Rust in onze rusthuizen keert terug, maar angst blijft: “Onderschatting heeft levens gekost”

Nu de rust in de rusthuizen stilaan terugkeert, is het tijd om de balans op te maken. En die oogt niet rooskleurig. (foto Belga) © belga
Olaf Verhaeghe

De coronatol in onze woonzorgcentra was ontzettend hoog. Te hoog. Nu de rust in het rusthuis stilaan terugkeert, maakt Paul Cappelier, voorzitter van de Belgische federatie van zorgkundigen, de trieste balans op. “De focus van de overheid lag op de ziekenhuizen, maar daardoor is het fout gelopen in de ouderenzorg.”

“Wij hebben pas na drie weken lockdown toestemming gekregen om te testen. Vijf testkits kregen we, op een totaal van 300 bewoners.” Directeur Ann Herpels van De Meers in Waregem moest gefrustreerd toekijken hoe het coronavirus haar woonzorgcentrum in de tang kreeg. 62 rusthuisbewoners, een vijfde van het totaal, zouden uiteindelijk als gevolg van het virus het leven laten.

“Je ziet mensen ziek worden, je ziet dat je personeel ziek wordt. Maar je kan niet testen en je hebt onvoldoende beschermingsmateriaal. Oké, het was een totaal nieuwe situatie, maar ik denk dat men van overheidswege het virus verkeerd heeft ingeschat. Onderschatting van het virus heeft onnodig mensenlevens gekost. Zeker weten. Het wordt nooit meer zoals het was. Er is een tijdperk voor en een tijdperk na covid-19”, vertelt de directeur.

Machteloos

Het waren helse maanden in veel West-Vlaamse woonzorgcentra, en zelfs nu bezoek weer kan, het aantal besmettingen laag blijft en het zorgpersoneel verdiend geniet van vakantie, blijft de angst leven. Dat zegt ook Paul Cappelier, Oostendenaar en voorzitter van de Belgische federatie van zorgkundigen. “Het acute gevaar van het coronavirus mag op veel plaatsen dan wel zijn geweken, de druk op de mensen in de woonzorgcentra blijft enorm hoog”, zegt hij. “De hele crisis heeft een enorme fysieke én mentale impact gehad, iedereen is volledig uitgeput en de angst dat het virus terug kan keren, is nog altijd voelbaar. Neen, mensen in de ouderenzorg zitten niet op hun tandvlees. Ze zitten erdoor.”

Machteloos en teleurgesteld, eerder dan boos. Zo omschrijft Paul Cappelier het gevoel dat bij veel zorg- en verpleegkundigen in woonzorgcentra leeft. “De focus van de overheid lag heel snel op de ziekenhuizen. Maar daardoor is het volledig fout gelopen in de woonzorgcentra. Ja, er is absoluut sprake van onderschatting. Van het virus an sich en van de impact van de situatie op het personeel. De ouderensector zit al jaren in de problemen, te wijten aan een gebrek aan investeringen in mensen, opleidingen en middelen. Dat is in deze crisis pijnlijk naar boven gekomen. De maatregelen kwamen te laat en waren vaak onvoldoende. Onze mensen voelen zich verwaarloosd door de regeringsleiders.”

Rust in onze rusthuizen keert terug, maar angst blijft:

“Het personeel zit niet op, maar door z’n tandvlees” – Paul Cappelier, voorzitter Belgische federatie van zorgkundigen

De coronacommissie in het Vlaams Parlement, waar Paul zelf ook een resem aanbevelingen en bevindingen formuleerde, wordt dan ook als heel belangrijk bestempeld. “Mijn boodschap daar was heel duidelijk”, stelt de voorzitter van de Belgische federatie van zorgkundigen. “De mensen in de woonzorgcentra kunnen het, maar ze moeten ondersteund worden. Eerst en vooral in de opleidingen en bijscholingen tot zorgkundige en verpleegkundige. Daar start het werken aan kwaliteit in de zorg. Daarnaast moet er ook absoluut werk gemaakt worden van ruggensteun voor zij die effectief aan het bed staan. Een betere taakverdeling, meer logistieke hulp zodat iedereen kan doen waar hij of zij het best voor geschikt is. In ziekenhuizen is men onderbestaft, maar in woonzorgcentra is de situatie nog veel schrijnender.”

Gelijkschakeling

De federatie van zorgkundigen verwacht dan ook veel van het sociaal overleg met minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V). Eerder deze week kende de federale regering een extra investeringsbudget van 600 miljoen euro toe aan de federale zorginstellingen, bovenop de al vrijgemaakte 400 miljoen euro. Een van de concrete maatregelen is een loonsverhoging van zes procent in de komende twee jaar.

Woonzorgcentra, maar ook de thuiszorg, gehandicaptenzorg en jeugdzorg vallen buiten die regeling omdat het daar om een regionale bevoegdheid gaat. “Ik hoop, en dat meen ik uit de grond van mijn hart, dat de gelijkschakeling tussen de federale en de Vlaamse gezondheidssectoren er komt”, zegt Paul Cappelier. “Het is vandaag al moeilijk om vacatures in de ouderenzorg in te vullen, als er nu nog een verschil in loon bovenop komt, wordt het helemaal onmogelijk. Als student is de keuze snel gemaakt natuurlijk. De instroom is een gigantische uitdaging, want met de vergrijzing die op ons afkomt, zullen we nog meer handen aan het bed nodig hebben. De coronacrisis heeft diepe wonden geslagen, maar er moeten absoluut lessen uit getrokken worden. Dit kan, neen, dit moét een mijlpaal worden voor de zorg.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier