Schepen van bouwen Wout Maddens:”Nog veel beton nodig om de betonstop te realiseren”
Iemand die 20 jaar niet in Kortrijk geweest is, zal de stad haast niet meer herkennen. Talloze openbare en private werken hebben het uitzicht van onze Guldensporenstad permanent veranderd. Een verdienste van het huidige en het vorige stadsbestuur, maar toch vooral van één man: schepen van Wonen en Bouwen Wout Maddens. Zijn aanpak heeft veel voorstanders, maar minstens evenveel tegenstanders. Wij gingen bij hem langs naar aanleiding van een Vlaams rapport waaruit bleek dat Vlaanderen langzaam vol gebouwd raakt.
Het bureau van schepen Maddens (60) ligt op zijn zachtst gezegd nogal ‘vol’. Een kat zou er haar jongen niet in terugvinden. “Maar ik vind alles dat ik nodig heb, hoor”, vertelt de schepen lachend. “Ik weet dat er nu veel zaken digitaal verlopen. Maar een plan bekijk ik nog steeds liever op papier. Dat geeft meer overzicht. Ik ben ook een schepen die graag ter plaatste gaat. Een van de belangrijkste eigenschappen van een schepen van Ruimtelijke Ordening is voelen wat er op een bepaalde plek past. Je kan veel doen vanachter je bureau, maar terreinkennis is hét voordeel van lang op eenzelfde departement te zitten.
Je bent al 14 jaar de architect van Kortrijk. Is de stad wat jou betreft bijna af?
“De architect? Dat weet ik nog zo niet. (lacht) Maar ik heb indertijd wel heel bewust gekozen voor de bevoegdheden van Bouwen, Wonen en Ruimtelijke Ordening. Toen was dat nog geen ‘sexy’ afdeling. Maar ondertussen is dat wat mij betreft het vlaggenschip van Kortrijk geworden. Een stad is trouwens nooit af! De weg ernaartoe is goede planning. Een van de belangrijkste krachten in de stadsplanning is continuïteit. Dat klinkt misschien wat abstract, maar dat houdt in dat je verder bouwt op wat goed is en aanpast wat anders moet. Wie de pretentie heeft om te zeggen ‘ik weet hoe de stad er binnen 50 jaar zal uitzien’, vertrekt vanuit een verkeerd standpunt. Je moet de soepelheid hebben om in te spelen op maatschappelijke veranderingen die zich vandaag misschien nog niet aandienen.”
Kijk je dan niet verder dan enkele jaren in de toekomst?
“Jawel, met ons plan ‘De Beste Stad van Vlaanderen’ hebben we onze ideeën vastgelegd voor de stad van de komende 20 jaar. En ik heb wel de pretentie om te zeggen dat de inzichten die we daar bepaald hebben, 20 jaar moeten kunnen meegaan. Al zullen wij tegen dan wellicht niet meer aan zet zijn. Vergeet niet dat er met het uitzetten van die lijnen heel wat politieke moed gepaard gaat. Ik verwijs bijvoorbeeld naar de CD&V die er indertijd voor pleitte om noch mossel noch vis te zijn. Ze dachten: laat ons parkeren aan de verlaagde Leieboorden in de winter en niet in de zomer. Wij deden beter en dat vergt – sorry dat ik dat zeg – visie en politieke moed.”
Maar dat zorgt er ook voor dat je vijanden maakt? Denk bijvoorbeeld aan deel twee van de werken aan de verlaagde Leieboorden, waar opnieuw heel wat parkeerplaatsen zullen verdwijnen.
“Dat is altijd zo. Maar dan moet je net de moed hebben om de mensen mee te nemen in een droombeeld. Ze hebben nu al een goed voorbeeld van wat het kan worden. Je moet dus gewoon de moed opbrengen als politicus om dat te doen. En ofwel word je daarvoor geëerd, ofwel word je daarop afgerekend. Dat is het lot van een politicus. Ik ga er nog altijd vanuit dat de kiezer gelijk heeft. En kijk naar de laatste (lokale, red.) verkiezingen. Op basis van wat zijn wij beloond geweest? Dat we gedaan hebben wat we beloofd hebben.”
Is dat zo? De stadshal op de Veemarkt bijvoorbeeld heeft het niet gehaald. Heb je daar dan gefaald?
“Helemaal niet. Dat is net een voorbeeld van hoe snel de wereld verandert. Ik wil nu het woord corona niet in de mond nemen, maar dat is wat ik bedoel met voldoende soepel zijn. We hebben het idee van de hal geopperd met de verkiezingen in 2017. Maar de wereld is sindsdien in sneltempo veranderd. De retail komt onder druk. Wij zijn niet blind voor de realiteit dat het een helse taak is om het centrum van Kortrijk als winkelstad levendig te houden. Er is naar onze zin veel te veel leegstand. Het zou dus gewoon misdadig zijn om dan te zeggen dat je nog eens 1.500 m² winkelhal bijbouwt. In dat opzicht is het in mijn ogen geen probleem om terug te keren op die beslissing.”
Een ander punt van vaak gehoorde kritiek is dat er te veel gebouwd wordt in Kortrijk. Vooral de dure luxe-appartementen aan de Leie stuiten op tegenkanting. Terecht?
“Voor mij is de uitdaging dat iedereen in Kortrijk kwaliteitsvol kan wonen. We willen meer inwoners, maar dat moet het gevolg zijn van een kwalitatief aanbod in woningen. Het is nogal logisch dat mensen aan de Leie, de Champs-Elysées van Kortrijk, willen gaan wonen. En omdat de vraag daar groot is, is het ook logisch dat je voor dergelijk appartement meer betaalt. Daar is niks mis mee! Langs de andere kant heb ik zeker ook aandacht voor sociaal wonen. Er loopt een enorm renovatieprogramma op dat vlak. Ik wil ook stoppen met het aanbieden van sociale koopwoningen. Het zijn de huurmarkten die we moeten versterken. De komende generaties hebben geen behoefte meer aan dat strikte bezit.”
Toch weet je nu al zeker dat dit jouw laatste legislatuur wordt?
“Ja, ik ben niet getrouwd met mijn ambt. Laat staan dat ik enkel het leven van de politiek belangrijk vind. Je zal mij wel nog vijf jaar als schepen zien met volle overgave en volle overtuiging. Maar je moet de politiek ook kunnen loslaten. Als ik die 18 jaar kan uitdoen, zie ik dat als een perfect traject waar ik onwezenlijke dingen heb gerealiseerd en bovendien bakens heb uitgezet voor degenen die na mij komen. In de hoop natuurlijk dat ze dat respecteren en daar verder op bouwen. Zoals ik dat gedaan heb met mijn voorgangers.”
“Ik wil stoppen met het aanbieden van sociale koopwoningen”
Je kan dat zo gemakkelijk loslaten?
“In de politiek moet je ook kunnen onthechten. Het zijn alleen zielenpoten die vasthouden aan vermeende macht.”
Je bent recent verhuisd, waar trok je naartoe?
“Ik woonde voordien in de Mimosalaan, nu woon ik in het hart van de stad, op het President Rooseveltplein. Op het oudste hoogbouwappartement in Kortrijk, The White Residence. Het heeft een uitgesproken mooie architectuur, een geweldige ligging en kijkt uit op een groen pleintje. Ik heb volop genoten van de quarantaine (lacht). Al is de Mimosalaan wat mij betreft eigenlijk ook het centrum. Het is een van mijn overtuigingen dat er in Kortrijk eigenlijk geen afstanden zijn.”
Allemaal goed en wel, maar beloofde je aan het begin van de legislatuur geen betonstop?
“De omslag is gemaakt in Kortrijk! Het woord bouwstop of betonstop is ondertussen totaal verkracht. Het gaat dus over een bouwshift. Eigenlijk is dat een plan dat antwoord geeft op de vraag waar je wel en niet kan bouwen. We bouwen dus wel, maar enkel op plaatsen die daartoe dienen. Met respect voor de open ruimte. Maar je kan niet voorbijgaan aan een bepaalde realiteit. Stukken grond die op het gewestplan staan ingekleurd als stedelijk gebied, kan ik met alle goede wil van de wereld niet zo maar anders invullen. We hebben op dit moment vijf miljoen euro uitgetrokken om die bestemmingen te veranderen. Maar ik ben de eerste om toe te geven dat we daar niet ver mee gaan springen. Daar hebben we de steun van Vlaanderen nodig en die is er op dit moment niet. Er zal dus nog veel beton nodig zijn om die betonstop te realiseren Maar ondertussen denk ik dat wij zeer verantwoord omspringen met de grond in Kortrijk.”
