Pedro Brugada: “Onrecht en onnozelheden maken me nog altijd boos”

Pedro Brugada (66), de meest befaamde hartspecialist van het land, is sinds kort Oostendenaar. Maar hij kwam niet naar de kust om op zijn lauweren te rusten. Brugada blijft actief. “Ik ben een werker. Dat heb ik thuis geleerd, op het kippenbedrijf van mijn ouders. Ik heb een heel simpele filosofie: het is ja of nee. Daar zit niets tussen. Als je iets doet, doe je het goed.”

Pedro Brugada woonde nog maar goed en wel in Oostende of hij presenteerde zich al aan de kiezer. Op 14 oktober haalde hij op de 29ste plaats van de Open VLD-lijst in de badstad 505 voorkeurstemmen. “Een resultaat waarmee ik heel tevreden ben“, vertelt hij. “Zonder campagne voeren! In september onderging ik een zware operatie, waardoor ik bijna geen campagne kon voeren. Mijn partijgenoten hebben mijn affiches uitgehangen en ik ging één keer met Bart Tommelein naar het voetbal. Dat was het.”

Ook een hartspecialist moet dus al eens onder het mes?

“Op aandringen van mijn vrouw, die verpleegster cardiologie is, onderging ik een reeks onderzoeken. Mijn cholesterol, suiker, bloeddruk en cardiogram waren allemaal perfect. Mijn vrouw vond dat ik beter ook mijn adernetwerk liet scannen en dat deed ik voor haar. Maar toen bleek dat ik twee vernauwingen had in mijn kransslagaders. Dat werd verholpen met twee stents, maar verdere onderzoeken toonden nog iets gevaarlijkers. Een ader in mijn hals was voor 95 procent dichtgeslibd. Ik had nochtans geen enkele klacht. Zo zie je maar dat mensen zich tijdig moeten laten onderzoeken, zeker ook sporters. Bij mij is dan met een bypasstechniek een stukje kunstmatige ader geplaatst, een erg delicate operatie.”

Ik las dat u erg bang was voor de operatie.

“Als dokter bekijk je dat op een andere manier. Die vernauwing was in een ader die naar de hersenen loopt, naar dat deel dat de rechterkant van je lichaam controleert. Ik ben rechtshandig, maar ook het spraakcentrum zit daar. Als ik op een bepaald moment verlamd was geraakt op rechts, kon ik niet meer communiceren. Dan was mijn leven gedaan. Ook niet meer sporten, autorijden… Volgens de statistieken is de kans op mislukking 1 tot 2 procent. Toch vrij veel hoor. Je hebt maar één kans op 100 miljoen om Euromillions te winnen.”

Nam u uw voorzorgen?

“Ik zag de operatie vol vertrouwen tegemoet, maar ik wou ook niet onnozel doen. Ik ben naar de notaris gegaan om te zien of mijn testament in orde was en om een wilsverklaring te regelen voor wat er mij mij moest gebeuren mocht ik verlamd zijn geweest. Dan mochten ze mij een spuitje geven. Ik wil geen 30 jaar zitten niksen en mijn vrouw en mijn omgeving tot last zijn.”

Hebt u sinds de operatie ook meer begrip voor de angst van patiënten?

“Eigenlijk had ik dat altijd al. Ik kom uit een generatie dokters in Spanje die goed getraind zijn in de menselijke aspecten, voor wie meevoelen en empathie erg belangrijk zijn. Ik word nu gezien als superspecialist, als de elektricien van het hart, maar ik ben ook huisdokter geweest. In Ripoll in Catalonië, aan de voet van de Pyreneeën. Ik moest het doen met mijn handen, mijn stethoscoop en mijn spuit. Contact met de patiënten was een van de grote medicijnen die je had. Het dichtste ziekenhuis, in Barcelona, was op 100 km. Behalve een klein ziekenhuisje voor kleine operaties was er in de buurt niets. Ik heb nog patiënten met spoed in de wagen gedropt en naar Barcelona gereden om een pacemaker te laten plaatsen. Elke dokter zou eens in zo’n krappe omstandigheden moeten werken om te beseffen welke luxe wij hier hebben.”

Bent u als Catalaan gevoelig voor de Catalaanse drang naar onafhankelijkheid?

“Geschiedenis is belangrijk, maar we moeten de klok niet meer willen terugdraaien. Het solidariteitsprincipe is ook belangrijk. Ik vind dus niet dat Catalonië onafhankelijk moet worden. Zoals ik ook niet vind dat mensen uit andere regio’s van Spanje niet werken. Mijn collega’s in Andalusië zijn even ijverig als de Catalanen. Ik vind wel dat wij, zoals Baskenland, het recht moeten krijgen om zelf onze taksen te innen en dan een deel door te sturen naar de Spaanse overheid. Nu is het net andersom. Als wij zelf onze belastingen mogen innen, dan kunnen we zorgen dat de Catalanen meer verdienen en meer zullen werken. Uiteindelijk komt dat ook Spanje ten goede.”

“Elke man zou het eens moeten doen: een veel jongere vrouw vinden”

Uit wat voor thuis komt u?

“Mijn ouders hadden een kippenbedrijf in Banyoles. In het begin kochten ze ‘s ochtends vroeg kippen en konijnen per stuk op de markt en verkochten die dan aan de winkels in Barcelona. Later startten ze zelf een industriële kwekerij, maar ze hadden met veel kinderziekten af te rekenen. In het begin hadden ze het heel moeilijk. Later ging het beter, maar uiteindelijk kregen ze het toch weer moeilijk. En wij moesten helpen. 600 kippen inenten… Het was hard werken.”

Uw moeder zag u liever iets anders doen.

“Ik wou het kippenbedrijf voortzetten, maar mocht niet. ‘Studeer verder’, zei mijn moeder. Maar ik wist niet wat ik wou worden en combineerde in het eerste jaar geneeskunde en filosofie. Mijn hart lag eigenlijk bij muziek. Ik speelde gitaar en contrabas en was lid van een groepje. Ik had niet veel tijd meer om te oefenen en ben dan gestopt, maar het groepje bestaat nog. Aan het einde van het eerste jaar had ik tien op tien voor alle geneeskundevakken. Ik vond het ook veel leuker, want de proffen filosofie waren maar saai. Dan heb ik voor geneeskunde gekozen.”

In Nederland en later België maakte u een blitzcarrière. Bent u een workaholic?

“Ik ben een werker. Dat heb ik thuis geleerd. Ik heb een heel simpele filosofie. Het is zwart of wit, daar zit niets tussen. Als je iets goed doet, heb je prijs. Als je iets slecht doet, word je gestraft. En ik kan dus inderdaad niet stilzitten. Ik ben al een jaar met pensioen, maar mijn contract met het UZ Brussel is verlengd tot mijn 70ste. Aan de faculteit kon ik na mijn 65ste niet meer blijven, wat ik verschrikkelijk discriminerend vind. Maar dus wel aan het ziekenhuis. Ik ga ook nog een tiental keer per jaar naar Catalonië om te werken en heb nog mijn privépraktijk in Aalst.”

Doet u het nu wat rustiger aan?

“Ik geniet enorm van het leven, maar vrije tijd is mijn probleem. Er is zoveel dat ik graag wil doen. En de tijd gaat alsmaar sneller hé. Niet met ouder worden, maar omdat we tegenwoordig geen tijd hebben om ons te vervelen. Eigenlijk moet je van tijd tot tijd eens niets te doen hebben. Dan gaat de tijd niet vooruit. Nu gaat het te snel. Je kiest er zelf voor om al dan niet te geloven in een leven na de dood, maar ik hoop veel levens te hebben.”

“Ik ga ervan uit dat dit het enige leven is dat we hebben. Elke minuut moet ik dus benutten”

Gelooft u in leven na de dood?

“Ik ga ervan uit dat dit het enige leven is dat we hebben en waarvan ik dus elke minuut moet benutten. Ik ben katholiek opgevoed, maar niet meer praktiserend. Onder dokters zijn veel agnostici. Je kan moeilijk begrijpen dat er zo’n machtige God bestaat en dat die dan niet ingrijpt waar nodig. God heeft me nog nooit geholpen bij een operatie. En toch, ik herinner me een heel moeilijke geval met een kind. Toen keken we toch eens naar boven (vouwt zijn handen samen en richt ze ten hemel) en dachten: ‘God, als je bestaat, help ons. Niet voor ons, maar voor dit kind’. En dan lukt het. (lacht) Je moet alle hulp gebruiken die je kan, hé.”

U schijnt heel temperamentvol te zijn.

“Ik ben meestal heel kalm. Maar onrecht, onnozelheden, dingen die niet door de beugel kunnen… maken me soms heel boos, ja. Met ouder worden is dat wel verminderd. Het overkomt me nog eens per jaar, niet meer. Over heel essentiële kwesties. Administraties die de geneeskunde regels willen opleggen bijvoorbeeld. Een kind met diabetes kan geen insulinepomp terugbetaald krijgen, maar een 96-jarige krijgt wel een pacemaker terugbetaald. Over zo’n zaken maak ik me kwaad.”

Tot slot: hoe je een koppel werd met Kristien Van Caelenberg, dat is ook een verhaal op zich.

“We leerden elkaar kennen in het ziekenhuis van Aalst, waar ze als verpleegster op de hartbewaking werkte. ‘Ooit word jij mijn vrouw’, zei ik. Zij antwoordde: ‘keer over tien jaar maar eens terug’. We waren allebei getrouwd, maar tien jaar later werden we inderdaad een koppel. En op 8 augustus 2008 zijn we getrouwd, zowel in Catalonië als hier. We schelen 15 jaar in leeftijd. Kristien is een heel mooie vrouw. Op het feest voor mijn 65ste verjaardag zij was toen 50 zei ik het in mijn speech: elke man zou het eens moeten doen, een veel jongere vrouw vinden. Het houdt je jong. Kijk naar onze hondjes. We hebben er drie: eentje van negen, eentje van zeven en eentje van vier. Toen dat jongste hondje in huis kwam, schoot het oudste weer in leven.”