Na meer dan 20 jaar Torhout woont Johan Claus (65) sinds de zomer van 2008 in het Waalse dorpje Honnay in de provincie Namen. Hij runt er met vrijwilligers zijn eigen herbronningshuis Retour au Centre met sinds 2013 de vzw Adembenemend. Hij geeft cursussen over gelukzaligheid. En over liefde, ook voor jezelf. Na 17 jaar heeft hij het langverwachte boek klaar over zijn leven en zijn kijk erop. De vlag dekt de lading: ‘Alles is goed, ook al lijkt het slecht’.
Johan, opgegroeid in Deurne bij Antwerpen en germanist van opleiding, heeft vele jaren lesgegeven aan het Torhoutse Sint-Vincentiusinstituut. Hij trouwde met een West-Vlaamse en woonde met haar en hun vier kinderen Koen, Tine, Bart en Pieter in de Groenhovestraat. Alles ging zijn gangetje tot eind jaren negentig.
“Tot dan leefden we ons leven van elke dag, maar toen kwam de ommekeer”, kijkt Johan op de moeilijkste periode uit zijn bestaan terug. “Er knakte iets in mij, net een veer die brak. Ik gleed weg in een diepe depressie. De diagnose die ik kreeg, was duidelijk maar hard: een bipolaire stoornis. Manisch-depressief, zoals de meesten dat noemen.”
“Ik kreeg mijn job als lesgever en mijn gezinsleven niet meer op de rails. De gevolgen waren niet minnetjes: weg uit het plaatselijke onderwijs en een woelige echtscheiding, waardoor ik in 2004 Torhout vaarwel zegde.”
Dochtertje gestorven
Na wat omzwervingen in de Kempen belandde Johan in augustus 2008 op de plaats waar hij nog altijd woont en het leven weer volledig heeft omhelsd: zijn oude, gerenoveerde huis uit 1751, waar twee dartele katten hem gezelschap houden. “De ruimte en de ongerepte natuur geven mij hier het gevoel van een bevoorrechte Vlaming in het Walenland. In Vlaanderen mis ik al snel de heuvels en de uitgestrekte bossen. Ik kan van aan mijn achterdeur 10 kilometer tot in Haut-Fays wandelen zonder ook maar één huis te zien. Dwars door het bos. Je kunt hier nog verloren lopen. Dat houdt een mens nederig.”
“In Retour au Centre, mijn open huis, kunnen mensen komen herbronnen na moeilijke levensmomenten. De eerste vier jaar ontving ik de bezoekers samen met mijn toenmalige, nieuwe levenspartner. Met haar kreeg ik een dochtertje, Marieke, dat aan het Syndroom van Down leed. Het kindje werd te vroeg geboren en stierf in mijn armen. Marieke leerde me inzien hoe belangrijk onvoorwaardelijke liefde is.”
Zoektocht naar geluk
Nu runt Johan zijn herbronningshuis samen met vrijwilligers.
“Retour au Centre betekent terug naar je centrum. Leven met je hart en liefst vanuit je buikgevoel. Zo wordt ons bestaan adembenemend mooi en tegelijkertijd spannend. Ik maak mijn bezoekers onder meer duidelijk wat ze moeten aanvangen met de opgestapelde levensmodder van jaren ver. En ik druk hen op het hart: probeer jezelf niet te streng te beoordelen. Wees mild voor jezelf, want zelfliefde is de basis om een oprechte band met anderen te creëren.”
“Hoe meer liefde ik vanbinnen voel, hoe meer ik probleemloos kan beminnen en groeien. Ik hoop dat mijn boek daar een inspiratiebron voor is.”
“Tijdens mijn moeilijkste levensperiode ben ik aan dat boek begonnen. Ik heb er 17 jaar aan geschreven. Ik vertel erin over de dingen die er toe doen. Leren leven met zowel het mooie als het verschrikkelijke op je pad. In het reine komen met leven en dood. Hopelijk zullen veel mensen zich herkennen in mijn zoektocht naar geluk via soms hobbelige wegen. Tot je weer blij en enthousiast kunt zeggen: ik heb mezelf lief.”
Niet meegaan in angst
Alles is goed, ook al lijkt het slecht is uitgegeven in eigen beheer.
“Ik zorg grotendeels zelf voor de verspreiding. De eerste reacties zijn positief. Het boek telt 473 pagina’s, weliswaar in een vrij groot lettertype, maar blijkbaar leest het als een trein. Ik heb niet de ambitie om hier rijk van te worden. Wél heeft het schrijven van het boek mij verrijkt. Ik heb er als het ware de Lotto mee gewonnen, alleen al door mijn geluk vanbinnen te leren voelen. Eens corona voorbij is, wil ik met het boek graag de boer opgaan om er bij verenigingen over te vertellen.”
“Covid-19 slaat momenteel ongemeen hard toe in de stedelijke gebieden rond Luik. Naar het schijnt, wonen daar nogal wat mensen die zich niet aan de regels houden. Ze betalen nu de tol. Ik respecteer de richtlijnen inzake corona wél. Ik volg het nieuws, maar ga niet mee in de angst. Sommigen worden al ziek of depressief uit schrik, nog vóór ze het virus kunnen oplopen.”
“Deze boodschap mis ik in de media: respecteer jezelf en je omgeving, maar leef vol vertrouwen voort, want angst is een slechte raadgever. Een aantal dagen geleden was ik op boekentocht in de Antwerpse Kempen en kreeg ik de vraag: Hoe durf je uit code rood zomaar naar hier te komen? Ik antwoordde met een knipoog: Ik kom uit ‘t rood, maar ik leef in ‘t groen. Humor heeft mij al door veel situaties heen geholpen.”
“Ik zet mijn gebruikelijke activiteiten gewoon voort. Elke morgen een halfuurtje zenmeditatie en er daarna op mijn eigen manier weer tegenaan gaan. Ook nu blijven mensen hier welkom, individueel of in koppel. Altijd op veilige afstand in mijn ruime huis.”
Niemand veroordelen
“Noem het de rode draad in mijn boek: telkens kun je herrijzen, ook al ben je er slecht aan toe geweest. Oordeel niet snel en veroordeel zeker niemand. Dat is wat ik uit mijn leven tot nu toe geleerd heb. Ik ben 65 en dankbaar voor die leeftijd. Ik voel me heel vitaal. Ik wandel graag en kocht mij net een nieuwe fiets. Ik voel me jong vanbinnen. En vooral: vrij van angst. Ook van dé grootste angst van veel mensen: wat hierna?“
“Ik hou mooie herinneringen over aan mijn tijd als leraar in Torhout. Aan mijn vele vrienden van toen, mijn oud-leerlingen en mijn ex-collega’s. Ik ben oprecht een dankbare persoon. De minder goede ervaringen probeer ik te begrijpen en weer los te laten. Dankbaarheid brengt me het verst. Net als verwerkt verdriet.”
“Mijn herbronningshuis in de Rue du Centre in Honnay zal bijna zeker nog enkele jaren mijn thuis blijven. Maar zeg nooit nooit. Mocht ik niet goed te been meer zijn, dan zou ik wel verlangen naar mensen die mijn taal spreken. En naar een avondje manillen of whisten met de kinderen en kleinkinderen. Wellicht zal ik ooit oud worden in Vlaanderen. Maar dat is nu nog niet aan de orde. Ik voel me hier prima.”
‘Alles is goed, ook al lijkt het slecht’, 473blz., 24 euro (verzending inclusief), bestellen via clausjohan@gmail.com, 0497 80 25 47, adembenemend.be.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier