In Nieuwkerke werden bij de werken voor de nieuwe ontsluitingsweg van Clarebout Potatoes resten van een Romeinse villa gevonden. “Het is een unieke vondst voor de Westhoek”, aldus de archeologen die aan het project meewerken.
Sinds half mei van dit jaar zijn archeologen onderzoek aan het doen op de toekomstige verbindingsweg in Nieuwkerke nabij de Heirweg. “In 2018 werden reeds bij de aanleg van de archeologische proefsleuven restanten van een Romeinse steenbouw aangetroffen”, zeggen archeologen Jan Decorte van CO7 en Jeroen Vanhercke van Ruben Willaert BVBA. “Na een grote maand onderzoek kunnen we nu met zekerheid zeggen dat het gaat om een Romeinse villa. Dat is uniek voor de Westhoek en bijna ook voor heel West-Vlaanderen. Er zijn wel enkele voorbeelden te vinden in de Scheldevallei, in Heestert en Tiegem.”
Dat wil echter niet zeggen dat er in de regio geen andere Romeinse villa’s zijn gevonden. “In 2007 en 2008 werd in Belle in Frankrijk, op zes kilometer van onze locatie, gedurende zeven maanden een Romeinse villa opgegraven. Die opgraving biedt vergelijkingsmateriaal voor het verder onderzoek in Nieuwkerke”, aldus de archeologen. “De eerste bewijzen dat het hier om een Romeinse villa gaat, zijn de funderingen in ijzerzandsteen van een groot gebouw. Een villadomein bestaat uit twee delen met een residentieel gedeelte en een gedeelte met voorraadschuren en de stallen. Vermoedelijk hebben we al een gebouw van het residentieel gedeelte blootgelegd. Daarbij werd zelfs een oud loopniveau aangetroffen met grote ijzerzandstenen blokken en een mogelijke haardstructuur.”
Romeinse dakpannen
Rond de funderingen is heel wat puin gevonden van bij de afbraak van het gebouw. “Wanneer dat was, weten we niet”, aldus de archeoloog. “Het puin bevat veel fragmenten van Romeinse dakpannen. We vonden ook een stukje van een verwarmingsbuis en dat wijst op een luxueuze woonvorm in die periode. We denken dat er zelf sprake kan zijn van een badhuis. Als we op basis van de eerste resultaten een reconstructie moeten maken van het gebouw komen we uit bij een basis in ijzerzandsteen, waarop een vakwerkbouw kwam, afgedekt met dakpannen.”
In één van de grote kuilen vlak bij de villa werd heel wat keramiek gevonden, waaronder veel Terra sigillata, het luxe-aardewerk uit die periode. Sommige stukken zijn mooi versierd met vogelmotieven. Of een cupido met boog. Er werden resten aangetroffen van kruik met een stempel in. Die verwijst naar de pottenbakker en geeft ons wel een aanwijzing naar de tijd wanneer de pot werd gebruikt. Een speciale vondst in de kuil is vlak glas. Dit kan wijzen op de aanwezigheid van vensters in het villagebouw. Alhoewel we geen definitieve datering of verschillende fases kunnen herkennen, wijzen de eerste vondsten op een stichting in de 2de helft van de 1ste eeuw na Christus. Op de site hebben we iets gevonden waarvan we denken dat het een graf is uit de middeleeuwen.”
Villa’s verbonden met wegen
Voor de opgravingen hebben de archeologen 35 werkdagen de tijd. “Dat zal echter een beetje krap zijn. We hopen daar een mouw aan te kunnen passen, want het zou jammer zijn mochten we zo’n een unieke vondst niet tot op het bot kunnen onderzoeken“, zegt Jan Decorte. De archeoloog vermoedt trouwens dat er nog heel wat te vinden is in de omliggende terreinen. “We zouden daar toch iets mee moeten kunnen doen in de komende jaren.”
Volgens de archeologen waren de verschillende villa’s in de regio verbonden met wegen. “Ook dat willen we van naderbij bekijken. Na de gemeentefusies van de jaren zeventig werd de Bellestraat in Nieuwkerke herdoopt tot Heirweg. De benaming werd gegeven vanuit het vermoeden dat de weg teruggaat op een Romeinse weg tussen Belle en Wervik.”
Goed bewaarde baksteenoven
Naast de Romeinse sporen is het opvallendste spoor een goed bewaarde baksteenoven. “Het gaat om een veldoven waar nog verschillende gestapelde lagen bakstenen bewaard waren. De donkere stookkanalen waren goed herkenbaar. De bakstenen zijn 24cm lang, waardoor we vermoeden dat het hier gaat om een oven uit de 15de eeuw. Onderzoek moet deze datering nog bevestigen, maar het sluit mooi aan bij de grote groei die het dorp kende tot haast stedelijke allures in de late 15de en vroege 16de eeuw door de textielnijverheid.”
Naar aanleiding van de vondst van de eerste Romeinse villa worden op vrijdag 28 juni de archeologische opgravingen langs de Heirweg opengesteld voor het publiek. De vondst wordt op deze dag toegelicht met een korte introductie aan de Walletjes (Heirweg 40), waarna er de gelegenheid is om een blik te werpen op het terrein zelf.
De rondleiding start op vrijdag om 16.30 uur en 18 uur. Vooraf inschrijven is niet nodig. Tijdens het werfbezoek wordt aan de deelnemers gevraagd om stevig schoeisel aan te trekken. Indien het regent, zijn laarzen aangewezen. Parkeren gebeurt bij voorkeur op de nieuwe parking aan de Dranouterstraat, op 600m wandelen van de site.
(CMW)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier