Psychiater vreest na corona tweede gezondheidscrisis: “Iederéén is nu psychisch kwetsbaar”

"Sociale media creëren angst en lanceren dikwijls onjuiste informatie." © Getty Images/iStockphoto
Johan Sabbe

Psychiater Tine Sabbe houdt haar hart vast. Van zodra het coronavirus bedwongen is, ziet ze een tweede gezondheidscrisis op ons afstevenen: de mentale ramp. Hoe belangrijk de fysieke zorg in deze tijden van covid-19 ook moge zijn, het psychische welzijn zal straks minstens evenveel aandacht vragen. “Hopelijk overschat ik het effect, maar ik vrees het ergste”, aldus de Torhoutse arts. “Om problemen te vermijden, moeten we nu goed voor onszelf zorgen. We mogen onze sociale contacten zeker niet verwaarlozen.”

“Veel meer mensen dan je zou denken, zitten nu letterlijk doodsbang alleen thuis”, zegt psychiater Tine Sabbe. “Zonder enige structuur en zonder veel netwerk. Ze verzorgen zich minder en als ze met anderen onder hetzelfde dak leven, krijgen ze soms ruzie. We moeten blij zijn dat de meesten de aanbevelingen van de overheid opvolgen en het samenscholingsverbod respecteren. Maar laten we dit alsjeblieft met z’n allen combineren met voldoende zelfzorg.”

“We moeten ervan uitgaan dat iederéén nu psychisch kwetsbaar is”, vindt de psychiater. “Angst is een onbetrouwbaar en venijnig ding. Mensen die sowieso al bang zijn, van nature uit of na een trauma, trekken zich alles nog sneller aan en volgen de regels strikter. Dat is een eerste groot gevaar, want raak achteraf maar eens zonder angst uit dat rigide regime.”

Volgens Tine Sabbe zullen ook zogenoemde onoverwinnelijke mensen zichzelf tegenkomen. “Naar mijn mening schuilt daar het tweede grote gevaar: dat die laatsten niet durven zeggen dat ze ongerust zijn, dat ze zich ook soms eenzaam voelen en dat het zwaar is om op elkaars lip te leven, vaak met financiële zorgen. Waarom niet eerlijk toegeven dat dit een lastige situatie is? Bel vrienden en kennissen op en wees oprecht. Dan hoor je dat iedereen het moeilijk vindt. Of zoek professionele hulp. Dat is geen teken dat je gek bent, wel dat je jezelf wilt beschermen.”

Schroom om te bellen

Net als in de klassieke geneeskunde worden ook in de psychiatrie niet-dringende afspraken momenteel uitgesteld. “Zowel in het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg als in mijn thuispraktijk bellen we veel mensen daarvoor op. De psychologen van het CGG telefoneren ook naar wie pas later een afspraak heeft. We merken dat die mensen daar deugd van hebben. Gelukkig bestaan er heel wat technologische oplossingen, zoals videochatten. Maar het probleem is dat velen een soort schroom voelen om ons op te bellen. In de zin van: ik wil je niet lastigvallen. Terwijl het net nu is dat ze contact moeten opnemen. Niet als het te laat is.”

(lees verder onder de foto)

Psychiater Tine Sabbe in haar thuispraktijk in Torhout.
Psychiater Tine Sabbe in haar thuispraktijk in Torhout.© JS

“Om deze moeilijke periode psychisch zonder al te grote kleerscheuren door te komen, geldt voor iedereen hetzelfde. Eerst en vooral: sociale contacten blijven onderhouden. Anno 2020 hebben we mogelijkheden zat om dat vanop afstand te doen. Maar minstens even belangrijk: draag zorg voor je lichaam. Regelmaat, beweging, voeding. Een moeilijk moment? Zoek dan naar afleiding. Kruip niet overdag zomaar in je bed.”

“Helaas zoeken sommigen hun uitweg in alcohol. Wat niet meer opgemerkt wordt, want de sociale controle is weggevallen. Bepaalde mensen hebben door hun vroegere psychische kwetsbaarheid al veel geleerd en staan nu sterker dan wie dit soort situaties nog nooit ervaren heeft. Laatstgenoemden dienen plots ook op zoek te gaan naar hulpmiddelen. Tips? Maak een lijstje met activiteiten die je geest tot rust brengen.”

“Het klinkt cliché, maar de sociale media vormen misschien nog de allergrootste valkuil. Ze creëren angst, lanceren foute informatie en zijn zó verslavend dat ze de gebruikers weghouden van gezonde activiteiten. Verstandig met sociale media omgaan, is niet altijd evident.”

De taboesfeer blijft bestaan

Of de geestelijke gezondheidszorg in deze crisis te weinig op de voorgrond geplaatst wordt? “Ik vind dat altijd, niet alleen nu. (glimlacht) Het is een heel moeilijk evenwicht. Sommige mensen schieten in een kramp, anderen trekken zich van de richtlijnen niets aan. We kunnen van de overheid niet verwachten dat ze voor elk individu de maatregelen apart formuleert, hé. Wat we binnen de gezondheidszorg wél kunnen doen, is tips en ondersteuning bieden.”

“Helaas blijft er een taboesfeer bestaan rond mensen met een psychisch kwetsbare problematiek. Die kwetsbaarheid is nochtans alomtegenwoordig. Zowel je buurman als je schoonzus kunnen kampen met een depressie, maar ze zullen het je niet vertellen. Pas als zoiets binnen het eigen gezin opduikt, ervaren mensen de impact van psychische problemen. Maar zelfs dan is de stap naar professionele hulp nog heel groot.”

“Het zou mooi zijn mochten de psychiaters die mensen kunnen helpen in wie de huisarts nu tijd moet investeren. Heel kostbare tijd, in tijden van corona. Maar helaas staan zowel de taboesfeer als de wachtlijsten de stap naar de psychiater vaak in de weg. Nochtans zijn we er meer dan ooit om mensen die zich niet lekker in hun vel voelen, bij te staan.”



Tine Sabbe (33) woont met haar man en twee zoontjes in Torhout, waar ze als psychiater een zelfstandige praktijk runt. Ze werkt ook deels in het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg Largo in Veurne en in het psychosociaal revalidatiecentrum TOV in Rumbeke.


10 tips om mentaal gezond te blijven

“Bel mensen op, stuur hen foto’s of videofilmpjes, organiseer een videochat.”

“Vermijd paniekberichten, volg alleen betrouwbaar nieuws en beperk sociale media.”

“Zorg voor anderen: een zelfgemaakte attentie in hun brievenbus stoppen, kan wonderen doen!”

“Zorg voor jezelf: gezond eten en voldoende ontspanning zijn erg belangrijk.”

“Beweeg, beweeg, beweeg. Op een manier die jou past en die je leuk vindt. Doen!”

“Maak een dagschema en houd je eraan. Zorg voor een realistische planning.”

“Geloof in je eigen creativiteit om elke dag iets leuks te voorzien: dat doorbreekt de sleur.”

“Hoe moeilijk de situatie ook is: humor doet psychische pijn verlichten. Absoluut niet evident, maar probeer.”

“Doe activiteiten die je tot rust brengen: van muziek genieten, sudoku’s of kruiswoordraadsels oplossen, handwerk, puzzelen.”

“Als je het nodig hebt, schakel dan professionele hulp in: da’s écht niet gek… Wacht niet tot het te laat is.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier