om later een verantwoordelijke functie in het bedrijf op te nemen.” Hij studeerde ook in Frankrijk en Duitsland, deed ervaring op bij onder meer Compugraphic in de VS, waar de eerste digitale stappen in de uitgeverssector al gezet werden. “Een fantastische tijd, waarin ik veel leerde en veel contacten maakte. Maar enkele maanden voor ik 26 werd, belde mijn vader me op in San Francisco waar ik aan de Berkeley universiteit studeerde. Ik had zelf gewerkt om mijn verblijf en studies te betalen, maar hij maakte me toch duidelijk dat de speeltijd stilaan voorbij was.”

Digitale revolutie

Tot dan werden de uitgeverij en drukkerij geleid door respectievelijk Godfried en Jan Lannoo, met de onderlinge afspraak dat per familietak niet meer dan twee leden in het bedrijf kwamen. Matthias ging er in 1982, naast twee neven en zijn jongste zus, die een ontwerpstudio in huis oprichtte, aan de slag. In de jaren die volgden dwong onder meer de digitale revolutie in het productieproces het bedrijf ertoe om zich op te splitsen in twee zelfstandige ondernemingen, weliswaar met nauwe samenwerkingsakkoorden: sinds 1991 worden Uitgeverij Lannoo nv en Drukkerij Lannoo nv geleid door de nakomelingen van respectievelijk Godfried en Jan.

Het was mijn ambitie om een grote en sterke uitgeverij uit te bouwen in het Nederlandse taalgebied

“Een ingreep die we op tijd gemaakt hebben en die het bedrijf een nieuwe toekomst gaf”, aldus Matthias. In 1994 werd hij algemeen directeur van Lannoo en bouwde hij het bedrijf verder uit, eerst door een sterke interne groei – van 50 naar 350 medewerkers, naast een uniek netwerk freelancers –, na 2000 door verschillende overnames. “In 2010 zetten we een grote stap noordwaarts door de Nederlandse uitgeverijen Meulenhoff Boekerij en Unieboek|Het Spectrum over te nemen. Het was mijn ambitie om een grote en sterke uitgeverij uit te bouwen in het Nederlandse taalgebied. En met die ingreep breidden we ons taalgebied van zes miljoen Vlamingen uit met 17 miljoen Nederlanders. Dat heeft aanpassingen in ons aanbod gevraagd, want op dat moment werd alles wat op boekenvlak uit het zuiden kwam door Nederland scheef bekeken. Maar vandaag geven we 80% uit in het Nederlands, 10% in het Frans en 10% van ons aanbod is Engelstalig, veelal duurdere boeken die het wereldwijd zeer goed doen.” De verschillende uitgeverijen binnen de groep publiceren samen 1.200 nieuwe titels per jaar, naast heel wat digitale platformen als Mama Baas dat goed is voor maandelijks 600.000 bezoekers.

(Lees verder onder de foto)

Een groei waarvan Matthias evenwel niet alle credits voor zichzelf houdt: “We hebben altijd een goed hr-beleid gevoerd. Ik heb altijd geprobeerd om vooral coachend om te gaan met onze mensen, hen zelf initiatief te laten nemen en beslissingen zo veel mogelijk in samenspraak te nemen.”

Nauwe familiebanden

“Maar even belangrijk als corporate governance, vind ik family governance”, gaat hij verder. “Even belangrijk als een goede structuur en werking van het bedrijf is dat de familie in goeie verstandhouding blijft samenwerken. We werken met een familieraad en -forum, jaarlijks komen we een weekend bijeen in de Ardennen, er is een strikt familiaal charter dat ook de deelname van de volgende generaties vastlegt. Dat familiale aspect blijft een voordeel, vind ik. Het zorgt voor een specifieke bedrijfscultuur, vanuit onze passie voor boeken, die ook elke nieuwkomer als verrijkend ervaart. Ik ben er eigenlijk wel fier op dat ik de huidige generaties nauw samen heb kunnen houden.”

Toch werd deze keer niet gekozen voor een Lannoo-telg om Matthias op te volgen. Van de in het bedrijf werkende familieleden bleek uiteindelijk niemand zich volledig klaar te voelen voor de functie. De keuze viel op de Nederlandse Yrja Danner die al meer dan 15 jaar bij de Lannoo Uitgeverij Groep werkt. “En die we intussen als familie beschouwen”, lacht hij. “De huidige generatie familie binnen het bedrijf heeft jonge gezinnen en daar willen ze ook graag tijd voor uittrekken. Maar een uitgeversonderneming leid je niet tijdens de kantooruren, het vraagt een constante inzet. Als zo’n functie dan een last wordt, hou je die niet vol. Maar het neemt niet weg dat er in verre de toekomst opnieuw een ceo van binnen de familie aan het hoofd kan komen.”

Zelf wordt Matthias in april voorzitter van de raad van bestuur van Lannoo. En hoopt hij meer tijd te maken om te sporten, voor zijn acht kleinkinderen, te lezen en cultuur te beleven. “Ik heb een lijstje met aandachtspunten gemaakt en geef mezelf honderd dagen om me dat eigen te maken. Maar ook al ben ik niet van plan om in de weg van de nieuwe ceo te lopen, echt met pensioen ga ik nooit. In Duitsland spreekt men over Ruhestand, dat lijkt me een meer geschikte term voor mij”, besluit hij.