Lees meer over Kortrijk van slaperige bourgeoisiestad tot hippe centrumstad op https://kw.be/nieuws/samenleving/kortrijk-moderne-stad-in-verandering-of-onoverzichtelijke-bouwwerf/article-longread-455077.html
Wouter Vermeersch (Vlaams Belang): ‘Kortrijk moet zijn eigenheid bewaren”
“Belangrijk is dat Kortrijk leefbaar blijft en zijn eigenheid bewaart. Betaalbare woningen voor onze gezinnen zijn voor het Vlaams Belang een absolute prioriteit. Er moet worden afgestapt van de appartementisering van onze stad. Het evenwicht tussen huizen en flats is de afgelopen jaren zoekgeraakt. Bij toewijzing van sociale woningen dient een voorrangsbeleid te worden gevoerd voor de eigen inwoners. Tot slot dient de concentratie van vreemdelingen in bepaalde straten en wijken van onze stad te worden beperkt door een voorrangsregeling voor Kortrijkzanen op huren en kopen.”
“De binnenstad van Kortrijk trekt momenteel twee uiteenlopende groepen aan: enerzijds jonge allochtone gezinnen die vaak goedkope en verouderde woningen opkopen of huren en anderzijds vermogende gepensioneerden die de duurdere lofts en appartementen betrekken. Dat leidt tot een niet te verwaarlozen sociaal spanningsveld van botsende leefpatronen, wrijving tussen etnische groepen, overlast en criminaliteit.”
“Wat de doortrekking van de verlaagde Leieboorden betreft, moet het stadsbestuur zich bewust zijn van het feit dat de ‘Kaaien’ (Dolfijnkaai, Kasteelkaai en Handelskaai) noodzakelijke plaatsen zijn voor bovengronds parkeren van bezoekers, bewoners en minder mobiele personen. Ook voor de horeca en middenstand in onze stad moeten deze bovengrondse parkeerplaatsen absoluut worden behouden.”
“Vanuit de idee van de Vlaamse regering om vanaf 2040 geen nieuwe ruimte meer te bebouwen en dus de bestaande ruimte voor wonen efficiënter te gebruiken, werden de voorschriften aangepast zodat grotere huizen makkelijker kunnen worden opgesplitst. Dat schept ruimte voor alternatieve woonvormen zoals bijvoorbeeld de kangoeroewoning. Zulke woonvormen kunnen ertoe bijdragen dat ouderen in de eigen woning kunnen blijven.”
“In het kader van efficiënt ruimtegebruik ziet het Vlaams Belang kansen in ‘wonen boven winkels’. Veel ruimte boven handelspanden in de stads- en gemeentecentra staat leeg. Een lokaal stimuleringsbeleid om die ruimte bewoonbaar te maken, schept mogelijkheden voor ouderen om nog een hele tijd zelfstandig in de eigen omgeving te kunnen wonen.”
David Wemel (Groen): “De inzichten zijn er, de uitvoering blijft uit”
“Het woonbeleid in Kortrijk is een schoolvoorbeeld van een klassiek – en achterhaald – woonbeleid. In de binnenstad wordt volop ingezet op (luxe-)appartementen, voornamelijk langs de Leie, terwijl de schaarse open ruimte in de randgemeenten wordt opgeofferd aan klassieke verkavelingen met weinig tot geen ruimte voor diensten en winkels, waardoor iedereen op de auto is aangewezen voor inkopen, onderwijs of kinderopvang. Voor nieuwe woonvormen, waarbij meer ingezet wordt op collectieve buitenruimte en gemengde functies, is er in Kortrijk geen plaats. Succesvolle renovatieprojecten, zoals op Overleie of rond de Veemarkt, kennen geen navolging. Nochtans liggen er kansen genoeg in de binnenstad. De gevolgen van dat beleid zijn ook zichtbaar en voelbaar. Een betaalbare woning vinden in Kortrijk wordt steeds moeilijker. Zelfs voor kinderen uit een tweeverdienersgezin is het niet evident om in Kortrijk een woning te kunnen verwerven. De nieuwe projecten langs de Leie zijn onbetaalbaar en in het centrum neemt de verloedering en de leegstand (in appartementen en winkels) in snel tempo toe.”
