Het beeld van Leopold II aan de Drie Gapers beroert de gemoederen en dat al jaren. Vandaag komt het standbeeld opnieuw in opspraak. Zo’n 300 mensen verzamelden afgelopen zondagmiddag aan de Drie Gapers om actie te voeren tegen racisme na de dood van George Floyd in de Verenigde Staten. De actievoerders vragen ook om het standbeeld te verwijderen. Het stadsbestuur gaf eerder al aan dat het beeld zal blijven. Maar schepen Silke Beirens (Groen) laat nu weten dat de stad het bordje aan het beeld zal aanpassen. Er komt ook een werkgroep die zal bekijken wat er kan gebeuren met het omstreden standbeeld.
Het standbeeld aan de Drie Gapers van koning Leopold II is al vele jaren controversieel. In 2004 zaagde de actiegroep de Stoeten Ostendenoare een van de handen af van het beeld, naar analogie met wat Leopold II deed in Congo. De Congolezen werden er tijdens zijn schrikbewind het slachtoffer van ziekte en ontbering, maar ook van ontvoering, marteling, verkrachting, het afhakken van handen en onthoofding.
Na de dood van George Floyd in de Verenigde Staten waren er afgelopen week protestacties. Hierbij riepen de actievoerders ook op om de beelden van Leopold II te verwijderen uit het straatbeeld. Zo ook in Oostende. “Het standbeeld kan niet gewoon blijven staan”, zegt voortrekker van de betoging Len Lavens. “De symboliek van dit beeld op die plaats is te sterk om geen belangrijke actie te ondernemen. Die symboliek negeren of ontkennen is het lijden ontkennen dat er tijdens onze kolonisatie was.”
“Zal Oostende de enige Belgische stad blijven met het grootste en meest neokolonialistische Leopold II-beeld? De rest van België zal dan ook met stijgende verbazing en verontwaardiging kijken naar Oostende indien we ons halsstarrig aan dit bombastisch standbeeld blijven vasthouden.” Ondertussen circuleren er petities die oproepen om het standbeeld te verwijderen én ook om het beeld te behouden.
Nieuwe betoging verboden
Burgemeester Bart Tommelein (Open VLD) liet eerder al weten dat het stadsbestuur niet van plan is het standbeeld te verwijderen. Vorige week werd het beeld twee keer beklad met verf. Er is ondertussen al een verdachte opgepakt die verantwoordelijk zou zijn voor de tweede feiten. De organisatie van Belgian Youth Against Racism zit deze week nog samen met de burgemeester, die meegaf een tweede betoging niet te zullen toelaten.
Schepen Silke Beirens (Groen) laat nu weten dat het beeld inderdaad niet wordt verwijderd, maar dat het er wel niet meer zal uitzien zoals vandaag. Het bordje aan de beeldengroep werd in 2016 nog aangepast, maar blijft erg op de vlakte over de gruweldaden van de vorst. “Je voelt dat die woorden gewikt en gewogen zijn”, vertelt ze. “Het is allemaal nogal omfloerst. Dat bordje zullen we dan ook aanpassen.”
“We zijn bezig om een werkgroep op te richten met belangrijke stemmen uit de Congolese gemeenschap”, gaat de schepen verder.
Ook de Leopold II- laan krijgt geen andere naam
“Samen gaan we bekijken wat er kan gebeuren met het beeld. Verwijderen gaan we niet doen, maar we bekijken wel wat dan wel. We denken bijvoorbeeld aan een extra beeld, een nieuw kunstwerk… Zodat duidelijk is hoe de geschiedenis juist in elkaar zit. Ook op andere plekken in Oostende zouden we dit graag verwezenlijken.”
“Het zou jammer zijn om het standbeeld naar een museum te brengen”, vindt Silke Beirens. “Omdat het een grote kans is om mensen het verhaal te vertellen. Het staat pal in de publieke ruimte, er passeren dagelijks duizenden mensen die je in een museum misschien niet zou kunnen bereiken.” Ook de Leopold II-laan krijgt in Oostende geen andere naam. “We willen het debat blijven voeden. Dialoog is belangrijk.”
Het is de bedoeling dat dat alles nog dit jaar wordt gerealiseerd. “We waren sowieso al van plan om dat tijdens deze legislatuur uit te voeren, maar nu is alles in een stroomversnelling geraakt. Na de zomer willen we zeker een concreet voorstel hebben over wat te doen met de beelden”, zegt de schepen.
Dialoogtafels
Niet alleen de beeldengroep aan de Drie Gapers krijgt een update, de stad wil ook verder gaan in de strijd tegen racisme. Dit wil men doen aan de hand van dialoogtafels, een samenwerking met onder meer Refu Interim, FMDO en SamenDivers, en een actieplan voor de Torhoutsesteenweg. “Racisme komt vaak voort uit onwetendheid en angst. We merken dat er veel kleine frustraties zijn in de wijk. Met de dialoogtafels brengen we mensen samen, in de ontmoetingscentra, het Leeshuus… De eerste keren zullen daar misschien mensen op afkomen die al een diverse omgeving hebben, maar door heel veel te bussen en te mobiliseren zullen we zorgen dat er heel wat mensen komen én maken we die angsten bespreekbaar.”
Een tweede luik is het inzetten van vrijwilligers met een migratieachtergrond. “We willen ook workshops voor bedrijven organiseren.”
Een derde punt tot slot is een actieplan voor de Torhoutsesteenweg. “We gaan de straat op een positieve manier in de kijker zetten”, zegt Silke Beirens. Het actieplan zal in september gelanceerd worden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier