Sluiten er binnenkort vijf West-Vlaamse materniteiten?

Ons land heeft te veel materniteiten, of ziekenhuisafdelingen waar bevallingen gebeuren. Dat zegt het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) in een nieuw rapport. Het Kenniscentrum heeft berekend dat een materniteit jaarlijks minstens 557 bevallingen moet uitvoeren om kostenefficiënt te zijn. En dat aantal halen ze niet allemaal. Ook in onze provincie zijn er aantal materniteiten die dit minimum niet halen, maar ze zijn niet van plan de deuren te sluiten.

Het KCE stelt vast dat het een internationale trend is om kleine materniteiten te sluiten en de activiteiten over te hevelen naar grotere. Om kwaliteit te kunnen bieden moet een kleine materniteit vaak evenveel personeel en materiaal ter beschikking hebben als een grote, terwijl er minder bevallingen gebeuren. Die kleine materniteiten zijn dus duur en niet efficiënt. Vanuit die vaststelling heeft het KCE zijn rapport geschreven.

Het KCE heeft berekend dat een materniteit in ons land minstens 557 bevallingen per jaar zou moeten uitvoeren om kostenefficiënt te zijn.

Van de 17 materniteiten die de norm niet halen liggen er 9 in Vlaanderen en maar liefst 5 in onze provincie: AZ Delta campus Menen, Sint-Andries Tielt, AZ Delta campus Torhout, AZ Sint-Jan Oostende campus Henri Serruys en AZ Zeno Knokke.

Torhout en Menen: aantal bevallingen stijgt

Algemeen directeur Johan Hellings van het AZ Delta in Roeselare, waar ook de ziekenhuizen van Torhout en Menen toe behoren, is alvast niet van plan om de kraamafdelingen daar te sluiten. “In Menen steeg het aantal bevallingen vorig jaar met 8 procent tot 535, in Torhout gingen we er met 6 procent op vooruit en mochten we 467 geboorten noteren. Die stijging – en dat terwijl het totaal aantal geboorten lichtjes daalt – bewijst dat de bevolking die lokaal verankerde materniteiten het vertrouwen geeft. In Menen zijn we trouwens niet ver van de voorgeschreven 557 verwijderd.”

“De visie om zaken te concentreren, dateert van enkele jaren geleden”, legt Hellings nog uit. “Toen ging het over de kwaliteit van de zorg: voor bepaalde gespecialiseerde ingrepen is een minimumaantal nodig om voldoende kwaliteit te bieden. Wij waren daar voorlopers in en zijn nu bijvoorbeeld het enige centrum in West-Vlaanderen voor slokdarmchirurgie. Maar voor normale bevallingen is zo’n concentratie niet nodig. Een materniteit is een onderdeel van een basisziekenhuis en moet zich dicht bij de bevolking bevinden, weliswaar in een netwerk, zodat de complexere zaken doorverwezen kunnen worden. Het cijfer dat nu wordt vooropgesteld, heeft niet met kwaliteit, maar met kostenefficiëntie te maken. Maar door onze goede samenwerking met Roeselare kunnen wij de kosten al sterk drukken.”

Serruys: “Materniteit is basisfunctie”

Ook de kraamafdeling van de campus Henri Serruys in Oostende, afdeling van het AZ Sint-Jan Brugge-Oostende, gaat niet dicht. Er werden in 2019 434 baby’s geboren. Serruys is overigens de bakermat van de onderwaterbevallingen in Vlaanderen. “We blijven hier behoorlijk rustig bij“, zegt algemeen directeur Hans Rigauts. “De studie is ons al een tijdje bekend. Maar voor ons is de materniteit toch een van de basisfuncties. Het is goed dat je naar een concentratie gaat voor hartchirurgie of ingewikkelde ingrepen, maar voor bevallingen? Daar ontgaat mij compleet de ratio van. Men stimuleert thuisbevallingen met vroedvrouwen, maar de lokale materniteit is niet goed meer? Het is wel zo dat wij met het AZ Damiaan in Oostende onderhandelen over het bundelen van de krachten, maar dat is nog niet concreet. Onze kraamafdeling in Oostende blijft dus, en blijft ook onderwaterbevallingen ondersteunen zolang mensen dat belangrijk vinden.”

Tielt: “Laat bestaan wat bestaat”

In het Sint-Andriesziekenhuis van Tielt waren er vorig jaar 469 bevallingen. Het aantal gaat in stijgende lijn. “Deze studie is waardevol”, vindt algemeen directeur Peter Lauwyck, “maar ik hoop dat de politiek er de juiste conclusies uit trekt. Wij halen geen 557 bevallingen en onze materniteit draait dus niet break-even. Maar het ziekenhuis past het tekort bij, niet de overheid. Er zijn diensten winstgevend en andere diensten verlieslatend. In tegenstelling tot andere ziekenhuizen hebben wij – in de totaliteit – al meer dan vijf jaar een positief financieel resultaat.”

“Wat kost een materniteit aan de overheid? De honoraria van de arts en een bijdrage voor de zorg in de materniteit, maar die bedragen verschillen niet of ze nu in Tielt, Roeselare of Brugge worden uitbetaald”, legt Peter Lauwyck uit. “Wat ik wel kan begrijpen, is dat de overheid niet meer investeert in de gebouwen van materniteiten met minder dan 557 bevallingen. Maar ze onmiddellijk sluiten? Dan staat onze, pas gerenoveerde materniteit leeg, terwijl er in de grote ziekenhuizen nieuwe investeringen zullen moeten gebeuren. Daar zullen bevallingskamers tekort zijn. Zo wordt de overheid toch weer op kosten gejaagd. We laten dus best bestaan wat er bestaat. Het zou trouwens vreemd zijn dat wij de bevallingen centraliseren in grotere ziekenhuizen, terwijl Nederland juist kiest voor meer thuisbevallingen. Met grotere risico’s.”

CD&V-voorzitter Joachim Coens: “Onaanvaardbaar”

Voor Joachim Coens, algemeen voorzitter van CD&V en Dammenaar, is het sluiten van kleinere materniteiten onaanvaardbaar. “Wij zijn de partij van de nabijheid”, klinkt het op Twitter. “Bevallingen behoren tot de basiszorg. Er kunnen niet zomaar 17 kraamklinieken gesloten worden, de nabijheid is erg belangrijk.

https://twitter.com/joachimcoens/status/1217729617588621312Joachim Coenshttps://twitter.com/joachimcoens

?Bevallingen behoren tot de basiszorg. Er kunnen niet zomaar 17 materniteiten gesloten worden. Nabijheid van materniteiten zijn belangrijk.?

— Joachim Coens (@joachimcoens) January 16, 2020