Pastoor Luk Brutin één jaar na zijn verwijdering: “Naar Zwevezele kán ik niet terug”

Luk Brutin moest een jaar geleden gedwongen afscheid nemen van 'zijn' Zwevezele. © STEFAAN BEEL
Philippe Verhaest

21 augustus 2017 zal Luk Brutin nooit vergeten. Die dag werd hij verwijderd als pastoor van de Sint-Aldegondisparochie en dat weegt nog altijd op hem. “Ik werd zes jaar lang gepest, maar word door het bisdom als schuldige aanzien. Dat klopt niet. Een nieuwe parochie leiden? Nu is mijn gezondheid het belangrijkste.”

Het nieuws sloeg destijds in als een bom: de mateloos populaire pastoor Luk Brutin (48) werd per direct aan de kant geschoven in Zwevezele. “Ik werd zes jaar lang gepest en heb daar liefst 52 peststrategieën herkend, los van de vele feiten zelf”, zucht hij. “Een van de redenen was dat een collega uit Wingene het gewoon niet kon verkroppen dat mijn kerk wél vol zat.”

Hoe kijkt u nu terug op die hele heisa?

“Er hoefde helemaal geen heisa geweest te zijn. Al in juli 2012 heb ik het eerste pestdossier naar het bisdom doorgestuurd, maar ik kreeg een wel erg kort antwoord: ‘dank voor de info’. In maart 2013 bezorgde ik een nieuw lijvig dossier en in oktober 2015 stuurde ik zelfs een aangetekende brief. Maar nooit kwam er een echt antwoord. Toen ik op 3 februari 2017 een gesprek vroeg, werd me dat geweigerd. ‘We zullen je verwijderen’, kreeg ik te horen. Op 21 augustus liet de bisschop me de keuze: ofwel vrijwillig ontslag, ofwel verplichte verwijdering. Ik stond met mijn rug tegen de muur, maar tegelijk wilde ik ook niet kiezen. Ik had in Zwevezele een bloeiende geloofsgemeenschap opgebouwd en liefst 650 families die met kanker geconfronteerd werden, konden bij me terecht. Dan laat een herder zijn kudde niet achter. Maar anderzijds had ik gehoorzaamheid aan de bisschop beloofd.”

Heeft u geen spijt van uw beslissing om zelf niet te kiezen?

“Totaal niet. Iemand moest durven zeggen: onze gemeenschap, onze medewerkers en ikzelf worden gepest en gediscrimineerd. Was ik wél vrijwillig opgestapt, dan had er niemand opgekeken en zou er ook nooit een vinger op de wonde gelegd zijn. Op die manier hoop ik dat mijn zaak een symbooldossier kan worden. Ik ben heus niet de enige die met pesterijen binnen de Kerk is geconfronteerd. Mocht dat gebeuren, dan zal ik misschien vrede kunnen nemen met mijn situatie.”

“Ik ben niet te beroerd om toe te geven dat het bisdom stilaan op de goede weg zit”

“Eigenlijk zitten we in bisdom Brugge een beetje met een pastoorkerkhof. Velen zijn als jonge priester al uitgebrand, anderen hebben een drankprobleem of zijn overwerkt en depressief. De priester staat tussen het volk en het bisdom en wordt er dikwijls aan beide zijden door verpletterd. Hij kan op weinig steun rekenen. Een beperkte groep priesters uit een bepaald milieu kan dan weer wél op enorme steun rekenen en mag alles doen. Als er toch klachten zouden zijn, worden die gewoon met de mantel der liefde bedekt. Maar tegelijk zijn er ook positieve geluiden. Ik ben niet te beroerd om toe te geven dat het bisdom stilaan op de goede weg zit. Ik las in de beleidsverklaring van de bisschop dat hij werk wil maken van een personeelsbeleid. In die optiek is het fantastisch dat Marc Steen nu vicaris voor de parochies wordt. Hij zal hopelijk schitterend werk leveren.”

Doet de verwijdering uit Zwevezele nog pijn?

“Ik weet niet of ik moet lachen of wenen. Aan de ene kant ben ik erg blij dat ik er weg ben. De pesterijen zijn daardoor gestopt, maar jammer genoeg niet tegen mijn voormalige medewerkers. Ik was er in een wespennest beland en ik keer er niet meer terug. Ik kán gewoon niet meer naar Zwevezele gaan. Dat zou me veel te zwaar vallen. Mijn verwijdering – of beter: mijn verdrijving – zette me wel aan het denken. Dankzij Provikmo, dat het pestonderzoek leidde, heb ik mezelf beter leren kennen. Misschien werkte ik wel te veel? Het is zoals op de werkvloer van een fabriek: wie ervoor zorgt dat de band sneller gaat lopen, wekt wrevel op…”

Luk Brutin.
Luk Brutin.© Davy Coghe

“Het voorbije jaar heb ik ook mijn klop gekregen van het hele pestverhaal. Al die tijd heb ik geïncasseerd en keihard verder gewerkt. Mijn kerk zat vol, alles liep goed, ik had gewoon de tijd niet om die pesterijen de bovenhand te laten nemen. Tot het moment dat ik verwijderd werd. Ik kamp met mentale en fysieke klachten. Letterlijk elke tien minuten schiet het hele verhaal door mijn hoofd. Ik heb last van slapeloosheid, kan me niet lang meer concentreren. Er is een veer in mij gebroken. Daardoor kan ik ook niet meer zo hard werken als vroeger. Die hele kwestie heeft me kapotgemaakt. De angst voor het leven, voor de macht en het misbruik van die macht van bepaalde mensen, blijft nazinderen. Ook het vertrouwen in sommige mensen is weg. Dat zal nooit meer goed komen.”

Hoe vult u nu uw tijd?

“Ik volg een zekere vorm van therapie, maar dat heeft nog niet veel opgebracht. Ik wandel nu anderhalf uur per dag om mijn hoofd leeg te maken. En ik heb een oude hobby weer opgepikt: tuinieren. Daarnaast bereid ik ook nog vieringen voor van mensen die me als priester willen en ik probeer de minderbedeelden van onze wereld te helpen: door te luisteren en door hen materieel te steunen. Maar één iets weet ik zeker: dit zal ik nooit helemaal kunnen verwerken.

Mist u uw werk als pastoor niet?

“Het sociale contact mis ik enorm. Ik stond echt graag tussen de mensen. En ook de mooie successen die ik met mijn medewerkers boekte, zal ik niet gauw vergeten. Elke keer ik de Sint-Aldegondiskerk bomvol zag zitten, werden de pesterijen op slag naar de achtergrond verdreven. In Zwevezele hebben we bewezen dat geloven in onze moderne westerse wereld wel degelijk kan. Maar dan moet de Kerk wel toelaten dat je dat op een hedendaagse manier doet. En daar wringt het schoentje blijkbaar.”

“Wanneer ik een moeilijke dag heb, lees ik wel eens de vele reacties in die bewuste petitie”

Heeft u nog contact met uw vroegere medewerkers?

“Af en toe. Ik volg Zwevezele nog via de kranten en de lokale uitgaves. Vooral kankerpatiënten bellen me om moed en steun te vragen, maar ook het omgekeerde gebeurt: dat zij mij courage inspreken.”

Uw gedwongen ontslag lokte een storm van protest uit…

(valt meteen in) “… Op zich was dat spijtig, want het schaadt de Kerk, het instituut waar ik ook deel van uitmaak. Maar tegelijk bewees het dat ik niet alleen stond. Een petitie werd door bijna 2.000 mensen getekend, er was protest aan de kerk in Zwevezele en er was die mars in Brugge. Dat heeft me toch deugd gedaan. Wanneer ik een moeilijke dag heb, lees ik wel eens de vele reacties in die bewuste petitie. Dan kan ik er weer even tegen.”

Het voorbije jaar organiseerden sympathisanten van u enkele vieringen op ‘neutraal terrein’. En die lokten altijd veel volk. Sterkt dat uw gevoel dat u onterecht aan de kant bent gezet?

“Er waren telkens 220 mensen op de afspraak en die zijn maar het kleine zichtbare topje van de ijsberg van de mensen die me steunen. Ik ben hen nog altijd erg dankbaar daarvoor. Het was trouwens op hun initiatief dat ik nog eens voorging in een typische ‘Brutinviering’. Met veel symboliek, verhaal en emotionaliteit. Daar snakken de mensen naar en het concept is eigenlijk niet nieuw. Jezus had op die manier ook succes. Maar ook hier: wie veel volk samen krijgt, kan op afgunst rekenen. Het feit dat er nu bijna geen volk meer zit in de kerk van Zwevezele en dat mijn vieringen wél een pak mensen lokken, bewijst dat er van polarisatie in Zwevezele geen sprake was.”

Hoopt u om ooit nog een nieuwe parochie te kunnen leiden?

“Daar kan ik niet op antwoorden. Mijn gezondheid komt op de eerste plaats. En er is ook nog de beroepsprocedure die in Rome loopt. Ik hoop dat die snel afgerond wordt, want die onzekerheid is onhoudbaar. Ik ben ondertussen al voor de derde keer in een jaar tijd verhuisd. Mijn meubelen had ik in een loods opgeslagen, maar ik kan niet blijven zwerven van hot naar her. Mijn arts heeft gezegd dat ik op zoek moet gaan naar zekerheden en mijn leven zelf in handen moet nemen. Zo is de onzekerheid voor de toekomst kleiner. Ik heb nu nood aan een warme thuis en aan een therapie die de grote wonden kan helen die de voorbije zeven jaar zijn geslagen.”

“Ik kreeg van het bisdom een uitnodiging om met de andere jubilarissen mijn 25ste verjaardag als priester te vieren, maar dat valt me te zwaar”

Dit jaar viert u uw 25ste verjaardag als priester. Een groot feest lijkt niet aan de orde.

“Ik werd op 4 juli 1993 gewijd en ik zou dus mijn zilveren jubileum moeten vieren. Een groep mensen was achter mijn rug al bezig een verrassingsfeest te organiseren, maar ik heb hen gevraagd om dat niet te doen. Op dit moment kan ik onmogelijk feesten. Ik kreeg ondertussen een uitnodigingsbrief van onze huidige bisschop. Hij vraagt me om in september met hem en de andere jubilarissen feest te vieren in het bisschoppelijk paleis. Vieren met de mens die me verwijderde op de plaats waar ik verwijderd ben… Een heel eigenaardig gegeven. Dat zou me niet lukken. Maar ik blijf nog altijd priester en mag gelukkig nog voorgaan in diensten buiten Wingene. De mensen kunnen op mij blijven rekenen.”

Luk Brutin contacteren kan via luk.brutin@telenet.be

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier