Op de planken met of na een burn-out: “Veel mensen weten nog niet wat dat met je doet”

© LOO
Peter Van Herzeele
Peter Van Herzeele Medewerker KW

Enkele mensen die te maken kregen met een burn-out schreven vanuit hun persoonlijke ervaringen, samen met theatermaker Lucas Vandenbussche, maandenlang aan een bijzondere theatervoorstelling. De interactieve voorstelling ‘De kanarie in de koolmijn’ wordt gespeeld door niet-professionele acteurs die zelf, van ver of dichtbij, betrokken zijn bij het thema.

Met ‘De kanarie in de koolmijn’ willen Vormingplus Midden-Zuid-West-Vlaanderen en partners via deze co-creatieve aanpak, de maatschappelijke oorzaken van burn-out onderzoeken en aanpakken. Dat doen de spelers samen met het publiek. Tijdens de voorstelling krijgt het de kans om een rol in te nemen, en zo actief mee na te denken over oplossingen in de strijd tegen burn-out. Het is geen klassieke voorstelling, maar forumtheater, ook wel eens inspringtheater genoemd.

Forumtheater is een andere manier van kijken. Je bent geen toeschouwer, maar een acteur, geen toehoorder maar een medestander. Allereerst omdat je meestal iets te maken hebt met het onderwerp van het theater: een vage of een concrete herkenning uit je eigen leven of uit dat van iemand uit je omgeving. Ten tweede: jijzelf of iemand anders uit de groep kan iets wijzigen aan het script en aan de gang van zaken op de speelvloer. Op die manier ben je geëngageerd en er emotioneel meer bij betrokken”, zegt theatermaker Lucas Vandenbussche, die op voorhand het verloop van de voorstelling uitlegt.

KW Kortrijk – Menenhttps://www.facebook.com/kwkortrijkmenen/https://www.facebook.comFacebook1280

Mensen laten nadenken over de gevolgen van een burn-out, voor jezelf en voor je omgeving. Dat is het opzet van 'De kanarie in de koolmijn', een bijzonder, interactief theaterstuk. https://kw.be/nieuws/samenleving/op-de-planken-met-of-na-een-burn-out-veel-mensen-weten-nog-niet-wat-dat-met-je-doet/article-normal-399665.html

Geplaatst door KW Kortrijk – Menen op Vrijdag 25 oktober 2019

video1.0https://www.facebook.com/kwkortrijkmenen/videos/789058974887689/500

Dilemma’s

Er worden negen afzonderlijke scènes van telkens anderhalve tot drie minuten gespeeld. “In elke scène zitten enkele dilemma’s. Een voorbeeld: we zien een koppel aan de keukentafel. De vrouw is geërgerd omdat de man al nachtenlang niet kan slapen en niet kan stil liggen in bed. Hij zit wellicht in het eerste stadium van een burn-out en zegt hoe machteloos hij zich voelt tegenover zijn vrouw, hij kan niets meer goed doen. Op dat punt breek ik die scène af. Wat doe je dan, als vrouw van zo’n man? Zeg je niets of geef je jouw ergernis prijs? En wat doe je als man? Ga je huilen, of luister je naar je vrouw?”, duidt Lucas.

Theatermaker Lucas Vandenbussche:
Theatermaker Lucas Vandenbussche: “Als toeschouwer ben je ook acteur. Jij kan zelf iets wijzigen aan het script.”© LOO

“Na elke scène vraag ik aan het publiek: is deze scène herkenbaar? Is er iemand die de situatie zou kunnen verbeteren? Welke gesuggereerde verbetering het ook is: ze gaat uit van het individu dat denkt dat hij of zij de situatie kan verbeteren. Die persoon kan dan naar voor komen en die scène volgens eigen inzicht herspelen. Ik probeer mensen te doen praten en hen een mening te doen geven.”

Vragen aan publiek

“Meestal vraag ik ook aan de inspringer: heb je jouw ding kunnen doen? Of ik vraag aan de acteur die de oorspronkelijke scène speelde: heb je het gevoel dat de situatie voor jou is verbeterd? Dat kan ik ook aan het publiek vragen. En zo kan er een nieuwe inspringer komen die een andere praktijk inbrengt, meestal voortbouwend op het oorspronkelijke script.”

Lucas wil mensen laten reflecteren en nadenken. “Ik wil dat ze eerst en vooral zien hoe burn-out zich manifesteert. En als verschillende mensen in het publiek inspringen in dezelfde scène, krijgen we met zijn allen verschillende praktijken te zien die naast elkaar staan. De toeschouwers kunnen dan beseffen hoe hij of zij het in de eigen reële situatie zou aanpakken. En dat er ergens een verandering in de realiteit terecht komt. We zoeken niet het ideaal, wel wat mogelijk is.”

Verschillende gezichten van burn-out

Conny Vercaigne, stafmedewerker bij Vormingplus, ondersteunde de groep die de tekst schreef, en de spelers, meestal mensen met burn-outervaring. “Ik ervaar dat werken mensen met mensen die soms nog volop in een burn-out zitten, niet evident is. Wanneer ze met een eigen verhaal aan de slag gaan, ligt dat gevoelig. Dat raakt, is kwetsbaar en vraagt dus zorg”, zegt Conny. “We zetten al jaren in op vormingen om mensen te leren omgaan met stress en om grenzen te stellen. Je kunt daarvoor vaardigheden ontwikkelen, maar als men je dagelijks op een rollercoaster zet gaat er toch iets knappen. Het gaat dan verder dan een puur individueel probleem. Ik denk dat het belangrijk is om de verschillende gezichten van burn-out te laten zien, en hoe divers die zich toont in onze samenleving.”

Belle en Tine.
Belle en Tine.© LOO

Een rode draad doorheen hun verhaal is ook het onbegrip dat ze ervaren bij anderen. “Mijn omgeving weet eigenlijk niet goed wat burn-out is. Je botst voortdurend tegen muren,” aldus Hilde. “Of nog ‘Ziek? Ach burn-out? Ik dacht dat het veel erger was’.” Belle (37) droeg jarenlang zorg voor haar partner die burn-out had. “Soms ben je machteloos. Iemand die een burn-out heeft, heeft het moeilijk om dit aan te kaarten. Je mag nog de job van je leven hebben, de prestatiedrang van bovenop kan je nekken. Burn-out is meestal aan het werk gerelateerd”, zegt Belle. “Burn-out heeft op vele vlakken invloed. Soms wordt de context vergeten: meestal werk en werk-relatie, lusteloosheid, geen creativiteit meer. Het hangt af van veel factoren. Ik ben blij dat dit theater het debat rond burn-out kan opentrekken“, aldus Tine (42).

De voorstelling reist naar Staden (7 november), Tielt (12 november), Lichtervelde (26 november), Moorsele (28 november) en Harelbeke (4 december). Het eerste jaar van dit burn-outproject wordt afgerond op 12 december in Kenniscentrum ARhus in Roeselare. Het project komt tot stand dankzij een ruim samenwerkingsverband: onder meer ABVV West-Vlaanderen, Kenniscentrum ARhus, CM Zuid-West-Vlaanderen, De Lochting, Femma, Huis van de Mens Kortrijk, KVLV, Mentor, STAM, Waerbeke en Projectvereniging BIE. Het project wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier