Op stap met een gemeenschapswacht: “Sluikstorten is het niet het enige probleem”

De meeste GAS-boetes aan de kust en zeker in Oostende worden uitgeschreven voor foutparkeerders en door de politie vastgesteld, meldden we enkele weken geleden. Toch blijft de GAS-boete ook een instrument om sluikstorten, hondenpoep en andere overlast te beteugelen. Dat doen de gemeenschapswachten. Wij gingen enkele uren op pad met een van hen, maar een GAS-boete hebben we niet zien geven. “Preventie staat bij ons voorop”, luidt het. “Wij spreken de mensen altijd eerst aan.”

“Daar hangt een sticker!” Jan Stassyns (48) ziet het in één oogopslag, in het voorbijrijden op de Nieuwpoortsesteenweg. Een sticker op de paal van een verkeersbord. “Daar zullen we straks eens passeren.” Dat heb je wel nodig in deze job: een zesde zintuig voor alles wat overlast op straat is. Jan werkt nu 3,5 jaar als gemeenschapswacht in Oostende. “Ik was 20 jaar elektronicus bij de marine. Daarna had ik een horecazaak, maar die ben ik gestopt om gezondheidsredenen. Toen zag ik de vacature voor gemeenschapswacht. Het leek me een gevarieerde job. En dat is het ook: 90 procent van de tijd zijn we op de baan.”

Aparte opleiding

Oostende telt 16 gemeenschapswachten, waarvan er zeven ook vaststeller zijn zoals Jan en dus GAS-boetes mogen uitschrijven. “Je moet er een aparte opleiding voor volgen aan de West-Vlaamse Politieschool en examen afleggen”, weet Jan. “We hebben elk onze wijk, maar krijgen daarnaast nog andere taken toebedeeld. Mijn wijk is het Westerkwartier. Sluikstorten en schade aan het straatmeubilair komen het vaakst voort. Graffiti en wildplakken zie ik dan weer minder dan elders. Al zie ik het soms op de weg naar het voetbalstadion.”

Onder een boom in de Goedheidsstraat duiken een afgedankt tv-toestel en drie planken op. Jan maakt foto’s en noteert alles in een opschrijfboekje. “Als ik weer op het bureau ben, stuur ik een mail naar de reinigingsdienst. Het is erg moeilijk te achterhalen wie die spullen hier heeft achtergelaten. Dat kan je wel soms met een vuilniszak die op het verkeerde moment is buitengezet. Dan doen wij vaststellingen samen met de reinigingsdienst. Zij doorzoeken de zak en als ze een enveloppe vinden of een document met een naam op, stoppen wij dat in een plastic zakje. Maar er zijn ook mensen die hun adres er uit scheuren hoor. Zo ver gaat het!.”

“Soms zijn er acties op de avond voor de huisvuilophaling. Wij gaan dan op zoek naar mensen die te vroeg hun vuilniszak buiten zetten. Dan stuiten we wel eens op weerstand”, vertelt Jan. “Maar meestal zijn de mensen vriendelijk. Velen spreken ons aan om iets te melden. Over kleine ergernissen waar de politie geen tijd voor heeft. Die kunnen ze dan bij ons kwijt. 99 procent van de bevolking apprecieert wat we doen.”

99 procent van de bevolking apprecieert echt wel wat we doen

Wat verder staan drie fietsen die kennelijk van niemand zijn. “De banden zijn verstorven”, toont Jan. “Bij achtergelaten fietsen hangen we een bandje rond het wiel. Daar schrijven we de datum op. Het kan best dat de fiets nog in gebruik is, maar de eigenaar bijvoorbeeld ‘s ochtends vroeg vertrekt en ‘s avonds laat thuis komt. Als iemand toch de fiets neemt, scheurt het bandje open. Maar deze fietsen staan hier al twee weken, Ze mogen dus weg.”

Weer komen boekje en fototoestel boven en wordt alles ijverig vastgelegd. “Rijvaardige fietsen houden we drie maanden bij, de andere gaan naar het oud ijzer. Van een rijvaardige fiets plaatsen we een foto op Facebook en op een website. Als de fietsen na drie maanden niet zijn opgehaald, bekijkt het fietsatelier van het Sociaal Huis of de fiets – of onderdelen ervan – nog bruikbaar zijn. Anders gaan ze ook naar het oud ijzer.”

“Wij mogen niet in burger rondlopen. De kans dat ik hier iemand op heterdaad betrap op wildplassen, sluikstorten of het achterlaten van hondenpoep, is daardoor erg klein. Maar het gebeurt wel. Of ik al vaststellingen van wildplassen heb gedaan? Ja hoor. Alles hangt natuurlijk af van de plaats waar je het doet. Maar je zou ervan verschieten hoe weinig sommige mensen zich generen. Sommigen proberen weg te lopen als ze me zien, anderen schrikken of worden boos. Maar als ik iemand kan tegenhouden, vullen we een verhoorblad in. Dat gaat dan naar de sanctie-ambtenaar., want wij doen enkel de vaststellingen.”

Zwakke plek

“Je moet de zwakke plekken van je wijk kennen”, zegt Jan. “Bij mij is het parkje op het Sint-Catharinaplein er eentje.” Maar op een regenachtige dag als deze zijn er geen loslopende honden te zien, en laat niemand er zomaar hondenpoep achter. Zeker is dat de gemeenschapswachten hun wijk goed kennen. Op de terugweg in de auto valt weer Jans scherpe oog op. “Oeps! Frietvet!” Zeven plastic flessen staan nochtans verdoken in een portaal. We maken rechtsomkeer. “Ook die dader zullen we niet vinden. Maar er gaat een mailtje naar de reinigingsdienst.”