Oostende onder de loep (29): Kapucijnenkerk herbergt eigen kloostermaquette

foto ML
Redactie KW

Velen (her)ontdekken tegenwoordig het plezier van het wandelen. Zowel in de natuur als in de stad. Wie Oostende doorkruist, passeert ettelijke plaatsen, beelden of objecten met een bijzondere geschiedenis. Marc Loy, stadsgids bij Gidsenkring Lange Nelle, haalt elke week zijn loep boven, op zoek naar opvallende Oostendse verhalen. Vandaag:

In de linkerbeuk van de kapucijnenkerk in de gelijknamige straat, pal naast het Mijnplein, vind je een mooie maquette van het voormalige klooster van die orde. De 3D-impressie is ontworpen door Pierre Claes.

De paters kapucijnen komen zich eind 1615 in onze stad vestigen, dus kort na het fameuze Beleg van Oostende (1601-1604) waarbij de stad zowat met de grond gelijkgemaakt werd en Albrecht en Isabella met de hulp van de Italiaanse veldheer Ambrogio Spinola de Geuzen uiteindelijk op de knieën krijgen.

Klooster breidt uit

De orde laat het stadsbestuur al direct verstaan dat zij geen andere mannelijke kloosterordes zouden dulden binnen de omwalling. In 1618 wordt de eerste steen gelegd van de kerk en breidt het klooster zich stilaan uit tot het de volledige site inneemt tussen de achterkant van de huizen in de Langestraat, de Schippersstraat en de Nieuwstraat. Al gauw krijgt de kerk er ook een tweede beuk bij en in de volgende eeuwen wordt er geregeld bijgebouwd en gerenoveerd aan het kloosterpand.

De kapucijnen zijn erg geliefd bij de Oostendse vissersbevolking. Hun klooster ligt dan ook pal in het visserskwartier. Bij overstromingen, hongersnood, pestepidemieën en oorlogsgeweld kunnen de vissersgezinnen altijd op de geestelijke en materiële steun van de kapucijnen rekenen.

Tijdens de Franse bezetting worden de geestelijken in 1797 uit hun klooster gezet. Een paar paters die eed van trouw aan de republiek afleggen, mogen in hun kerk nog de religieuze diensten verzekeren. Het domein met de kerk, de gebouwen en de tuin wordt als zwart goed verkocht. Maar een paar nieuwe eigenaars staan toe dat de kerk als bidplaats behouden blijft. In 1802 gaat de kerk, dan nog altijd als privé-eigendom, bij het Concordaat tussen de paus en Napoleon weer open voor de eredienst. Twee decennia later koopt de stad de kerk aan maar een echte parochiekerk zal die nooit meer geworden.

In slechte staat

In 2014 wordt 400 jaar kapucijnenkerk gevierd met een expo in het Stadsmuseum in de Langestraat. Naar aanleiding daarvan bouwt kunstenaar, maquette-ontwerper en voormalig inlijster Pierre Claes een schaalmodel van het klooster omstreeks anno 1699. Daarbij kan hij zich baseren op foto’s van het plan-reliëf van onze stad dat, zoals voor alle versterkte Franse grenssteden, in opdracht van Lodewijk XIV wordt uitgevoerd. Helaas is de eigenlijke stadsmaquette die in losse modules opgeslagen ligt in een erfgoeddepot in de Parijse regio, in erg slechte staat. Ereconservator Norbert Hostyn heeft nog gepoogd om de maquette voor de bovenvermelde expo in bruikleen te krijgen, maar dat bleek financieel noch logistiek een haalbare kaart. Een aantal van die schaalmodellen van Franse versterkte grenssteden zijn wel nog te zien in de kelderverdieping van het Palais des Beaux Arts de Lille. De maquette van het kapucijnenklooster is te zien tijdens de openingsuren van de kerk. (ML)