Piet Vanthemsche, de baron die onze economie moet redden

Geen West-Vlaamse landbouwer die hem niet kent: Piet Vanthemsche, sinds eind vorige week co-voorzitter van de Economic Risk Management Group. Dat is een bijzondere groep op het hoogste niveau, die nauwgezet opvolgt wat het coronavirus aanricht bij onze bedrijven en die al de krijtlijnen voor een herstel straks uitzet. De veearts die Sint-Eloois-Vijve ooit ruilde voor het Pajottenland en de voorzitterszetel van de Boerenbond voor die van het Wit-Gele Kruis, moet nu onze economie redden. Een portret.

De co-voorzitter liet er dit weekend geen gras over groeien. Samen met professor Marc Van Ranst verscheen hij, helemaal in beschermkledij, in een voedingsbedrijf om mensen op te roepen om te blijven werken. “Wie dat kan en mag, vragen we om aan het werk te blijven”, zei hij klaar en duidelijk. “Dat is van groot belang om de continuïteit van onze economie te verzekeren en om de bevoorrading op peil te houden.”

Hij had dat voor het weekend ook al gezegd, vlak nadat de regering Wilmès haar maatregelen had bekendgemaakt om mensen en bedrijven in deze coronacrisis bij te staan. “Net als iedereen”, zei Piet Vanthemsche toen op het eind van Terzake, “neem ik alle voorzorgen in acht. Want we moeten ook blijven werken. Ik sta hier, met een nieuwe opdracht van de regering, en ik ga aan de slag. Eigenlijk moet iedereen dat zoveel mogelijk doen.”

De groep die hij leidt moet nu eerst de impact van de pandemie op ons economisch leven monitoren. Hoe zwaar is die, welke sectoren worden getroffen en in welke mate? Daarvoor werkt de groep samen met de mensen van de Nationale Bank, werkgeversverenigingen en vakbonden. Vervolgens waakt de groep erover dat er geen schakels dreigen stil te vallen in de energieketen, de voedselbevoorrading, de waterdistributie… “Finaal zullen we de regeringen ook adviseren bij de aanpak van de economie na de coronacrisis. En ook maatregelen voorstellen om de economie weer aan te zwengelen”, zo zei hij.

Crisismanager

Piet Vanthemsche wordt wel eens vaker geduid als crisismanager. Dan wordt er altijd verwezen naar de dioxinecrisis. Die brak in 1999 uit toen bekend raakte dat dioxines via het veevoeder in de voedselketen waren terechtgekomen. Kippenvlees en zuivelproducten werden massaal uit de handel genomen. Als gevolg van die crisis werd toen het Federaal Voedselagentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen opgericht.

“Wie dat kan en mag, vragen we om aan het werk te blijven”

Architect van dat agentschap was Piet Vanthemsche, dierenarts van origine, die zich tegen die tijd al een weg had gebaand naar het kabinet van de minister van Landbouw. Piet Vanthemsche werd in 2002 baas van het Voedselagentschap en vier jaar later werd hij geroemd als overheidsmanager van het jaar.

“Maar de crisis die we nu met corona meemaken”, zei hij in Terzake, “is van een totaal andere orde dan de dioxinecrisis. Nu worden mensen ziek en sterven ze door dat virus. De coronacrisis slaat wereldwijd toe, de dioxinecrisis bleef beperkt tot ons land. En de impact op onze samenleving was toen veel kleiner.”

Varkenspest

Vraag aan de 60-plussers onder onze landbouwers waar ze Piet Vanthemsche het best van kennen. Het merendeel zal natuurlijk vertellen dat ze zich hem als Boerenbond-voorzitter herinneren, maar de landbouwers uit de streek van Tielt en Wingene zullen zich de veearts vooral herinneren als veterinair inspecteur die wekenlang, dag in dag uit, de bestrijding van de varkenspest in het land, maar vooral vanuit Wingene, in goede banen leidde.

(lees verder onder de foto)

Dat was in 1990, toen duizenden en duizenden varkens moesten worden afgemaakt om de koortsepidemie in te dijken. Er werden schutkringen vastgelegd en boerderijen geïsoleerd om de epidemie klein te krijgen. De jonge Piet Vanthemsche wist toen al hoe hij op charismatische én daadkrachtige wijze de getroffen landbouwers achter zich moest krijgen. De aanpak van die crisis bracht hem hogerop in de hiërarchie van het landbouwdepartement tot hij finaal kabinetschef van minister van Landbouw Pinxten zou worden.

Vlasserszoon

Tussen de varkenspest en het dioxineschandaal teisterden ook nog de gekkekoeienziekte en de vogelgriep de landbouwsector. “Ik heb mijn sporen verdiend in crisissen”, zei hij ooit in Krant van West-Vlaanderen. “Ik durf zelfs zeggen dat ik dankzij de dioxinecrisis ben wie ik nu ben. Ik heb er veel uit geleerd.”

Dat was ruim tien jaar geleden toen hij in Meulebeke de Landelijke Gilde ging toespreken. Een crisis was hem zelfs als prille tiener al niet vreemd. “Ik had net de humaniora achter de rug toen de vlascrisis toesloeg in de streek. Mijn vader had een vlasfabriek en ging failliet. Er waren ooit 3.000 vlassers, nu zijn er nog een dertigtal. Maar ze hebben hun oren niet laten hangen, ze hebben omgeschakeld. Roger Boer De Clerck was daar het schoolvoorbeeld van”, legde Piet Vanthemsche toen uit.

Baron

Na het Federaal Voedselagentschap werd hij gevraagd om een Federaal Geneesmiddelenagentschap uit te tekenen. Dat was in 2006 en korte tijd later, in 2007, wordt hij ondervoorzitter van de Boerenbond om het jaar daarop de voorzittershamer van die andere West-Vlaming Noël Devisch over te nemen.

“Crisissen hebben mij gemaakt tot wat ik ben”

Piet Vanthemsche schuwt de uitdagingen niet. Om het op zijn West-Vlaams te zeggen, hij heeft geen zittend gat. Vroeger dan verwacht, maar niet onvoorbereid, gaf hij bij de Boerenbond de fakkel door aan de toenmalige ondervoorzitster Sonja De Becker. De veearts werd kort daarop voorzitter van de Vlaamse Visveiling en in 2016 werd hij ook voorzitter van het Wit-Gele Kruis van Vlaanderen. Daar nam hij intussen afscheid en werd hij voorzitter van het ziekenhuisnetwerk Briant in de streek van Mechelen.

Tussendoor kreeg hij ook nog een adellijke titel toegekend: die van baron. Eigenlijk hebben we het hier dus over baron Piet Vanthemsche. Nu wacht hem, samen met co-voorzitter Pierre Wunsch, de taak om ons land doorheen een nooit eerder geziene economische crisis te loodsen.