“Voor de (villa)wijken op Hoog Kortrijk en op de Rodenburg bijvoorbeeld, waarvan de bewoners meer en meer kiezen voor een appartement, is er geen plan. Nochtans zijn de inzichten er. Vorige legislatuur werd behoorlijk wat geld uitgegeven aan inspraakmomenten en studiebureaus om het woonbeleid van de toekomst vorm te geven. Met Groen staan wij achter de resultaten en de conclusies van dat onderzoek. Helaas blijft het wachten op de uitvoering. Ondertussen is Wout Maddens 14 jaar schepen van Ruimtelijke Ordening en Wonen. In die tijd kondigde hij een betonstop aan, maar werd er in realiteit geen enkel woon(uitbreidings)gebied geschrapt. Daarna volgde een zogenaamde verkavelingsstop in Heule, maar werd er in realiteit verder verkaveld aan de Zuidstraat en binnenkort langs beide zijden van de Bozestraat. Van de 200 ha beloofde compensatie voor verloren open ruimte, werd in realiteit slechts een fractie gerealiseerd. Tussen woord en daad gaapt bij het huidige stadsbestuur een gigantische kloof.”
Hannelore Vanhoenacker (CD&V): “Renovatie sleutel tot aanpak verloedering”
“Buurten moeten een duidelijke identiteit krijgen, want dat trekt mensen naar de stad en de deelgemeenten. Die identiteit kan je perfect uitwerken als je grote delen van de stad in een keer aanpakt. Als je durft grote investeringen bundelen en bijvoorbeeld ook het woonbeleid steunt in die buurt. Dit gebeurt nu te weinig. Na Overleie en de Vetex blijft het onzichtbaar waar de volgende grote vlek is waar Kortrijk wil op inzetten. Voor ons is en blijft Bissegem op vlak van wonen en ruimtelijke ordening een draak. Er is een aanzet met het Ghellinckpark, maar het woonbeleid moet daar nu ook volgen.”
“Ook de dorpskern van Bissegem moet groener gemaakt worden en dus aantrekkelijker om in te wonen. De schepen van Wonen moet investeren in het opkopen van plekken, die zuurstof nodig hebben en die dan bewust open en groen laten. Ook in de binnenstad. Dit gebeurt nu te weinig. Een grote opportuniteit ligt voor ons op de site Van Marcke waar een park ook voor heel wat groen in de buurt zou kunnen zorgen. Verdichten moet, maar staat voor ons niet gelijk aan verappartementiseren. Jonge gezinnen moeten in nieuwe vormen van wonen terechtkunnen.”
“Kortrijk is nu veel te conservatief. Het project van de Tiny Houses suddert al een hele tijd, maar komt maar niet uit de startblokken. Over cohousing, kinderen die met hun ouders op hetzelfde perceel willen samenwonen, deelhuizen,…doet men binnen de stad aartsmoeilijk, maar zijn een echte must als men echt wil verdichten en ‘samen’leven. Kortrijk moet gebruik maken van het feit dat men een ‘goedkope’ stad is om over huisvesting te beschikken. Dit moet meer in de picture komen bij immobiliën. Kortrijk moet zich nog beter promoten wat dat betreft. Renovatie is de sleutel tot het aanpakken van verloederd patrimonium in bepaalde buurten. Veel verder durven denken dan de traditionele verbouwing van huis na huis zou men bijvoorbeeld de wijk van Walle kunnen nemen en hem (net zoals aan de Dubbele Haagjes) binnenste buiten keren. Een gewaagd project, maar dit zou superveel kwaliteit kunnen bieden. Sociale huisvesting moet dringend heel wat beter. Men heeft de huisvestingsmaatschappijen gefusioneerd. We dachten dat dit krachtdadiger en sneller de achterstand zou aanpakken.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier